Ο αργός αλλα βέβαιος θάνατος της Δημοκρατίας. (Ελεύθερος Τύπος 10.11.2022)
Ο αργός αλλα βέβαιος θάνατος της Δημοκρατίας.
Το Δημοκρατικό συστημα εκλογών που γνωρίζουμε και το οποίο θεμελιώθηκε το 1848 με βάση την πλειοψηφική εκλογή, περνά τις χειρότερες μέρες απο την θεμελίωση του. Κι αυτό γιατί παρατηρούμε οτι,όλες οι μορφές εξουσίας σήμερα ( ανώτατη δικαιοσύνη, μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ευρωπαικες τεχνοδομες, “ανεξάρτητα” κέντρα διακυβέρνησης, ) έχουν ως κοινή βάση την μη εκλογή τους. Όλες οι συνήθης εξουσίες που βρίσκονται σε φάση αποδυνάμωσης( τοπικοί άρχοντες, βουλευτές, γερουσιαστές, οι προεδροι,) έχουν προέλθει απο τις κάλπες. Ο περίφημος διαχωρισμός εξουσιών που πρότεινε ο Πλάτωνας στην πολιτεία του και που έγιναν θεωρητική πρόταση απο τον Μοντεσκιέ( εκτελεστικη- πολιτική -νομοθετικη), έχει δώσει πλέον την θέση του σε μια μορφή συγκεντρωτικού κέντρου αποφάσεων “ολιγων” ,οι οποίοι όλο και πιο απόμακροι είναι απο τον πολίτη. Γι’αυτό και πληθαίνουν γύρω μας οι διάφορες “ανεξάρτητες ” εξουσίες. Ο κόσμος δυσπιστεί ως προς τους εκλεγμένους τους οποίους θεωρεί οτι πολιτεύονται γισ να βγάλουν λεφτά, προς ίδιον όφελος. Κάποτε ο εκλεγης ηταν έγκυρος και σεβαστός απο τους πολίτες. Τώρα συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Όποιος εκλέγεται αυτομάτως μετατρέπεται σε ύποπτο. Απο τα διάφορα σκάνδαλα που μονίμως πλέον καθημερινά ανακοινώνονται, ως τα τηλεοπτικά φιλμ και κάθε γενικώς πληροφόρησης, όλοι περιμένουν το πολιτικό σκάνδαλο για να γινει ντορος, τηλεοπτικές αντιπαραθέσεις, διαφόρων ειδών πολεμικές. Το κοινό τρέφεται απο αυτό το κλίμα. Το θεωρεί εξ αρχής δεδομένο. Το περιμένει με μια εντυπωσιακή αποδοχή που φτάνει τα όρια του” έτσι κι αλλοιως” ,του μοιραίου. Όλοι βρίζουν κι απειλούν τους πολιτικούς δικαίως και κάποιες ελάχιστες φορές αδίκως. Όμως αυτων δεν ιδρώνει το αυτί τους. Τα χρήματα βλέπετε, οι ανέσεις, η κοινωνική εικόνα, η δίψα για έστω και λίγη εξουσία, τους έχουν διαβρώσει ολοτικα. Στην Γαλλια για παράδειγμα η πτώση του Μακρον είναι θεαματική. Υπάρχει σοβαρό θεσμικό πρόβλημα. Λίγο πριν τις κοινοβουλευτικές εκλογές ο Γάλλος πρόεδρος ανήγγειλε την δημιουργία ενός “εθνικού συμβουλίου επανίδρυσης “, το οποίο αποτελείται απο “ανεξαρτητες” προσωπικότητες, έτοιμες να βοηθήσουν το έργο του κοινοβουλίου. Κι όμως ο κόσμος δεν έδειξε εμπιστοσύνη και η αποχή στις εκλογές έσπασε κάθε ρεκόρ. Που σημαίνει οτι ο κόσμος δεν εμπιστεύεται πλέον τις εκλογές ως μέσον εγγύησης της Δημοκρατίας.
Κάποιοι μιλούν για ηλεκτρονική ψηφοφορία. Εκτός από τεχνικά προβλήματα αυτη η διαδικασία, εμπεριέχει επίσης και την άρνηση της πολιτικής ζωντάνιας που φέρνει πάντα η εποχή των εκλογών. Και δεν ξέρουμε πωε θα δεχτεί κάτι τέτοιο ο κόσμος. Ας μην ξεχνάμε οτι η ιουλιανη Μοναρχία προκαλεσε την εκλογική νομιμότητα και οδήγησε στην θέσπιση της ψηφοφορίας το 1848 απο τον Ledry-Rollin στην Γαλλία. Αυτην την νόμιμη ψηφοφορία πανε να χτυπήσουν προτάσεις για ηλεκτρονική ψηφοφορία. Βιώνουμε μια έντεχνη απειλή, πονηρή, κατα της Δημοκρατίας.
Μια πραγματική απειλή.
Δημοσθένης Δαββετας Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης ,καθηγητής φιλοσοφίας της Τέχνης, ποιητής, εικαστικός, γεωπολιτιστικος αναλυτής.
Με τον ιδιοκτητη των εκδοσεων Tiburtini. Ρωμη 08.11.2022
Yesterday evening in Rome . With Claudio. Editions Tiburtini. A pleasure meet him and his wife Barbara again. With in mind a nice project. Χτες βραδυ 10/11/22 στην Ρωμη με τον σπουδαιο εκδοτη Claudio,ιδιοκτητη των εκδοσεων Tiburtini. Ομορφη παρεα με νεα προτζεκτς .
Στην Ρωμη 10.11.2022 σημειωματαριο των εκδοσεων Tiburtini με το ονομα μου
Keeping a note book with my name. Yesterday in Rome. Editions Tiburtini. Κρατωντας το σημειωματαριο των εκδοσεων Tiburtini με το ονομα μου χθες βραδυ 10/11/22 στην Ρωμη. Στην αλλη φωτογραφια με τις γραφιστριες Donatella, Manuela and their friend Paolo.
Η μοναξιά στην σύγχρονη ζωή. (Ελεύθερος Τύπος 12.11.2022)
Η μοναξιά στην σύγχρονη ζωή.
Μια ματιά γύρω μας η μια εξομολογητική συζήτηση με κάποιον κι αμέσως θα γίνει αντιληπτό οτι από τις σοβαρές ασθένειες του καιρού μας είναι η μοναξιά. Κατά τις διάφορες κοινωνικές έρευνες, η μοναξιά έχει γίνει επιδημία στην εποχή μας. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι απομονώνονται παρά τα ευχολόγια της τεχνολογίας οτι η εξέλιξη της στη ζωή μας θα μας έφερνε πιο κοντά. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό και νοιώθουμε σήμερα περισσότερο μόνοι από οποιαδήποτε άλλη χρονική στιγμή στην ιστορία μας; Γιατί η μοναξιά έχει πάρει τις διαστάσεις μιας σκληρής και για πολλούς αθεράπευτης επιδημίας;
Και σε τελευταία ανάλυση είναι κακό ναναι κάποιος μόνος του; Που ακριβώς βρίσκεται το απειλητικό της υπόθεσης; Ας το δούμε λοιπόν το θέμα με την πιο ρεαλιστική που μπορούμε προσέγγιση.
Κατά τον Αριστοτέλη ο Άνθρωπος είναι εκ φύσεως κοινωνικό ον. Δηλαδή είναι χαρακτηριστικό του να ζει με άλλους, να κάνει οικογένεια, να συναγελαζεται γενικώς με τους συνανθρώπους του. Όποιος είναι μόνος του και ζει έτσι, είναι, πάντα κατά τον Αριστοτέλη, η θηρίο η Θεός.
Εδώ είναι βέβαια η στιγμή να γίνει εξ αρχής μια ξεκάθαρη διάκριση μεταξύ μοναξιάς και μοναχικότητας.
Στην δεύτερη περίπτωση πρόκειται για συνειδητή επιλογή καποιου να περνά τον καιρό του μοναχός δίχως όμως να το βιώνει άσχημα. Κι αυτό γιατί ο ίδιος για τον α η β δικό του λόγο το επέλεξε. Άρα υπάρχει μια συνειδητή ισορροπία ανάμεσα στο ζω μοναχικά και το θέλω να ζω μοναχικά.
Στην πρώτη όμως περίπτωση έχουμε μια διαταραχή ισορροπίας μεταξύ του θέλω να ζω μαζί με άλλους και εκ του αποτελέσματος δεν γίνεται. Δηλαδή επιθυμώ ναχω παρέες και μια κοινωνική ζωή και δεν τα καταφέρνω. Είτε γιατί οι προσωπικές συνθήκες ( δουλειά, ψυχολογικές δυσκολίες, οικονομική αδυναμία, πρόβλημα υγείας κλπ) δεν το βοηθούν, είτε γιατί από χαρακτήρα υπάρχει δυσκολία κοινωνικότητας, είτε τέλος πάντων γι’αλλους λόγους, το αποτέλεσμα είναι ότι ζω μόνος διχως κατα βάθος να το θέλω, κι υποφέρω γι’αυτο. Κι ακόμη χειρότερο: παρα τις όποιες προσπάθειες μου η κατάσταση δεν αλλάζει, οπότε σταδιακά εγκαταλείπω και παραδίνομαι πλέον στην σκληραδα της μοναξιάς.
Γιατί είναι κάτι σκληρό αυτή. Η αθέλητη μοναξιά είναι έλλειψη αγάπης, είναι έλλειψη ψυχικής, υγειονομικής συχνά, κοινωνικής φροντίδας, είναι επιστροφή σε μια μορφή αναγκαστικής εσωστρέφειας είναι σίγουρα μια μορφή, τιμωρίας η αυτοτιμωρίας, είναι κάτι σαν μια σιωπηλή κραυγή αναζήτησης τρυφερότητας κι ενδιαφέροντος . Έχουμε δει η ακούσει συχνά ανθρώπους με καριέρα η και οικονομική ευχέρεια να διαμαρτύρονται για μοναξιά. Αρα η μοναξιά δεν είναι κυρίως θέμα κοινωνικών δεδομένων (αν κι αυτά μπορούν να επιτείνουν η να απαλύνουν μια τέτοια κατάσταση). Είναι πάνω απ’ολα η σχέση με εμάς, με τον εαυτό μας, με την εικόνα που έχουμε χτίσει και προβάλλει το πρόσωπο η την ζωή μας. Στηρίζεται κυρίως στο εξής θεμελιακό ερώτημα: γνωρίσαμε τις δυνατότητες των επιθυμιών μας; Τις ακτινογραφησαμε ; Τις αναλύσαμε ορθα; Η αφεθήκαμε στον χείμαρρο τους ,ο οποίος με την ορμή των ονείρων δεν βρήκε διέξοδο και επέστρεψε επάνω μας και μας απειλεί με πνιγμό;
Στα πλαίσια αυτά θεωρώ οτι μπαίνουν κι οι περιπτώσεις μοναξιάς λόγω κοινωνικών,οικογενειακών, οικονομικών η αλλου τύπου αιτιών. Κατά βάθος το πρόβλημα αυτού που νοιώθει μοναξιά είναι οτι υπήρξε μια διαταραχή της ισορροπίας ανάμεσα στον εαυτό του που ονειρεύτηκε κι αυτόν που έζησε η ζει. Κι αυτό ειναι υπαρξιακό ζήτημα. Τα ερωτήματα που μπαίνουν λόγω μοναξιάς στον εαυτό μας είναι ανελέητα.
Η μοναξιά είναι το δικαστήριο που μας κάνει ο εαυτός μας.
Συχνά η ωριμότητα θέτει τον άνθρωπο απέναντι σε τέτοιου ειδους ερωτήματα. Ταχα γιατί τα παιδιά μου δεν με επισκέπτονται συχνά, εμένα που έκανα τόσα γι’αυτα; Ταχα γιατί δεν παντρεύτηκα και δεν έκανα παιδιά και ζω τώρα μόνος κι εγκαταλελειμμένος ειδικά στην προχωρημένη μου ηλικία ; Ταχα γιατί τώρα που πέθανε ο,(η) σύντροφος μου μενω μόνος(η) και δεν καταφέρνω να ξαναφτιάξω την ζωή μου; Γιατί οι παλιοί φίλοι η οι συντοπίτες η κι οι συγγενείς με αποφεύγουν, με έχουν ξεχάσει; Και τόσα άλλα ανάλογα ερωτήματα που πολύς κόσμος βιώνει μελαγχολικά. Ακόμη κι όταν υπάρχει κοινωνική απομόνωση, η ερωτική η κάθε είδους μοναξιά, το πρόβλημα είναι οτι κάποιες φορές νοιώθω έτσι ακόμη κι αν έχω κόσμο γύρω μου. Θέλω κατά βάθος κάποιον να με ακούσει ,να του πω για την ζωή μου ,τα όνειρα μου, για το αν πέτυχα η απέτυχα, να νοιώσω ένα καλό λόγο που θα λειτουργήσει θεραπευτικά στις αμφιβολίες μου, να νοιώθω οτι με θέλουν, με αγαπούν,οτι επιθυμούν εμένα,το σώμα μου,οτι δεν έχω τελειώσει από την ζωή. Η πληγή της μοναξιάς είναι κραυγή για ζωή αν δεν ειναι απόφαση συνειδητής αυτοεγκαταλειψης.
Βλέπουμε συχνά μοναχικούς ανθρώπους
να αρχίσουν το τσιγάρο, να καπνίζουν περισσότερα τσιγάρα μέσα στη μέρα, καθώς επίσης να δυσκολεύονται περισσότερο να κόψουν το κάπνισμα, σύμφωνα με μια νέα βρετανική έρευνα.
Ο τρόπος που διαχειριζόμαστε τη μοναξιά μας μπορεί να σχετίζεται με τα χαρακτηριστικά της κουλτούρας που φέρουμε, η το αναπτυξιακό μας επίπεδο , όμως πάνω απ’ολα σχετίζεται με το επίπεδο αυτογνωσίας που θα προκληθεί μέσα μας από το βίωμα της μοναξιάς.
Συνηθίζεται να δίνονται σε τέτοιες περιπτώσεις εύκολες συμβουλές του τύπου:” βγες έξω με παρέες, διασκέδασε, γίνε πιο κοινωνικός, εχε καλεσμένους σπίτι σου ,αποδεξου προτάσεις για δείπνα η διασκεδάσεις, ερωτευσου ” και διάφορα άλλα τέτοια. Σε πολύ παλαιότερες εποχές η μοναξιά λυνόταν με αξίες όπως οικογένεια, φιλία, εργασία κλπ. Σήμερα αυτά έχουν αλλοιωθεί, έχουν χάσει την ουσιαστική τους αξία.
Είναι βέβαιο πάντως οτι μπορεί μεχρις σ’ενα βαθμο να βοηθήσει η εξωστρέφεια να ξεχαστεί κάποιος. Όμως αυτό δεν σημαίνει οτι το πρόβλημα λύθηκε. Γιατί κάποια άλλη στιγμή μπορεί να επιστρέψει. Η πληγή είναι ενεργή όταν είναι αθεράπευτη.
Ίσως το μόνο σίγουρα υγιές φάρμακο σ’αυτες τις περιπτώσεις, που ήδη αναφέρθηκα, να είναι το φάρμακο που μας προσφέρει η Φύση: αυτο του Έρωτα.
Ναι ο ερωτευμένος νοιώθει μια μορφής πληρότητα και ξεχνά συνήθως ο,τι τον βασάνιζε. Η το μεταθέτει. Όμως αν ο έρωτας κρατήσει και γίνει γόνιμη συμβίωση ,τότε μπορεί να υπάρξει κι ολοτική θεραπεία της μοναξιάς.
Κι ένας ηλικιωμένος μπορεί να ρωτήσει κάποιος ,τι κάνει; Αν και πότε κανείς δεν αποκλείει τους έρωτες σε κάθε ηλικία μιας κι ο έρωτας είναι διαχρονικός,άνευ ηλικίας, εν τούτοις εδώ χρειάζεται η φροντίδα είτε από το κράτος είτε από οικογένεια, φίλους,γείτονες κλπ, οι οποίοι μπορούν να εισάγουν στον ανθρώπινο κοινωνικό κύκλο τα ηλικιωμένα άτομα που πάσχουν από μοναξιά. Η μοναξιά εκτός από τον έρωτα και την αυτογνωσία που ήδη αναφέρθηκα ,μπορεί να θεραπευτεί επίσης από την ανθρωπιά. Μπαίνοντας στην θέση του άλλου ,εν προκειμένω αυτού που πάσχει από μοναξιά,μπορούμε να λειτουργήσουμε με συν-αισθηση. Δηλαδή να νοιώσουμε ο,τι βιώνει εμείς οι ίδιοι. Έτσι θα τον καταλάβουμε και θα προσπαθήσουμε να βοηθήσουμε . Το συν-αισθανομαι είναι χαρακτηριστικό ανθρωπιάς κι είναι το στοιχείο που πρέπει να χαρακτηρίζει τους ανθρώπους. Η μοναξιά όμως μπορεί ναχει και ωφελη.
Χάρις σ’αυτην μπορούμε να συνειδητοποιησουμε πολλά πράγματα: την περατότητα μας, την φθαρτότητα μας, την αξία του παρόντος και την μεγάλη σημασία κάποιων απλών λόγων η χειρονομιών που μπορούν να προσφέρουν φροντίδα,ζεστασιά και συντροφικότητα στους συνανθρώπους μας. Η μοναξιά είναι σχολείο η πρέπει να γίνει. Μαθαίνουμε παρατηρώντας, τα όρια και τις δυνάμεις μας, μαθαίνουμε τον εαυτό μας ,ακτινογραφουμε την κοινωνία , κάνουμε αυτοκριτική ( αλλά να μην γίνει αυτοκαταστροφική αυτοτιμωρία) , αξιολογούμε κι εκτιμούμε πρόσωπα,γεγονότα και καταστάσεις, αντιλαμβανόμαστε τον ρόλο του χρόνου και του χώρου στην ζωή μας και γενικώς μπορούμε να φτάσουμε στον πυρήνα της ύπαρξης μας που είναι η ουσιαστική γνωριμία με την ανθρωπιά μας. Αν δεν γίνει αυτό ,αν δεν την βιώσουμε έτσι και χάσουμε την ευκαιρία αυτογνωσιακης προσπάθειας, τότε κινδυνεύουμε να κλειστούμε στον εαυτό μας με “αυτιστικο” τρόπο, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε μισανθρωπία, υπέρμετρη εγωπάθεια ( για να καλύψουμε το πρόβλημα) η ακόμη σε αυτοκαταστροφικές ως αυτοκτονικες ,μεταξύ άλλων,τάσεις.
Κι εδώ πρέπει να τονιστεί κάτι ακόμα. Αν είμαι μόνος και δεν θέλω να είμαι, αν με κάνει βαθιά δυστυχή η μοναξιά και δεν μπορώ, αν και θέλω, να βγω από αυτήν την κατάσταση, τότε, μόνο αν γυρίσω αυτήν την μειονεκτική μου θέση σε πλεονεκτική, μπορώ να ανατρέψω την παγίδα που βρίσκομαι. Δηλαδή, πιο συγκεκριμένα, αν δεν βιώσω αυτογνωσιακα την μοναξιά, αν δεν φτάσω στα πιο ακραία δύσβατα βαθη της ,αν δεν την αφήσω να ποτίσει το σώμα,το μυαλό και την ψυχή μου,τότε βγαίνω χαμένος απο την δυσάρεστη εμπειρία της. Πρέπει ν’ανατρεψω την δυσάρεστη λόγω μοναξιάς θέση που βρίσκομαι σε κάτι το γόνιμο. Για παράδειγμα να σκεφτώ βαθύτερα τον εαυτό μου. Να προσπαθήσω να διαβάσω τι με οδήγησε σε αυτήν την δύσκολη κατάσταση. Κι αν ακόμα δεν βρώ λύση,το γεγονός οτι έμαθα κάτι για μένα είναι ένα πρώτο θετικό βήμα ,ενα μικρό κέρδος που στην συνέχεια ενδεχομένως με προσπάθεια να γίνει μεγαλύτερο και να φτάσει μέχρι και οριστική θεραπεία της ασθένειας της μοναξιάς. Αυτή πάντως ήταν είναι και θα είναι μια αρρωστια που δεν μπορεί να την γιανει ούτε η τεχνολογική εξέλιξη ,ούτε η αντικατάσταση των ανθρώπων από τεχνοοντα. Θα επανέλθω όμως στο τελευταίο ζήτημα και με νέα μου άρθρα.
Δημοσθένης Δαββετας Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης,ποιητής, εικαστικός ,γεωπολιτιστικος αναλυτής.
Ρωμη, στα εγκαινια της εκθεσης της βιβλιοθηκης της Νεας Εκκλησίας
3 days ago in Rome with the strong sculptor Mauricio and his sculptor-dog in the opening in bibliotheca of chiesa nouova. In Rome. Πριν 3 μερες στην Ρωμη στα εγκαινια της εκθεσης της βιβλιοθηκης της Νεας Εκκλησίας, με τον γνωστο γλυπτη Μαουριτσιο.
Ο Ντοναλντ Μπαχλερ για τα σχεδια μου
So nice!!!. Looking for in my old things I found a text who wrote for my drawings, the great American artist Donald Baechler in one of my catalogues. Το κειμενο που έγραψε πριν χρονια ο σημαντικος Αμερικανος καλιτεχνης Ντοναλντ Μπαχλερ για τα σχεδια μου σε εναν καταλογο μου. Το βρηκα ψαχνοντας το αρχειο μου.
Που οδηγεί την Γαλλία ο Μακρον ; (Ελεύθερος Τύπος 16.11.2022)
Που οδηγεί την Γαλλία ο Μακρον ;
Μια παράξενη ατμόσφαιρα κυριαρχεί στην δεύτερη πενταετία του Γάλλου προέδρου. Μόλις έχει ξεκινήσει αυτή και θαλεγε κανείς οτι μοιάζει να’ναι στοιχειωμένη. Η θητεία του Μακρον μοιάζει πολύ με την θητεία του προέδρου Ντεγκωλ, ο οποίος, αφού κυβέρνησε περίπου έντεκα χρόνια έφυγε από την εξουσια πριν τελειώσει τον προγραμματισμενο χρόνο του.
Καμμία βέβαια σύγκριση προσωπικότητας κι αξίας του Ντεγκωλ με τον Μακρον. Ο πρώτος έφτιαξε την Γαλλία, την έκανε πολύ μεγάλη δύναμη ενω ο δεύτερος την ταλαιπωρεί. Κατάφερε, κερδίζοντας με ψυχολογικά τεχνάσματα την επανεκλογή του στον προεδρικο θώκο ( ” αν δεν εκλεγει η Γαλλία θαχει πρόβλημα με τους Αμερικανούς έλεγαν παντού οι συνεργάτες του στην εκλογική αναμέτρηση) , να δίνει την εντύπωση οτι δεν ξέρει που οδηγεί την χώρα του. Ποιές είναι οι προτεραιότητες του; Ποιό είναι το πολιτικό στρατόπεδο που έχει επιλέξει; Όταν την τελευταία φορά, πριν ενα μήνα, μίλησε στην τηλεόραση, μόνο 5,4 εκατομμύρια των Γάλλων πολιτών παρακολούθησαν την ομιλία του. Πρωτοφανές αρνητικό ρεκόρ για Γάλλο εν ενεργεία πρόεδρο.
Στον κυκλώνα της διεθνούς κι εσωτερικής επικαιρότητας, ο αρχηγός του κράτους δίνει την αίσθηση να δρα ” επι τόπου “. Απο κάθε γωνιά γύρω του εμφανίζονται κρίσεις. Κι αυτός τις αντιμετωπίζει ως ένας ζωγράφος με την τεχνική του ” πουαντιγισμ. Pointillisme” . Που σημαίνει κάνω κινήσεις με μικρά αγγίγματα. Δεν παίρνει καθοριστικές αποφάσεις. Έτσι η πολιτική του είναι του λίγο από όλα. Λίγο Ουκρανία, λίγο Ευρώπη, λίγο συντάξεις, λίγο περί δικαιώματος ευθανασίας, λίγο πυρηνική ενέργεια , λίγο η μάχη εναντίον του πληθωρισμού κλπ. Λίγο από όλα δηλαδή και λίγο τίποτα. Οι “περίφημες” επιτροπές του Θεοδουλος ( στα Γαλλικά Theodule, ), επιτροπές πολιτών και συμβούλιο εθνικής επανίδρυσης, δεν λειτουργούν. Κι ο κόσμος αναρωτιέται: δημιουργήθηκαν για να φωτίσουν η να σκοτεινιάσουν τα προβλήματα; Ταυτόχρονα ο Γάλλος πρόεδρος δεν μπορεί να υπολογίζει σε μια ισχυρή κυβέρνηση, μιας κι η κυβέρνηση του είναι κυβέρνηση μειοψηφίας. Η να το πω αλλοιως: η κυβέρνηση του είναι κυβέρνηση σχετικής πλειοψηφίας στο κοινοβούλιο. Ενα μέρος της υπουργικής ομάδας σε πλήρη αδράνεια μοιάζει σε αχρησια. Ενω τα πιο γνωστά και δραστήρια μέλη της βρίσκονται συχνά να διαφωνούν : στην φορολόγηση πχ των υπερκερδών, δεν συμφωνούν ο υπουργός οικονομίας Μπρούνο Λεμαιρ με την πρωθυπουργό Ελίζαμπεθ Μπορν.
Γιατι; Τι συμβαίνει;
Ο Γάλλος πρόεδρος έχασε τον έλεγχο των υπουργών του; Το 2017 υποσχέθηκε νεα πρόσωπα στην εξουσία και νέους τρόπους άσκησης της. Τι φοβάται και συνεχίζει να μην τολμά; Μήπως φοβάται μια επιστροφή της δυναμικηςτων κίτρινων γιλεκων που τον είχαν τραυματίσει πολιτικά; Μήπως φοβάται τις φημες για μια κοινή γνώμη εκτός ελεγχου; Οτι και ναναι η ατμόσφαιρα στα Ηλύσια πεδία ειναι περίεργη, ξυνη ως δυσάρεστη.
Δημοσθένης Δαββετας Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης,ποιητής, εικαστικός, γεωπολιτιστικος αναλυτής
Στην εκθεση του ελληνογαλλικου συνδεσμου
In front of my paintings during the exhibition in franco hellenic association some days ago in Athens.In the second photo with the professor G. Kontogiorgis , his artist wife ( in front of her painting)and the organisator of the exhibition mrs pappas. Πριν μερες μπροστα απο τους πινακες μου στην εκθεση του ελληνογαλλικου συνδεσμου. Στην 2η φωτο με τον καθηγητη Γ. Κοντογιωργη, την συζυγο του ( μπροστα στο εργο της) και την διοργανωτρια της εκθεσης κ. Παππας.
Οι σύγχρονες Χίμαιρες κι ο Βελλερεφοντης. (Ελεύθερος Τύπος 19.11.2022)
Οι σύγχρονες Χίμαιρες κι ο Βελλερεφοντης.
Όπως μας λένε οι πληροφορίες στην ελληνική μυθολογία η Χίμαιρα ήταν ένα τρίμορφο ον, που ανέπνεε φωτιά. Είχε σύμφωνα με περιγραφές κεφάλι και σώμα λιονταριού, στη ράχη είχε άλλο ένα κεφάλι (μπορεί και παραπάνω από ένα) σε μορφή κατσίκας και για ουρά είχε ένα φίδι. Ήταν κόρη του Τυφώνος και της Έχιδνας ζούσε σε μια χαράδρα και την σκότωσε ο Βελλεροφόντης με τη βοήθεια του ιπτάμενου πασίγνωστου αλόγου του Πήγασου. Σύμφωνα με το μύθο την σκότωσε τραυματίζοντάς την βαριά με τα βέλη του, άλλη παραλλαγή του μύθου είναι ότι τη φόνευσε με το ακόντιό του, βάζοντας στη μύτη του μολύβι…
Στις μέρες μας εξακολουθεί να υπάρχει ως όρος, που χρησιμοποιείται να περιγράψει όντα ή αντικείμενα, που δημιουργήθηκαν από το συνδυασμό διαφορετικών και ετερόκλητων στοιχείων…Πιο γνωστή όμως είναι η έκφραση που χρησιμοποιούμε «κυνηγάω χίμαιρες«….
“Κυνηγάμε Χίμαιρες”, κυνηγάμε το ανέφικτο , το άπιαστο , ίσως και το ανύπαρκτο ,οπως το πλάσμα της μυθολογίας.
Τι είναι ομως αυτό που μας κάνει να επιδιώκουμε το ανέφικτο?
Είναι η υπέρμετρη αισιοδοξία και αυτοπεποίθηση που τρέφουμε, ότι θα τα καταφέρουμε, οτι μπορούμε ικανοί να ξεπεράσουμε τα ανυπέρβλητα εμπόδια και καταστάσεις και να φτάσουμε στην πραγματοποίηση του στόχου μας ,του ονείρου μας?
Πρόκειται μήπως για φυσική ροπή του ανθρώπου ν’αναζητα κάτι παραπάνω από αυτό που έχει ήδη κατακτήσει? Και μπορεί να το πετύχει χωρίς πνευματική και ψυχική ανάταση,;.Μπορεί να φτάσει στον στοχο του εμμένοντας στις παρωδικές, εφήμερες απολαύσεις?
Άραγε μήπως όντως είναι μια εσωτερική ανάγκη, ένα ανήσυχο πνεύμα που δεν εφησυχάζει στιγμή και αναζητά κάτι άϋλο, την Αλήθεια, την Ευδαιμονία;
Η Χιμαιρα ,αν και πιστεύω οτι οι απαντήσεις βρίσκονται μέσα στην
πολυμορφία της ,μετατράπηκε σε κάτι που μπορούσε να παγιδεύσει επικίνδυνα και θανατηφόρα τους ανθρώπους. Πήρε τις διαστάσεις του άπιαστου,του μακρινού απο την ζωική πραγματικότητα, μιας ουτοπικής ψευδαίσθησης, τερατομορφης, ικανής να παρασύρει και να εξοντώσει . Κι ο Βελλερεφοντης που την νίκησε πήρε τις διαστάσεις της ανθρώπινης δύναμης, του ορθου λογου του ουμανισμού, με τον άνθρωπο να επιστρέφει χάρις στην νίκη του επί της Χίμαιρας , στο κέντρο της σκέψης ως νικητής φαντασματων και ανορθολογικών τεράτων.
Αν και πολλοί διανοούμενοι η καλλιτέχνες, ειδικά ποιητές, μεταξύ άλλων κι εγώ σε ποίηση μου, ύμνησαν την δύναμη της Χίμαιρας ως εργαλείο απελευθέρωσης απο κάποιες αγκυλώσεις του δυτικού κυρίως ορθολογισμού, ( συγκεκριμενα: ρασιοναλισμου ), εν τούτοις σήμερα, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια δυσάρεστη ως άκρως επικίνδυνη Χιμαιρικη κατάσταση, με συνέπειες στην Πολιτική, την οικονομια, την Τεχνη και τα γραμματα, το περιβαλλον, τις στρατιωτικές αντιδράσεις, την γλώσσα, τα δύο φύλλα και τις ανθρώπινες κατ’ουσιαν σχέσεις.
Ας τα δούμε όσο γίνεται αναλυτικότερα.
Στην Πολιτική υπερισχύει το αγγλοσαξονικό μοντέλο διακυβέρνησης και λήψης αποφάσεων. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι περνά σε θέματα γεωστρατηγικής ο αξονας ΗΠΑ-Βρετανία-Γερμανία. Οι όποιες αποφάσεις παίρνονται σε ζητήματα διεθνών γεωπολιτικών αποφάσεων, παιρνονταικαι καθορίζονται κατ’ουσιαν απο αυτόν τον άξονα. Ακόμη κι αν θεωρητικά η Γαλλία η κι άλλες ευρωπαϊκές χώρες έχουν λόγο ,μιας και συμμετέχουν στις ομάδες αποφάσεων, εν τούτοις η γραμμή που κυριαρχεί είναι η αγγλοσαξονική με τους Γερμανούς πάντα στις τελικές αποφάσεις δίπλα. Έτσι έγινε και στην Ουκρανία, έτσι καθορίστηκε κι η αντι-Ρωσική πολιτική,( που ήδη είχε αποφασισθεί πολύ πριν την επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία), ετσι παίρνονται οι αποφάσεις στην Μεση Ανατολή η Μεσόγειο, έτσι παίρνει ρόλο περιφερειακής δύναμης η Τουρκία, έτσι οργανώνεται η πολιτική που αφορά την Ασία και την Κίνα κλπ. Η Αγγλοσαξωνικη-γερμανικη πολιτική σε όλα είναι ηγεμονική. Είναι μια πολιτική που θέλει το παγκόσμιο “αφεντιλικι” και ζει πάντα με την χίμαιρα της μονο-πολικης αυτοκρατορίας, όπως ηταν για χρόνια οι ΗΠΑ. Δεν μπορεί να χωνέψει οτι μετά την πτώση του διπολισμού ( ΗΠΑ-ΕΣΣΔ) ,αντι να επιστρέψει ο κόσμος στον Αμερικανικό μονο-πολισμο, πήρε πολυ-πολικη μορφή ,με πρωταγωνιστικό πλεον ρόλο της Κίνας, αλλά και καθοριστικό επίσης περιφερειακό ρόλο χωρών όπως η Βραζιλία ( με τον Λουλα πλεον), η Ινδια κλπ. Η αγγλοσαξωνικη χίμαιρα της μονοπολικοτητας μπορεί αν δεν βρει τον Βελλερεφοντη της ( τον ορθο λογο) να γίνει επικίνδυνη λόγω της κατοχής πανίσχυρων όπλων που μπορεί να μετατραπούν μεσα απο το ανορθολογικό ( χιμαιρικο) πνεύμα της επιθυμίας για μονο-δυναμική εξουσία, σε ανεξελεγκτο πυρηνικο όλεθρο.
Στην οικονομία, αυτή η επιθετική εμμονή της παγκοσμιοποίησης, γέννημα ενός νεο-φιλελεύθερου πνεύματος, άκρως ανταγωνιστικής καπιταλιστικής προέλευσης, η οποία δίνει την βασική αξία στην ξέφρενη παραγωγή και το κέρδος αδιαφορώντας για της ανθρώπινες ζημιές αυτού του παγκοσμιοποιητικου οδοστρωτήρα, οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια, στην καταστροφή την μεσαίας τάξης και την γέννηση δυο οικονομικών πόλων: αυτόν των λίγων, των πολύ πλούσιων κι ισχυρών ( κάποιοι τους ονομάζουν ολιγαρχες,) από την μια κι απο την άλλη, αυτόν των πολλών και φτωχότερων ως πολύ φτωχών πολιτών. Οσο γίνεται έντονα ανταγωνιστική κι ανεξέλεγκτη αυτή η οικονομική διαφορά, τόσο και θα υπάρχουν ολο και πιο λίγοι πλουσιότατοι κι όλο και πιο πολλοί φτωχότατοι. Η χίμαιρα της άνευ ορίων και κανόνων ” ελεύθερης ” οικονομίας, οδηγεί σ’επικινδυνες ατραπούς απ-ανθρωποποιησης της καθημερινοτητας κι απωλλεια της όποιας ευζωίας δικαιούται ο άνθρωπος ( υποχρεούται πλέον να ζει μόνο σε συνθήκες επιβίωσης).
Δεν ειναι τυχαίο άλλωστε οτι σε περιόδους σοβαρών οικονομικών κρίσεων εμφανίζονται φαινόμενα επικίνδυνης,κακόγουστης και λωποδυτικης ” κρισης αξιων”, όπου διαφοροι “σωτηριολογοι” η “ευτυχιολογοι” πουλουν μαθήματα “ευτυχίας ” και ” ψυχικης σωτηριας”. Πληρώνει πολύς κόσμος χρήματα για ν’ακουσει κάποιους λωποδύτες της φιλ-ασοφιας να τους μαθαίνουν σε λίγα ( συχνά δεκα) μαθήματα πως θα γίνουν ευτυχισμένοι. Απο την ιδιοτελή χίμαιρα της παγκοσμιοποίησης μπορούμε να γλυτώσουμε μόνο με την επιστροφή ενός οικονομικού Βελλερεφοντη ,ο οποίος θα βάλει μια νέα οικονομική τάξη με βάση τις ανθρώπινες ανάγκες και το δικαίωμα των ανθρώπων για ευζωία. ( Κι ας αυτήν την στιγμή λετε κάποιοι απο σας αναγνώστες οτι με τύλιξε κι εμένα η Χίμαιρα. ).
Στην Τέχνη τώρα και τα γράμματα, εν γένει τον Πολιτισμό.
Εχουμε απειλή της γλώσσας απο το παγκοσμιοποιημενο τεχνολογικό αλφάβητο. Οι άνθρωποι λιγότερο γράφουν, γνωρίζουν ορθογραφία η συντακτικό, λιγότερο συνομιλούν, διαβάζουν η συμμετέχουν σε πνευματικούς κόπους η προσπάθειες. Κρυμμένοι ,ως συνειδητά η ασυνείδητα φυλακισμένοι, πίσω και μέσα στην τεχνολογική οθόνη της ψηφιακής ζωής που ζούνε ( από κομπιούτερ μέχρι κινητά η αλλά τεχνοεργαλεια) ,έχουν χάσει σε μεγάλο βαθμό την ανθρώπινη επαφή, δεν ερωτεύονται πάρα μέσω μηχανών, συναντιόνται μέσω αυτών, συνομιλούν κατ’εξοχην μέσω αυτών και ονειρεύονται η “ευτυχουν” μέσω αυτων, δηλαδή των τεχνομηχανων. Η γλώσσα έτσι, αυτο το ζωντανό εργαλείο και κύτταρο, όπου μέσα του κατοικούν σκέψη,πατρίδα,ρίζα, παράδοση, ιστορία, ανθρωπολογικές αναφορές, αρχίζει αποδυναμώνεται και να χάνεται, παίρνοντας μαζι της στην φθορά της και την ανθρωπιά, η οποία είναι βασικό συστατικό της γλώσσας. Η γλώσσα ήταν πάντα το θεμέλιο του πολιτισμού. Απο αυτήν την χίμαιρα της αντικατάστασης της γλώσσας απο μια τεχνογλωσσα( καθε μορφης τεχνολογικης γλωσσας, απο την γραφή των τεχνομεσων ως και την καθε είδους τεχνική ομιλία) ποιός Βελλερεφοντης θα μας σώσει; Χρειαζόμαστε εναν εξορθολογισμό της Τεχνολογίας. Δεν πρέπει να φτάσουμε να γίνουμε τεχνοφοβικοι. Απλά χρειαζόμαστε να ξαναβρούμε την ισορροπία μεταξύ τεχνολογικής προόδου κι ανθρώπινου μέτρου. Η ανάγκη επιστροφής ενος πολιτιστικού “ορθού λόγου” είναι επιτακτική. Αλλοιως καηκαμεεε!!!!.
Τέλος στο Περιβάλλον.
Υπάρχει πάντα η παγκοσμιοποιημενη αντίληψη οτι οι νέες τεχνολογίες μπορούν ν’αντικαταστήσουν την Φύση. Έτσι παράγουμε για παράδειγμα πετρέλαιο απο τον σχιστολιθο, η επεξεργασμένο αέριο κλπ. Κι όμως κι αυτό είναι μια επικίνδυνη χίμαιρα. Γιατί ο,τι γίνεται δεν γίνεται με μέτρο. Αλλά με υπερβολή, για τις ανάγκες κέρδους κι υπερπαραγωγής. Έτσι κουράζεται βιάζεται η Φύση κι έχουμε κατα περιόδους απρόβλεπτες και σκληρές αντιδράσεις εκ μέρους της.
Κοντολογίς μπορούμε να πούμε οτι η Χίμαιρα είναι επικίνδυνη γιατί αν δεν υπάρχει ο φόβος του Βελλερεφοντη μπορεί να εξαπλωθεί παντού στην ζωή μας και να ζούμε με οπτασίες. Ίσως κάποιοι να ισχυριστούν οτι κάποιες φορές η χίμαιρα βοηθά. Θα τους πω ίσως. Όμως η αίσθηση του μέτρου είναι αναγκαία. Κάθε χίμαιρα πρέπει να φοβάται τον “ορθο λόγο “, αυτον που χρειαζόμαστε κυρίως σήμερα, να φοβάται τον Βελλερεφοντη της.
Δημοσθένης Δαββετας Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης ,ποιητής, εικαστικός, γεωπολιτιστικος αναλυτής.
Now there is a fight between power and creativity
https://artocratia.com/journal/demosthenes-davvetas-now-there-is-a-struggle-between-power-and-creativity
Μεταναστευτικές Μπίζνες και Πολιτική. (Ελεύθερος Τύπος 24.11.2022)
Μεταναστευτικές Μπίζνες και Πολιτική.
Πριν λιγες μερες στην Γαλλία, το πλοίο που χρησιμοποιεί η διεθνής οργάνωση ΜΚΟ, προστασίας των μεταναστών, το Ocean Viking, έσωσε απο το ναυάγιο ενός πλοίου, προερχόμενου απο την Λιβύη και την Βόρεια Αφρική, πολλούς μετανάστες, από αυτούς που δεν πνίγηκαν, όταν το υπέρβαρο πλοιάριο τους βυθίστηκε κοντά στα Γαλλικά αιγιαλίτικα σύνορα.
Απο πρώτη άποψη, αυτήν την ανθρωπιστικής ενέργειας, η πράξη αυτή την ΜΚΟ χρήζει χειροκρότημα και αποδοχή. Το να σώζεις ανθρώπινες ζωές απο ενα πολύνεκρο ναυάγιο, είναι κάτι καλό και παραδειγματικο. Να όμως που ξαφνικά τα πράγματα αυτεςτις μέρες στην Γαλλία άρχισαν να παίρνουν μια δυσάρεστη τροπή.
Πρώτον ως προς τους σωθεντες “προσφυγες”.
Σύμφωνα με τους διεθνείς κανονισμούς, οι σωθεντες πρόσφυγες, στην πλειοψηφία τους, οπως δήλωσαν, μετά τις δηλώσεις τους στις αρχές, κι αφού δέχτηκαν τις νόμιμες φροντίδες των γαλλικών αρχών, έπρεπε να μείνουν σε μια ευρωπαϊκή δομή, περιμένοντας την εξέλιξη της υπόθεσης τους. Τα 2/3 απο αυτούς μετά τις υπογραφές, σαν κύριοι, εξαφανίστηκαν και ακομη τους ψάχνουν. Έμειναν μόνο λίγα κορίτσια που ακολούθησαν τους κανονισμούς. Κι επίσης: πολλοί απο αυτούς που το έσκασαν, αποκαλύφθηκε οτι δεν ήταν ανήλικοι αλλα πολύ μεγαλύτεροι, αρα δεν είχαν το στάτους του ασυνόδευτου παιδιού η έφηβου.
Το γεγονός αυτο προκάλεσε σκάνδαλο την “νομοταγη” Γαλλια κι ο τύπος αλλα κι οι αρχές έθεσαν μια σειρά απο ερωτήματα. Μπορεί πλέον η Ευρώπη, είναι ικανή, θέλει να κρατήσει τα σύνορα της η οχι; Τη μεταναστευτική πολιτική την χαράζουν οι Ευρωπαϊκές αρχές η οι ΜΚΟ;
Κι εδώ ερχόμαστε στο δεύτερο σημείο αυτού του άρθρου. Μετα
Απο έρευνες βρέθηκε οτι στον λογαριασμό αυτης της ΜΚΟ υπάρχουν 10 εκατομμύρια ευρώ. Καθόλου ευκαταφρόνητο ποσόν. Ακόμη κι αν κάποιοι πουν οτι γίνονται ανθρωπιστικοι ερανοι για τους μετανάστες, και πάλι μπορούν να υπάρξουν υποψίες. Κι αυτό γιατί μετά απο έρευνες των αρχών έρχεται στο φώς, η συμφωνία ΜΚΟ και πολλών ενδιάμεσων φορέων η προσώπων μεταφοράς μεταναστών, να φέρνουν οργανωμένα και σε ασταμάτητες επαναλήψεις μετανάστες από Βόρεια Αφρική κι Αφρική γενικώς στην Ευρώπη. Υπάρχει όπως έγραψαν οι Γαλλικές εφημερίδες μια συμφωνία, ενα σχέδιο μεταξύ τους. Κατι που μας προβληματίζει κατά πόσον υπάρχει η οχι πολιτική βούληση αποσταθεροποίησης της Ευρώπης με αυτόν τον τρόπο. Είναι τέτοια η ανοχή ( η η σιωπηλή συνενοχή ) απέναντι στην δράση των ΜΚΟ ώστε εύλογα κάποιος μπορεί αναρωτηθεί για το αν τελικά τα κράτη, αλλά και η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση, μπορούν πλέον να χαράξουν η να προστατεύσουν τα σύνορα τους. Αποδεικνύεται στην πράξη de facto ,οτι όποιος παραβιάσει τα ευρωπαϊκά σύνορα έχει περισσότερες πιθανότητες να μείνει παρα να επιστρέψει απ’οπου ήρθε. Η πρακτική των αρχών και των ΜΚΟ άμεσα η έμμεσα συμβαδίζουν. Και την κατάσταση αυτή την αντιλαμβάνονται πλέον οι Ευρωπαίοι πολίτες. Γι’αυτο κι αναπτύσσεται σε μεγάλο βαθμό αυτη η ολο κι αυξανόμενη δυσπιστία των πολιτών προς τις πολιτικές αρχές, μ’αποτέλεσμα να υπάρχει έντονη ξενοφοβία και σε πολλές περιπτώσεις ανάληψη δράσης εκ μέρους ακραίων πολιτών. Τα γεγονότα αυτά δείχνουν υποχώρηση της πολιτικής ως απειλή εξαφάνισης της. Κι όμως λύσεις υπάρχουν που ούτε θα εμποδίσουν τους νόμιμους μετανάστες να έρθουν ούτε οι νόμοι θα μένουν ανεφάρμοστοι. Εκτός κι δεχτούμε οτι οι νέες πολιτικές αρχές είναι εν δυνάμει οι ΜΚΟ.
Δημοσθένης Δαββετας Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης ,ποιητής, εικαστικός, γεωπολιτιστικος αναλυτής.
Τεχνομηδενισμός και σύγχρονη Τέχνη. (Ελεύθερος Τύπος 26.11.2022)
Τεχνομηδενισμός και σύγχρονη Τέχνη.
Για να εξηγήσω τον τίτλο αυτού του κειμένου θα ξεκινήσω από τον συνθετικό ορο ” τεχνομηδενισμος “. Αυτός προαναγγέλλει κάτι που υπάρχει , και που κινδυνεύει να μηδενιστεί ( θεωρώ οτι ακόμα κάποιοι αντιστέκονται) ,αλλά και κάτι που υπήρχε πριν διχως κινδυνους. Και στην μια και στην άλλη περίπτωση το κοινό σημείο λέγεται Τέχνη. Κι εν προκειμένω μιλω κι αναφέρομαι στην εικαστική Τεχνη, στην εικαστική έκφραση.
Ολα εχουν ενα σημείο εκκίνησης, κατανόησης τους. Η Τέχνη κατά τον Πλάτωνα στον Κρατυλο ,ετυμολογικά σημαίνει κάτι που έχει Νου. Δηλαδη εν προκειμένω μια δημιουργική σύνθεση ευαίσθητων υλικών που μπορούν να ενσαρκώσουν μορφολογικά ( αφηρημένα η παραστατικά) τις περιπέτειες του ταξιδιώτη Νου. Και λεω ταξιδιώτη γιατί, αν δεχτούμε, οπως λέει ο Μπαμπινιώτης, οτι ο Νους κι η Ναυς ( πλοίο) έχουν την ίδια ρίζα, τοτε μπορούμε να φανταστούμε τον Νου σαν ένα πλοίο που ταξιδεύει,σαν ένα πλοιο-ταξιδιώτης με μια μεταφορική έννοια, ο οποίος, ότι εμπειρίες μαζεύει στο ταξίδι(α) του, τις εκφράζει μεσω των υλικομορφικων στοιχείων της Τέχνης.
Αρα η Τεχνη είναι γλώσσα. Και σαν τέτοια πρέπει να την αντιμετωπίζουμε. Οχι δηλαδή σαν διακοσμητικά αντικείμενα που στολίζουν διακοσμωντας τον όποιο χώρο, αλλά σαν θέματα, σαν ζητήματα που τίθενται και προκαλούν διάλογο, συζητήσεις,πολεμικές κλπ.
Στην κλασσική Ελλάδα η Τέχνη ήταν η ενσάρκωση της Κοσμικής αρμονίας ( όπως αυτή γεννιόταν από την σχέση με την Φύση). Γύρω από τον Κόσμο και μέσα από αυτόν αναπτύχθηκε μια εικαστική έκφραση η οποία ενσάρκωνε την Κοσμική εμπειρία και αντίληψη των Ελλήνων. Το στοιχείο της “Μιμησης” ,δηλαδή η δύναμη της δημιουργικής ανάπλασης, (της βιωματικής από τα μέσα ανάπλασης κι οχι της εξωτερικής αντιγραφής) ήταν αυτο του διαπερνούσε την Τέχνη των Ελλήνων.
Ειδικά την ζωγραφική ο Πλάτωνας την θεωρούσε Μίμηση της Μιμήσεως, δηλαδή αν η Φύση είναι Μίμηση της υπέρτατης Σοφίας και Γνώσης τότε η ζωγραφική είναι Μίμηση της Φύσης.
Στον Μεσαίωνα η Τέχνη και κατ’επεκτασιν η ζωγραφική ήταν καθ’εικονα του Θεού. Ενώ από την Αναγέννηση ως την Νεωτερική εποχή η Τεχνη έγινε ανθρωποκεντρική, δηλαδή κυριάρχησε το ορθολογικό κυρίως στοιχείο.
Ήταν όμως από τον Διαφωτισμό και μετά( κυρίως με τον Καντ) όπου ξεκίνησε ο μηχανισμός της “διευρυνσης” της Τέχνης. Ο ρομαντισμός αμφισβήτησε τα δεδομένα ως τότε ορθολογικά εκφραστικά καλλιτεχνικά όρια κι ώθησε την αμφισβήτηση του ως τα άκρα.
Και ήταν βέβαια η Νεωτερικότητα που τόλμησε κι εφάρμοσε όλες τις προηγούμενες αμφισβητήσεις που αναφέρθηκαν.
Έτσι στην Νεωτερική εποχή, οι Τέχνες ( λογοτεχνία,Θέατρο,Κινηματογράφος,εικαστικά, χορός, κλπ) ξε-περασαν κυριολεκτικά τα όρια τους και ξεκίνησαν μια ιστορία μορφολογικής τους απο-δομησης που όμως στην πορεία έχει το θράσος, την αναίδεια να ζητά και την ουσιαστική αποδομηση της Τέχνης, κοντολογίς τον Θάνατο της.
Κι εξηγουμαι ειδικά στα εικαστικά που πραγματεύεται αυτο το κείμενο.
Απο τους Κυβιστες ζωγράφους, τους εξπρεσσιονιστες, τους φωβιστες ,τους σουρεαλιστες και γενικά την πρωτοπορία ( avant-garde), η ζωγραφική, ως παραδοσιακό μεσο έκφρασης άρχισε να δέχεται αρχικά μια μορφολογική επίθεση. Οι γνωστές φόρμες ζωγραφικής ( η γλυπτικής) έκφρασης άρχισαν ν’ αλλοιώνονται. Επρόκειτο για “Μιμητικη” αλλοίωση, δηλαδή, οχι για μια αντιγραφικη απεικόνιση, αλλά για μια εσωτερική, βιωματική κατανόηση των μηχανισμών της Μίμησης, αυτής της ουσιαστικής ικανότητας του που ανέπτυξαν φιλοσοφικα Πλάτωνας κι Αριστοτέλης και κατα την οποίαν, μπορεί κάποιος να “μιμηθεί”( να βιώσει εμπειρικά) την ουσία των μηχανισμών ζωής και να δημιουργήσει ενα “ζωντανο” έργο Τέχνης. Όπως πχ ο Πικάσο, η ο Νταλί κλπ.
Αυτή ήταν η μοντέρνα ( νεωτερική) εκδοχή της Μίμησης.
Με τον καιρό όμως, αυτή η Μιμητική δημιουργική τάση, άρχισε ν’αλλαζει και την θέση των ως τότε δημιουργικών συνοδοιπόρων της Τέχνης άρχισαν να παίρνουν δυο παράγοντες: η αγορά Τέχνης και η επικοινωνία.
Αυτά συμβαίνουν στην περίοδο απο το τέλος του δευτέρου κυρίως παγκοσμιου πολέμου ως σήμερα. Μιλάμε δηλαδή για την σύγχρονη εποχή, για την σύγχρονη Τέχνη.
Ερμηνεύοντας κατά την γνώμη μου λάθος ο καιρός μας την άποψη του Καντ περί διαρκούς διεύρυνσης της Τέχνης, ώθησε την αγορά Τέχνης και το εμπόριο, σε συνδυασμό με την επικοινωνία, να ανάγουν την μορφολογική αλλαγή ( καινοτομία, αλλοίωση)της εικαστικής γλώσσας σε αυτοσκοπό. Η πρωτοπορία (avant-garde) εφτασε στα ακρα αφαιρώντας απο το εργο Τέχνης το σώμα του. Μετέτρεψαν συνεπώς το ασωματο εργο σε άυλο κονσεπτ στον χώρο και σταδιακά, ειδικά στις μέρες μας, σε προιον. Η μετατροπή του έργου Τέχνης σε προιον σηματοδοτεί ταυτόχρονα την εμπορευματοποίηση του ως καθοριστικό ορο της καλλιτεχνικής του ταυτότητας, που σημαίνει οτι δίχως αγορα σήμερα το εργο τεχνης-προιον δεν νομιμοποιείται ” ιστορικά “.
Αυτη η μετάλλαξη του έργου Τέχνης σε προιον σήμανε τεράστιες δομικές αλλαγές στο τι είναι πλέον σήμερα Τέχνη, τι είναι ο καλλιτέχνης και ποιός ο ρόλος των κριτικών Τέχνης, των διοργανωτών εκθέσεων, των συλλεκτών Τέχνης και βέβαια του ποιός είναι ο ρόλος της αγοράς Τέχνης.
Ας τα δούμε λοιπόν ενα ενα λιγο πιο αναλυτικά.
Η Τέχνη σήμερα ως “προιον” κι οχι ως έργο, έχει την ανάλογη θέση που έχουν τα εκάστοτε και παντός τύπου προιοντα στην αγορά. Δηλαδη πρέπει να είναι “ευπεπτη”, καταναλωσιμη, επικοινωνιακή, και συμφωνη με την πολιτική ορθότητα. Κυρίως όμως ναναι μια Τεχνη-προιον η οποία ναναι στοιχείο της ευρύτερης ψηφιακής ζωής . Φτάνει μια επίσκεψη σε γκαλερί η μουσεία σύγχρονης τέχνης για να το διαπιστώσει κάποιος. Τα nft (ψηφιακά) προϊόντα κυριαρχούν. Και πουλιούνται μια χαρά δίνοντας καθοριστικό ρόλο στην αγορά και τους εμπόρους Τέχνης.
Ο καλλιτέχνης συνεπώς, με βάση τα προαναφερθέντα δεδομένα, μετατρέπεται σε παραγωγό, σε ενα είδος επιχειρηματία που ακολουθεί τους κανόνες του μάρκετινγκ και ,εκτος εξαιρέσεων πάντα, επηρεάζεται από τις ανάγκες της αγοράς, ικανής πλέον, να επηρεάσει την γέννηση και πορεία ενός έργου. Σπάνια θα γίνει λόγος για πνευματικές η εν γένει δημιουργικές έρευνες. Το κύριο θέμα ειναι ποιός πούλησε, πόσα χρήματα το πούλησε. Απο την αγορά “νομιμοποιείται”πλεον το έργο Τέχνης κι ο καλλιτέχνης.
Μέσα απο αυτήν την πραγματικότητα, ενδυναμώνονται οι κριτικοί Τέχνης κι οι διοργανωτές εκθέσεων, οι οποιοι ,με τις κριτικες τους στα ΜΜΕ η τις επιμέλειες τους αντιστοιχα, επηρεάζουν τις πωλήσεις έργων αλλα και μοιραία επηρεάζονται ( αμεσα η έμμεσα, συνειδητά η ασυνείδητα, ) απο την αγορά Τέχνης. Το χρημα που μπορεί να κερδηθεί απο την διακίνηση και την εμπορία άλλωστε των έργων Τέχνης είναι πολύ. Σε σημείο ώστε σήμερα πλέον πολλοί κριτικοί η επιμελητές εκθέσεων ζητούν την επι πληρωμή συμμετοχή νεότερων καλλιτεχνών, υποβιβάζοντας έτσι την αξία έργου Τέχνης και καλλιτέχνη. Μιας και όποιος πληρώνει συμμετέχει στην έκθεση.
Κι ακομη κατι αρνητικά αξιοσημείωτο: το εμπορικό θράσος των κριτικών-επιμελητών εκθέσεων, έχει φτάσει, πάντα για σήμερα μιλάω, σε τέτοιο σημείο ώστε να θεωρούν τους εαυτούς τους καλλιτέχνες, να θεωρούν οτι αυτοί γεννούν μέσα απο την δράση τους το έργο. Αυτή η ύβρις είναι αποτέλεσμα του κλίματος Τεχνομηδενισμου που κυριαρχεί πλέον στην σύγχρονη Τέχνη, παρά τις όποιες κάποιες πάντα εξαιρέσεις καλλιτεχνών όπως οι εν ζωή ακόμα Μπαζελιτς (Baselitz) και Κιφερ (Kiefer) , οι οποίοι εργάζονται στον απομηδενισμο της Τέχνης. Θα επανέλθω με νέο άρθρο γι’αυτο το τελευταίο θεμα του απομηδενισμου της Τέχνης.
Δημοσθένης Δαββετας Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης ,ποιητής, εικαστικός, γεωπολιτιστικος αναλυτής.
Στο Λουξεμβουργο μετα την μουσική εκτελεση των ποιηματων μου
Speaking with the public in Luxembourg after the end of my poem becoming song by Aicha and Dominic ,the two rockers. Great experience. Μιλωντας με το κοινο στο Λουξεμβουργο μετα την μουσική εκτελεση των ποιηματων μου απο τους ροκερ Αισα και Ντομινικ. Σπουδαια εμπειρια.
Δύσκολοι καιροί γι'αυταρχικους ηγέτες. (Ελεύθερος Τύπος 01.12.2022)
Δύσκολοι καιροί γι’αυταρχικους ηγέτες.
Δύσκολοι πραγματικά καιροί για ηγέτες που διοικούν “αιώνια ” και με αυταρχισμό. Ασυνήθιστες εικόνες για τρείς χώρες που αρνούνται τις δημοκρατικές διαδικασίες.
Κατ’ αρχήν η Κινα.
Οι κάτοικοι των μεγάλων πόλεων απηυδησαν απο την υγειονομική πολιτική της κυβέρνησης, η οποία τους έχει υποχρεώσει σε διαρκή σκληρή καραντίνα. Κατάλαβαν οτι η πολιτική του ΚΚ Κινας ” μηδεν covid” είναι όχι μόνο παράλογη κι απάνθρωπη, αλλά επίσης, ύποπτη ώστε να τους έχει καθηλωμένους , αντιδημοκρατικά “φυλακισμενους”. Βλέποντας στα πλαίσια του Παγκοσμίου κυπέλλου απο τις τηλεοράσεις τους φιλάθλους όλων των χωρών να είναι χωρίς μασκα ,αντιλήφθηκαν οτι ,δεν μπορεί να εξαλειφθεί ι ιος με τον τρόπο της καραντίνας αλλα με το να ζει καποιοςμε τον ιο, όπως αναγκάστηκαν να το κάνουν κι οι Δυτικές κυβερνήσεις. Η καραντίνα τους απομονωνε κι αυτό τους ήταν πια ανυπόφορο. Όπως άρχισε να τους γίνεται ανυπόφορο και το οτι κάθε φοιτητής η εργάτης που έκανε κριτική στην κινέζικη κυβέρνηση κατηγορείτο ως ” πράκτορας του εξωτερικού “. Οι κινέζικες αρχές δεν θέλουν να καταλάβουν μια πανανθρώπινη διαχρονική αλήθεια. Όσο και να βελτιωθεί το οικονομικό επίπεδο μιας χώρας ( και η Κινέζικη εξουσία τοχει ως τώρα πετύχει αναντίρρητα) ,οι άνθρωποι δεν ζουν μόνο με “ψωμί “. Θέλουν και πολιτισμό κι ελευθερία. Όταν βλέπουν στην τηλεόραση τον πρώην κινέζο πρόεδρο Hu Jintao ,να φεύγει από την αίθουσα σηκωτος απο τους γορίλες του ΚΚ, για να διοικήσει “μοναρχικα” ο Xi Jinping ,καταλαβαίνουν οτι κυβερνώνται άκρως δικτατορικά.
Κατα δεύτερον η Ρωσία.
Είναι οι μητέρες των Ρώσων στρατιωτών που τολμούν κι υψώνουν την φωνή τους και μάλιστα διοχετεύουν την οργή τους μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Απαιτούν αυτές απο τον Πούτιν να βρει το κουράγιο να τις συναντήσει και να τους εξηγήσει γιατί και πως έχασαν την ζωή τους τα παιδιά τους. Κι ακόμη: να τους απαντήσει γιατι” η ειδική στρατιωτική επιχείρηση” της 24 Φεβρουαρίου του 2022 ήταν τόσο αναγκαία για να προστατεύσει την Αγία Ρωσία; Δεν υπήρχε άλλος τρόπος προστασίας, πιο έξυπνος, πιο διπλωματικός; Μήπως έπρεπε να δοθεί μεγαλύτερο βάρος στην Ανάπτυξη της χώρας, η οποία τώρα μετά τις καταστροφές και τις συνέπειες του πολέμου πισωγυρισε και σταμάτησε κάθε ανάπτυξη της; Όλα αυτά τα ερωτήματα δεν μπορεί πλέον να τα αρνηθεί η Ρωσική κυβέρνηση. Έχουν τεθεί επι τάπητος εκ των πραγμάτων κι αρχίζουν να διαπερνούν ολη την Ρωσική κοινωνία φέρνοντας έτσι την Ρωσική εξουσία αντιμέτωπη με τις ουσιαστικές απορίες των Ρώσων πολιτών.
Τρίτον το Ιράν.
Στο Ιράν έφτανε ενα γεγονός για να ανάψει η φωτιά διαμαρτυρίας που χρόνια σιγοβράζει. Η Νεολαία δεν δέχτηκε αδιαμαρτύρητα τον θάνατο της Masha Amini , 22 χρονών, συλληφθεισας απο την αστυνομία των ηθών της χώρας την 1η Σεπτεμβρίου του 2022, λόγω ” αναρμοστης θέσης της ισλαμικής μαντίλας ” και νεκρής 3 μέρες αργότερα στο αστυνομικό τμήμα που κρατείτο. Το ουσιαστικό βέβαια εδώ δεν είναι απλά ο θάνατος της νέας κοπέλας αλλά η ηθική δικτατορία των μουλαδων που τίθεται υπο αμφισβήτηση. Είναι αυτήν που αρνούνται πλέον ανοιχτά οι νεοι στο Ιράν. Αμφισβητούν τον παραλογισμό της θεολογικής κυβέρνησης η οποία μένει στην θέση της ως τώρα οχι απο την στήριξη των πολιτών αλλά απο την στήριξη των” φρουρων της επαναστασης” που είναι τόσο μισητοι σε νέους και πολίτες με δημοκρατικές ανησυχίες.
Και στα τρια προαναφερθέντα κράτη οι πληροφορίες μέσω ιντερνετ περνούν γρήγορα κι ενημερώνουν τον κόσμο. Οι πολίτες δεν ανέχονται πια καμμία δικτατορία. Ούτε και “δημοκρατική δικτατορία “, Δημοκρατορια, όπως η περίπτωση του Ερντογκάν, για τον οποίο θα επανέλθω σε άλλο μου άρθρο.
Δημοσθένης Δαββετας Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης, ποιητής, εικαστικός, γεωπολιτιστικός αναλυτής.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)