Η συνετευξη μου21/5/22 στην ΕΡΤ.

ΒΕΡΓΙΝΑ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ 19.05.2022

Το Ντιζάιν κι η καθημερινότητα μας.(Ελεύθερος Τύπος 19.05.2022)

Το Ντιζάιν κι η καθημερινότητα μας.

Με αφορμή την πρόσφατη έκδοση του βιβλίου μου “σύντομη ιστορία του Ντιζαιν” από τις εκδόσεις ΚΑΚΤΟΣ, θέλω να πω δύο λόγια , για την αξία και κυρίως την σημασία του Ντιζάιν στην καθημερινή μας ζωή.

Κατ’αρχην τι είναι το Ντιζάιν; Είναι μια εφαρμοσμένη Τέχνη. Δηλαδή πρόκειται για αντικείμενα που έχουν σχεδιαστεί καθ’ολοκληριαν ( δεν υπάρχει αφηρημένο ντιζάιν) απο δημιουργικά πρόσωπα (συχνά καλλιτέχνες) και με ένα υποχρεωτικά λειτουργικό σκοπό. Δεν είναι δηλαδή φτιαγμένα για μ’αρέσουν γιατι είναι ωραία, αλλά είναι φτιαγμένα για να λειτουργούν ως χρήσιμα σ’ενα σκοπό. Μια καρέκλα για παράδειγμα με τρία πόδια μπορεί να είναι φτιαγμένη από ένα μοντέρνο γλύπτη. Και να είναι κάτι το πολύ ωραίο. Όμως δεν είναι λειτουργικό Γιατι συνήθως μια τριποδη γενικώς καρέκλα δεν έχει την ορθή στήριξη που απαιτείται για να καθίσει κάποιος πάνω της αναπαυτικά με ασφάλεια. Άρα μια τριποδη καρέκλα που δεν είναι λειτουργική ,μπορεί μεν να είναι ένα όμορφο μοντέρνο γλυπτό ,αλλά δεν είναι Ντιζάιν, γιατί δεν είναι λειτουργική. Με απλά λόγια δεν μπορεί να καθίσει κάποιος με ασφάλεια πάνω της δίχως να κινδυνεύει να πέσει κάτω. Και το αντικείμενο του Ντιζάιν έχει προορισμό κάποιας λειτουργίας εξ ορισμού και μόνον αυτό.

Ουσιαστικά το Ντιζάιν έχει σχέση με εμάς, με το πρόσωπο μας, με το ποιοι είμαστε και το ποιοι θέλουμε να είμαστε η ονειρευόμαστε να είμαστε. Οι καρέκλες ,τα κρεβάτια ,γενικώς τα έπιπλα που θα επιλέξουμε , οτιδήποτε χτίζει τον χώρο μας ,είναι σημαδια-επιλογες που δείχνουν την προσωπικότητα μας. Δείχνουν την προσωπική αισθητική μας. Δείχνουν το αν είμαστε επιλεκτικοι με βάση τα δικά μας κριτήρια η αυτα που μας προωθούν τα διάφορα περιοδικά η καθε είδους έντυπα Μόδας. Το ν’ακολουθεις το ρεύμα της εποχής σου είναι ένα γεγονός. Επηρεαζομαστε από την εποχή μας. Είτε το θέλουμε είτε όχι. Είτε άμεσα είτε έμμεσα. Όμως είναι διαφορετικά ν’ακολουθεις τυφλά κι άβουλα και διαφορετικά να’χεις βούληση, δηλαδή να θέλεις κάτι επειδή εσύ τοχεις επιλέξει ,επειδή βγαίνει από μέσα σου ,από τις εσωτερικές σου ανάγκες.

Και το Ντιζάιν ανήκει σε αυτήν την δεύτερη περίπτωση. Είναι γέννημα συνειδητής επιλογής ,αυτογνωσισκης συμπεριφοράς.

Και κάτι ακόμα. Όταν γίνεται λόγος για Ντιζάιν ,γίνεται λόγος γι’αντικειμενα .Πρόκειται γι’αντικειμενα στον χώρο ,για υλικές μορφές ,με λειτουργικό σκοπό ,στον χώρο. Πρόκειται για Τέχνη που έχει εφαρμοστεί στον κόσμο των αντικειμένων. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο οτι οι πρώτοι ντιζαινερς του κινήματος Μπαουχαουζ, η του κινήματος Ντε Στιιλ ήταν καλλιτέχνες . Ήταν εικαστικοί στην πρώτη γραμμή της πρωτοπορίας ,καινοτόμοι ,που ήθελαν να παντρέψουν Τέχνη και ζωή.

Η εφαρμοσμένη Τέχνη του Ντιζάιν ,μας δίνει λοιπόν την δυνατότητα να σκεφτούμε διαφορετικά την σχέση μας με τα αντικείμενα και μοιραία έτσι την σχέση μας με την καθημερινότητα. Μας βοηθά ν’αναλογιστουμε και ν’αναστοχαστουμε την ίδια την ελευθερία μας και τον εαυτό μας. Ν’αναστοχαστουμε την ίδια μας την ζωή..επιλέγοντας τ’αντικειμενα που μας αφορούν , σημαινει ο,τι επιλεγω και τις λεξεις η τις εικόνες που θα μιλήσουμε για μας. Γιατί πάνω απ’όλα το Ντιζάιν είναι γλώσσα ,είναι τρόπος έκφρασης ,που φανερώνει την σχέση μας με τον εαυτο μας, με τον κόσμο, με τα πράγματα.

Δημοσθένης Δαββετας Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης ,ποιητής, εικαστικός, γεωπολιτιστικος αναλυτής.

Ανέκδοτα ποιήματα 17.05.2022

1.Κοιτωντας τις παληες μας φωτογραφιες

νοιωθω μια αλλοκοτη λυπη.

Εχασα ταχα εσενα

οπως σε ονειρευτηκα ,

οπως νομιζα οτι ησουνα

πριν γινεις κατι αλλο

η εχασα τον εαυτο μου

που προβαλα κι επενδυσα πανω σου; Μηπως τελικα εσυ ησουνα εγω μεταμφιεσμενος οπως ηθελα

να με βλεπω μεσα απο την μορφη σου; Μηπως το φαντασμα δεν εισαι εσυ

αλλα εγω;

2.Τοσα χρονια τοσες ηλικιες

Βαδιζω στις νυχτες

Χιλιομετρα χρονου

Επιμενοντας ν’ακολουθω πυγολαμπιδες

Αυτα τα φωτακια ελπιδας στο σκοταδι

Τις κυνηγω πεισματικα τις πλησιαζω

Τις αρπαζω τις σφιγγω στις παλαμες μου οπως καποιος σφιγγει με αγωνια

μια χούφτα χρυσαφι

και δεν θελει να του πέσει κατω τιποτα ουτε μια κουκιδα φωτος

απο την ευτυχια που κρατα.

Κι ομως οταν ανοιγω τις παλαμες μου ειναι παντα αδειες. Παντα πιανω πυγολαμπιδες φαντασματα

Σε σημειο που αναρωτιεμαι

αν ολη η ζωη μου δεν ηταν μια συλλογη ανυπαρκτων φωτεινων ονειρων

στην νυχτα.

Ο Νίτσε κι η Βούληση για Δύναμη. (Ελεύθερος Τύπος 14.05.2022)

Ο Νίτσε κι η Βούληση για Δύναμη.

Μια από τις πιο αινιγματικες μορφές στην ιστορία της φιλοσοφίας, πάντα επίκαιρος και διαχρονικός, είναι ο Φρειδερίκος Νίτσε. Είναι η μόνιμη συνήθης αναφορά ,αρνητικά η θετικά, σε ζητήματα ηθικής, θρησκείας, φιλοσοφίας, ψυχολογίας, πολιτικής κλπ.

Ποιος είναι όμως ο Φρειδερίκος Νίτσε και τι πρέσβευε φιλοσοφικά;

Γεννήθηκε στις 15 Οκτωβρίου του 1844 στο μικρό χωριό Ρεκεν της Γερμανίας κοντά στην Λειψία. Ο πατέρας του ήταν Λουθηρανος παστορας κι η μητέρα του επίσης κόρη πάστορα . Όταν ήταν μόλις πέντε χρόνων το 1849 έφυγε από την ζωή ο ιερωμένος πατέρας του. Τον δε επόμενο χρόνο πεθαίνει κι ο αδελφός του. Η μητέρα του έτσι κι η υπόλοιπη οικογένεια του μαζί με την αδελφή του λόγω οικονομικών δυσκολιών μετακομίζουν στο σπίτι της γιαγιάς του στην Νυρεμβέργη. Η οικογενειακή παράδοση κι από τους δύο γονείς τον είχε προετοιμάσει ν’ακολουθήσει θρησκευτική πορεία. Στα πρώτα άλλωστε μαθήματα τα νεανικά του χρόνια στο σχολείο, στο οικοτροφείο που βρέθηκε, παρακολουθησε ,παιδι κι έφηβος ,θεολογικές σπουδές και μουσικές ταυτόχρονα. Εξαιρετικός και ταλαντούχος μαθητής ολα τα μαθητικά του χρόνια, άφησε άριστες εντυπώσεις στους δασκάλους του. Μόλις τελειωσε το 1864 τις σπουδές του στο οικοτροφείο, εισήλθε στο Πανεπιστήμιο της Βόννης, όπου εκτός των θεολογικών σπουδών που τον προόριζε η οικογένεια του, επίσης παρακολούθησε μαθήματα φιλοσοφίας. Η σύγκρουση ανάμεσα στην σκληρή θεολογική αγωγή που είχε, ειδικά από τον αυταρχικό χαρακτήρα της μητέρας του και την ελευθερία της αυτογνωσιακης πορείας προς την αυτονομία που του προσέφερε η φιλοσοφία, υπήρξε σκληρή. Ακολούθησε τότε τον επόμενο χρόνο το 1865 τον καθηγητή του φιλοσοφίας Ritschl στο Πανεπιστήμιο της Λειψίας που μετατέθηκε.

Από τον πρώτο κιόλας χρονο των φοιτητικών του σπουδων ,ο Φρειδερίκος Νίτσε, έδειξε την ευφυή τάση του για στοχασμό και ποίηση. Άλλωστε εδώ πρέπει να σημειωθεί οτι απο νεαρός έφηβος ήδη έγραφε ποίηση και διηγήματα τα οποία φυλασσε προσεκτικά με τάξη η αδελφή του. Ο συνδυασμός λοιπον ποιητικής φλέβας,στοχαστικής διάθεσης, φιλοσοφικής παιδείας και φιλολογικών γνώσεων, δημιούργησαν ενα εκρηκτικό μίγμα δημιουργικότητας στην προσωπικότητα του νεαρού φοιτητή. Ο καθηγητής του το διαπίστωσε αμεσως κι αυτος ηταν ο λόγος που ο Νιτσε ήταν ο μοναδικός φοιτητής που δημοσίευσε στο επιστημονικό περιοδικό του Rheinishes museum. Ηταν την εποχή που ανακάλυψε το έργο του Σοπενχάουερ ” ο κόσμος ως βούληση και παράσταση “. Υιοθετεί αμέσως στις έρευνες του την εννοια της βούλησης και την έννοια της τέχνης ως θεμελιακά στοιχεία για την ανθρώπινη ( προσωπικα και κοινωνικα) εξέλιξη και συμπεριφορά. Ταυτόχρονα εκλήθη για την στρατιωτική του θητεία. Δεν μπόρεσε όμως να την ολοκληρώσει γιατί τραυματίστηκε κι έτσι η θητεία του διεκόπη.

Το εντυπωσιακό του ομως ταλέντο κι η δημιουργική του εφεση δεν έμειναν δίχως επιβράβευση από τον καθηγητή του. Πριν ακόμη τελειώσει τις σπουδές του στην Λειψία, μόλις εικοσιτεσσαρων χρόνων, τον προτείνει να γίνει Καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Βασιλείας στην Ελβετία. Η συστατική επιστολή του καθηγητή του είναι ενθουσιώδης καθότι υμνεί στις Ελβετικές πανεπιστημιακες αρχές την εκπληκτική όπως έγραψε ικανότητα του Νίτσε να κάνει εξ’ισου αριστα πολλα πράγματα. Το 1870 λοιπόν γίνεται καθηγητής. Εκεινη την εποχή ήταν που γνωρισε τον Βαγκνερ ( Wagner ). Γοητευτηκε απο την μουσική του αλλα κυρίως απο το διθυραμβικο στοιχείο της μουσικής του έκφρασης. Τον επισκέφτηκε στο σπίτι του στην Λουκερνη, γνωρίστηκαν, έκαναν παρέα ενω παράλληλα ο Νίτσε πήρε και την Ελβετική υπηκοότητα.

Εκείνη ακριβως την περίοδο εκφράζεται μέσα από την σύνθεση δυο στοιχείων. Παίρνει από τον Σοπενχάουερ την έννοια της τέχνης ως θεραπείας κι απο τον Βαγκνερ την μουσική υπερβατικότητα μιας γαληνιας έντασης. Αυτά τα δύο χαρακτηριστικά τα συνθέτει δημιουργικά μέσα από την προσωπικότητα του και τις πλούσιες κλασσικές του γνώσεις και γράφει το εντυπωσιακο και ταυτοχρονα ανατρεπτικο για την εποχή εκείνη έργο του ” η γένεση της τραγωδίας “. Η σύνθεση της Απολλωνιας τάξης ,των ορίων και της ομορφιάς ,συνυπάρχουν οργανικα κι ισορροπημένα με την Διονυσιακή φρενίτιδα ,την υπερβολή και την κατάρρευσή των ορίων.

Η σχέση του ομως με τον Βάγκνερ δε έμελλε να διαρκέσει. Ο Νιτσε αντιληψθηκε το εμφατικό και τεχνητά δραματικο στοιχείο του Βάγκνερ και το απέρριψε. Δεν ήθελε στομφο και αναπαραστατικοτητα. Ηθελε παραστατικοτητα και σύγκρουση με τις μεγαλοσχημες ιδέες και τα υπερβολικά ιδεώδη. Ο Νιτσε ήθελε να συγκρουστεί με τον κόσμο των ιδεωδών μ’οποία μορφή αυτα εμφανιζοντουσαν.δηλαδή ,θρησκεια, ιδεολογιες, ιδεατες έννοιες κλπ. Οτιδήποτε διαχωριζε γη και ουρανο.φαντασία και πραγματικότητα.,η τα παραδοσιακά ζεύγη καλού-κακού,ωραίο -άσχημο, ιδεωδες-πραγματικότητα,ολ’αυτα τ’αρνιοταν ,θεωρώντας τα ” μηδενισμο”. Ο ορος μηδενισμός του Νίτσε είναι αντίθετος με τον όρο μηδενισμό που συνήθως χρησιμοποιουμε. Δεν πρόκειται για μια μορφή κυνισμού κι άρνηση αξιών ζωής,δεν προκειται για την λογική no future όπως νομίζουμε ,αλλά αντιθέτως πρόκειται για την άρνηση των ιδεωδών που τα θεωρεί μηδενισμό.Ο Νιτσε ζητά επιστροφή στο “πραγματικο” ,στην ζωη,στην καθημερινοτητα. Προκειται για αρνηση μεταφυσικων θυσιών . Κι είναι τοτε ακριβώς που έχει αυτές τις αντιλήψεις που απομακρύνεται απο τον Βαγκνερ. Στα πλαίσια αυτης της” χειραφετησης” του ο Νίτσε γράφει το 1878 το βιβλίο του Ανθρώπινο πολύ Ανθρώπινο. Απο το 1879 δε λόγω κακης υγείας παύει να διδάσκει κι αρχίζει να ζει δύσκολα με κάποια λίγα χρήματα που του έδωσε το Πανεπιστήμιο και κάποια που πήρε από μια κληρονομιά.

Τότε έχουμε την δεύτερη σπουδαία περίοδο του Νίτσε. Την επίδραση του από τον Γαλλικο διαφωτισμό. Και βέβαια το ξεκίνημα γραφής του μνημειωδους έργου του ” τάδε έφη Ζαρατουστρα” το οποίο γράφτηκε σε 4 μέρη από το 1883 ως το 1885) με πολλαπλές στην συνέχεια διορθώσεις. Στα πλαίσια αυτής της προσπαθείας του ,φιλοσοφωντας” με το σφυρί “όπως έλεγε ,σπαζει τον παληο κόσμο των ιδεατων τοπων ,σπαζει τον φλοιό των μεταφυσικών ψευδαισθήσεων κι απελευθερώνει την θέληση για δύναμη . Δηλαδή την θεληση του δυναμαι ,του μπορω, του εχω μεσα μου δύναμη κι ενέργεια και μπορώ να τα ενεργοποιήσω ως κύριος του εαυτού μου προς τον δρόμο μιας πληρότητας του παρόντος. Ο Νίτσε μας φωνάζει πείτε ,ΝΑΙ στην ζωή ,παψτε να ζείτε με τις αγκυλώσεις παρελθόντος και μελλοντος,αγκυλώσεις που σας ζητούν να θυσιαζετε την ζωή σας για ανούσιες ιδεατες προσπάθειες. Πείτε ΝΑΙ στον κόσμο και στο παρόν. Μην βλαστηματε εναντίον της γης και την καταστρέφετε.Ζήστε την amor fati,την αγάπη του πεπρωμένου, αυτου που είναι εδώ μπροστά σας ,της armor fati που είναι η πραγματικότητα του εδώ και τώρα. Ζήστε όπως ο Οδυσσέας που δεν είχε αλλη πραγματικότητα παρα να επιστρέψει στην πατρίδα του, δηλαδή το armor fati του με την Νιτσεικη ορολογία. Όπως οι επικουρειοι κι οι Στωικοί ,ο Νίτσε υμνει την Δύναμη ως δυναμαι ,ως υμνο της ζωής που είναι στις αρμοδιότητες μας. Μεταξύ 1986 και 1988 έγραψε τα σπουδαία έργα του οπως “περα απο το καλο και το κακο”, η Γενεαλογία της Ηθικης” ,χαρούμενη επιστημη”, “το λυκόφως των ειδωλων”, ‘ιδε ο ανθρωπος”κλπ.

Πρότεινε να ζουμε ως “κύριοι” δηλαδή κύριοι του εαυτού μας. Να ζουμε ως καλλιτέχνες δηλαδή δημιουργικά , να είμαστε “αριστοκράτες” δηλ.να υπηρετούμε και να διεκδικούμε το αριστο του εαυτού μας . Κι αν είμαστε έτσι θα ειμαστε αριστοι και στο κοινωνικό σύνολο. Ως ηθική να έχουμε τον αντιιδεαλισμο και την διαρκή κριτική του ιδεατού κόσμου. Όλοι θέλησαν να καπηλευτουν τον Νίτσε, απο τους ακροδεξιούς ως τους ακροαριστερους. Από τους ναζι μέχρι τους ριζοσπαστικούς αριστερούς. Τον είπαν επίσης ηδονιστη κι αναρχικο. Μέχρι και καθοδηγητή του Μαη του ’68 τον έβαλαν . Τίποτα απο ολ’ αυτα δεν ηταν. Χτυπούσε αλύπητα τις αντιδραστικές δυνάμεις ,αυτές που φυλάκιζαν την ζωή στην ιδεολογία., αυτές που ήθελαν να φτιάξουν έναν κόσμο της οικονομίας δίχως πολιτιστικες αξίες . Καταργώντας τον ιδεατό κόσμο ,δεν αρνιόταν την Δύναμη της τέχνης που την θεωρούσε οτι ανήκει στις θετικές δυνάμεις δράσης . Η πολιτική ,ο έρωτας,η ελευθερία των επιθυμιών, του σώματος και του κόσμου των ευαισθησιών, δεν είναι προνόμιο ουτε των ηδονιστων ούτε των αναρχικών δυνάμεων ,για τις οποίες έλεγε οτι αυτοακρωτηριαζουν τα πάθη μέσα στην “παραληρηματικη τους διάσταση και αυτοακυρωνονται μεταξύ τους”. Θεωρούσε μάλιστα τον αναρχισμό ως ” μια μικρή..φτωχοδιαβολων..διψα εξουσίας.”. Κάθε ιδεολογική λοιπόν χρήση του Νίτσε αντιστρατεύεται την φιλοσοφία του. Ο Νίτσε ύμνησε την ζωή οχι ως δυναμη πολιτικής επιβολής εξουσίας όπως τον χρησιμοποιούν λανθασμένα και κακόβουλα διάφορες ιδεολογίες σήμερα. Ύμνησε την ζωή ως δυναμαι ,ως αιώνια Επιστροφή του παρόντος ,ως το τραγούδι της αυτοκυριαρχίας,ως το “μεγάλο στυλ”μιας ηθικής όπου μεσα μας θα μπορέσουν να εναρμονιστούν δημιουργικά οι αντιδραστικές δυνάμεις του εξορθολογισμού με τις δρωσες δυνάμεις μιας γόνιμης αισθητικής.

Δημοσθένης Δαββετας Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης, ποιητής, εικαστικός, γεωπολιτιστικος αναλυτής.

Ο Χριστιανισμός ως ανίκητη φιλοσοφική και πνευματική αγάπη. (Ελεύθερος Τύπος 12.05.2022)

Ο Χριστιανισμός ως ανίκητη φιλοσοφική και πνευματική αγάπη.

Μετά τις σφαγες ιερωμένων σ’ εκκλησίες κατά τη διάρκεια της θείας λειτουργίας,όπως συνέβη πριν Χρόνια στην Γαλλία, μετά τις επιθέσεις σε Χριστιανικούς ναούς στην Μεση Ανατολή, όπως το 2016 στον Κοπτικό ναών των Αγίων Πέτρου και Παύλου στις 11 Δεκεμβρίου στο Κάιρο, μετά τόσες τρομοκρατικές επιθέσεις όπως αυτή στην αγορά των Χριστουγέννων από τον τρομοκράτη ισλαμιστή, οι τζιχαντιστές, παρα τις τόσες ήττες τους ,δεν εγκατέλειψαν την στρατηγική του τρόμου. Πάντα είναι έτοιμοι να χτυπήσουν στα δύο γνωστά τους μέτωπα μέτωπα: στο εσωτερικό του αραβο-μουσουλμανικού μετώπου και στο εξωτερικό. Ο στόχος και των δύο πολιτικών είναι ένας: οι «άπιστοι». Κι αυτοι στην περίπτωσή μας είναι οι Χριστιανοί είτε ως μειονότητα είτε ως απανταχού εχθρός. Ακόμη κι αν η πανδημία κι η καραντίνα σταμάτησε προσωρινά την δράση τους είναι έτοιμοι ανα πάσα στιγμή να ξαναχτυπησουν.Για τους τρομοκρατες , οι γιορτές , όπως αυτές των Χριστουγέννων η του Πάσχα η γενικώς οι Χριστιανικές γιορτες είναι γιορτές των «απίστων». Γι αυτό και τους πρέπει τιμωρία. Όσο συγκεντρώνονται πολλοί σε μαζικό χώρο τόσο πιο εύκολος στόχος γίνονται.

Το περίεργο σ’ αυτές τις περιπτώσεις ειδικά στις ευρωπαϊκές χώρες είναι ότι εδώ κι αρκετά χρόνια η Ευρώπη, με δική της πρωτοβουλία, με πρωτοβουλία των «προοδευτικών» της ηγετών, δεξιών κι αριστερών, από-χριστιανοποιήθηκε. Η προσέλευση των πιστών στις εκκλησίες μειώθηκε, ενώ οι νέοι δεν ενδιαφέρονται καθόλου, ύστερα από την πλύση εγκεφάλου που τους έγινε τα τελευταία τριάντα χρόνια, για θεολογικά ζητήματα και κουλτούρα. Ακόμα κι από τα επίσημα ευρωπαϊκά έγγραφα βγήκε ο όρος που μιλούσε για τις χριστιανικές ρίζες της Ευρώπης (το 2004, επί Σιράκ). Γιατί λοιπόν επιμένουν στο μίσος οι Ισλαμιστές; Γιατί χτυπούν λυσσασμένα ένα πουκάμισο αδειανό, μια Ελένη, για να παραφράσω κάπως τους στίχους του ποιητή μας Γιώργου Σεφέρη; Γιατί έτσι απλά και ξεδιάντροπα οι εκκλησίες, οι καθεδρικοί ναοί, τα μοναστήρια, κάθε θρησκευτικός χριστιανικός χώρος προβάλλει στα μάτια τους ως η συμβολική πραγματικότητα του «ακάθαρτου», του «άπιστου». Είναι λοιπόν επικίνδυνη, ανόητη, πονηρή ή ένοχη (ή κι όλα μαζί) συμπεριφορά το να πιστεύει κανείς ότι δίνοντας την αίσθηση της οπισθοχώρησης στα θρησκευτικά μας σύμβολα, ότι μετατρέποντας τα ιστορικά μας μνημεία σε χώρους δίχως ιστορία και δίχως μνήμη, θα μπορούσε να επιτύχει συνύπαρξη ειρήνης με τους τρομοκρατες.

Οι Ευρωπαίοι προοδευτικοί ή νεοφιλελεύθεροι πιστεύουν στον πολίτη δίχως αποσκευές, δίχως εθνικό έδαφος, δίχως σύνορα, δίχως παραδοσιακή κουλτούρα, δίχως πολιτισμική ταυτότητα. Όμως, οι φονταμενταλιστές ισλαμιστές δεν το βλέπουν έτσι. Και μόνο το ιστορικό και θρησκευτικό παρελθόν των Ευρωπαίων φτάνει στους τρομοκράτες για να επιτεθούν και να διαλύσουν τα σύμβολα των «σταυροφόρων», να σκοτώσουν όσους περισσότερους γίνεται «άπιστους» χριστιανούς. Ταυτόχρονα, καταθέτουν τη δική τους πνευματική πρόταση που είναι η παγκοσμιοποιημένη τρομοκρατία, ο παγκοσμιοποιημένος φόβος. Η δυσκολία με τους τρομοκράτες ισλαμιστές είναι ότι όπλο τους είναι η πίστη τους εναντίον των «απίστων». Συνεπώς, όλα είναι στο μυαλό τους και δεν χρειάζονται υποχρεωτικά μήνυμα για να σκοτώσουν. Κι είναι εκεί ακριβώς που πρέπει να ηττηθούν στις ιδέες τους, πέρα από οποιαδήποτε άλλη προληπτική ασφάλεια ή ποινική καταδίκη. Ας ευχηθούμε για τη νέα χρονιά να υπερισχύσει η αγάπη, που είναι η ουσία του Θεού και η βάση κάθε θρησκείας. Οσο για τον Χριστιανισμό παρα τις βίαιες εν των εσω επιθέσεις καλά κρατεί ακόμα, γιατί δεν είναι μόνο μια θεσμική θρησκευτική έκφραση, αλλά είναι επίσης και κυρίως, πνευματικο ταξίδι , πολιτισμος , φιλοσοφική αγάπη.

Δημοσθένης Δαββέτας,

Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης στο Παρίσι, ποιητής, εικαστικός,γεωπολιτιστικος αναλυτής.

Η συνετευξη μου Σαββατο 7/5/22 στην εφημεριδα axianews

Γεωπολιτισμος και παγκοσμιοποίηση. (Ελεύθερος Τύπος 07.05.2022)

Γεωπολιτισμος και παγκοσμιοποίηση.

Ως γεννήτορας του όρου ” Γεωπολιτισμος”που είμαι, δηλαδή ως αυτός που για πρώτη φορά τον δημιούργησε και δημοσίευσε άρθρα εδω και χρόνια γι’αυτον ,οφείλω ,αρχικά πριν προχωρήσω στο κύριο μέρος του θέματος μου, να δώσω κάποιες εννοιολογικές εξηγήσεις για το τι σημαίνει ο όρος ” Γεωπολιτισμος”.

Όπως μας οδηγούν τα δύο συνθετικά του όρου ,έχουμε να κάνουμε με δύο λέξεις την “γη” και τον “πολιτισμο”. Που μας οδηγεί με την σειρά της αυτη η σύνθεση των δυο λέξεων ; Στον πολιτισμό της γης. Ποιός είναι αυτός; Είναι ο πολιτισμός ,σ’ολες του τις μορφες, που αναπτύσσεται στα διάφορα μέρη της γης ,ένας πολιτισμός που ανθίζει και καλλιεργείται από τους κατοίκους που κατοικούν το α η β μέρος. Για παράδειγμα μπορεί να γίνει λόγος για τον πολιτισμό της Κίνας η της Ινδίας της Ευρώπης ( με τις εσωτερικές της ιδιαιτερότητες ,άλλοτε γαλλική πλευρά ,άλλοτε αγγλική,άλλοτε ιταλική κλπ). Γιατί όμως προστίθεται η λέξη “γεω” μπροστά κι έτσι αντί να μιλάμε για πολιτισμό του α η β τόπου γίνεται λόγος περι “γεωπολιτισμου” ; Αυτός ο τελευταίος μας φέρνει κοντά σε έναν άλλο ορο, αυτον της γεωπολιτικής, μια λέξη που συνέχεια ακούμε επι καθημερινής βάσης από διάφορους αναλυτές, πολιτικούς, καθηγητές κλπ. Ποια είναι η διαφορά λοιπόν γεωπολιτικής και γεωπολιτισμου; Το ενα βασικο , ουσιαστικό μεταξύ τόσων άλλων,σημείο είναι: Στην γεωπολιτική κυριαρχεί το οικονομικό ,πολιτικο η στρατηγικό συμφέρον μιας η πολλών χωρών , που είναι θεμελιωμένο σε σχέσεις ισχύος ,συμφερόντων η κυριαρχίας. Δεν παίζει παρα δευτερογενή ρόλο η πολιτιστική ιδιαιτερότητα μιας χώρας. Πρώτα απ’ολα είναι το θεσμικό και οικονομικό μοντέλο του ισχυρού το οποίο θέλει να επιβληθεί αδιαφορώντας για την όποια πολιτιστική ιδιαιτερότητα του τόπου που θέλει να επιβληθεί ( στρατιωτικα,οικονομικα,πολιτικα κλπ). Πχ.η Κινα θέλει να επιβάλλει το δικό της μοντέλο στο Θιβέτ ενώ αυτο έχει την δική του πολιτιστική ταυτότητα. Εδώ μιλάμε για καθαρά γεωπολιτικό παιχνίδι που δεν λαμβάνει υπ’οψη του την ιδιαιτερότητα του πολιτισμού μιας χώρας και θέλει να την αφομοιώσει στο δικό της κυριαρχο πολιτιστικό μοντέλο.

Στον γεωπολιτισμο όμως δεν μπορεί να μην ληφθεί υπ’οψην η πολιτιστική ιδιαιτερότητα κάθε λαού. Ο εκάστοτε ισχυρός στα πλαίσια της γεωπολιτικής του στρατηγικής η συμπεριφοράς πρέπει να λαμβάνει πάντα υπ’οψη του τον πολιτισμό και τις ιδιαιτερότητες του πιο αδύναμου. Η παλι : όταν η α η β χώρα ενδιαφέρεται να κινηθεί στρατηγικά ,πρέπει να λάβει υπ’όψη της τα πολιτιστικά χαρακτηριστικά της (των) χώρας (χωρών), με την( η τις) οποία( όποιες) θα συνδιαλεχθει, ώστε να πετύχει καλύτερα τον στόχο της. Αν δεν το κάνει αυτό και πάει μόνο με όρους ισχύος, σίγουρα θα βρεθεί μακροπρόθεσμα προ δυσάρεστων εκπλήξεων. Κι αυτό γιατί ακόμα κι ο πιο αδύναμος στρατιωτικά λαος έχει την πολιτισμική του ταυτότητα που μπορεί να τον στηρίξει και να του δώσει πανίσχυρες ταυτοτικες αντιστάσεις.

Στις παλαιότερες εποχές πολλοί δικτάτορες η γενοκτονοι για να σπάσουν αυτούς τους πολιτιστικούς δεσμούς που ενδεχομενως θα έφερναν εξεγέρσεις ,εκτός από μαζικές γενοκτονίες υποχρέωναν συχνά λαούς σε μαζικές εκτοπίσεις από τον τόπο τους.

Αυτούς τους δεσμούς με τον πολιτισμό ,την γλώσσα κι άλλες ταυτοτικες ιδιαιτερότητες ενός λαού καλείται να σεβαστεί ο γεωπολιτισμος ,ως γεωπολιτική ,ως γεωστρατηγική, ως πολιτική συμπεριφορά , ως ηθική, ακόμα κι αν υπάρχει ισχυρός που επιβάλλεται και κυριαρχεί σε κάποιον. Το παράδειγμα του Μ. Αλεξάνδρου, του πρώτου γεωπολιτιστη της Ανθρωπότητας θαπρεπε ακολουθήσουν πολλοί ισχυροί σήμερα. Κι οχι όπως οι Αμερικανοί για παράδειγμα, οι οποίοι, όταν πήγαν στο Ιράκ δεν έδειξαν γεωπολιτισμικη συμπεριφορά και πήγαν να επιβάλλουν το δικό τους μοντέλο σκέψης και στάσης ζωής, αδιαφορώντας για τον πολιτισμό των Ιρακινών. Ανάλογα πρατουν κι οι τζιχαντιστικες οργανώσεις η οι ισλαμιστές οταν κυριαρχούν σε χριστιανικούς η αλλους γενικώς πολιτισμούς και θέλουν να τους εξαφανίσουν .

Ο Γεωπολιτισμος συνεπώς αφορά κάποιους ελάχιστους έστω ηθικούς κι ανθρωπιστικούς κανόνες που είναι η βάση μιας γεωπολιτικής. Ο Γεωπολιτισμος είναι η εκ των ων ουκ ανευ συνθήκη συνύπαρξης του “Ομοιου” με το “διαφορετικο” ,ακόμη κι αν σε κάποιες περιπτώσεις το Όμοιο είναι πιο ισχυρό η κυρίαρχο. Γεωπολιτική σήμερα δίχως γεωπολιτισμο οδηγεί σε αφανισμό, ισοπέδωση,στο τέλος του διαλόγου και της συνύπαρξης των διαφορετικοτητων, οδηγεί στον αφανισμό ταυτοτήτων,πολιτιστικών μνημών, στον αφανισμό της ανθρωπιάς και του ανθρώπου κατι που πάει να κάνει κι η παγκοσμιοποιηση . Η περιφρόνηση του Γεωπολιτισμου οδηγεί στην δικτατορία της Τεχνικής και στην μηχανοποιηση των ανθρωπίνων συμπεριφορών. Οδηγεί σε μια εικονική πραγματικότητα του εαυτού μας. Οδηγεί στην αποδοχή των μηχανών ως τον υψηλό δίχως πνευματική αξία εαυτό μας. Οδηγεί στην γέννηση του ιδανικού μας αυτομοντελου ως τέλεια μηχανή δίχως ηθικά ερωτήματα . Μας θυμίζει τον Αντυ Γουορχωλ . Μας κάνει να νοιώθουμε το ουσιαστικό πρόβλημα της σημερινής παγκοσμιοποίησης.

Κι εξηγούμαι.

Ο Αντυ Γουορχωλ ήταν αυτός που είχε πει την περίφημη φράση ” θέλω να γίνω μηχανή “. Τι εννοούσε; Προφανώς ήταν ενα σιβυλλικος τρόπος να μιλήσει γι’αυτο που έχουμε και βιώνουμε σήμερα. Την μηχανοποίηση της ζωής μας. Δεν είναι πλέον οι μηχανές που κατασκευάζονται κατ’εικονα και ομοίωση του ανθρώπου αλλά το αντίθετο: ο άνθρωπος δημιουργείται πλέον κατ’εικονα και ομοίωση των μηχανών. Από την πολύ μικρή μας ηλικία η ζωή μας θεμελιώνεται μέσα στα πλαίσια των δυνατοτήτων ενος “αριστου” μηχανικού κόσμου. Εγκαταλείψαμε την ιδέα του Αρίστου Ανθρώπου και την προσπάθεια αυτοβελτιωσης μας και έχουμε προσηλωθει στην ιδέα της Άριστης μηχανής. Κι αυτό γιατί η προσπάθεια μας για αυτοβελτιωση μοιάζει ως κάτι αδύνατο. Τι κάνουμε λοιπόν για ν’αγγιξουμε το ονειρεμένο μας Άριστο; Ανακηρυσσουμε ως Άριστο εαυτό μας τον μηχανικό μας εαυτό. Η μηχανή γίνεται έτσι κάτι σαν ο ανώτερος εαυτός μας. Είναι η τελειοποίηση του. Ο Άριστος εαυτός μας ονομάζεται μηχανή. Αυτό έχει διπλή τουλάχιστον συνέπεια: πρώτον μεταθέτουμε το βάρος των προσπαθειών αυτοβελτιωσης μας σε κάτι άλλο εξω από εμάς : στην μηχανή ,η οποία έτσι γίνεται το παράδειγμα μας ,η εικόνα προς μίμηση ,ενας μικρός οδηγός της ζωής μας, ένας γκουρου-σοφος ,ένας μικρός Θεός. Μιλούμε πλέον για την σοφία των μηχανών κι οχι για την σοφία του ανθρώπου. Μιλούμε για τα δημιουργήματα του Πυγμαλιωνα την Αφροδίτη του , που έφυγε απο τον έλεγχο του κι συτονομηθηκε. Ο κριτής πλέον ,ο οδηγός μας ,το πρότυπο μας είναι ο μηχανικός κόσμος.

Και η πνευματική ζωή; Αυτή έχει αφεθεί στην μοναχικότητα της και στους λίγους θεράποντες της. Οι μηχανές γοητεύουν περισσότερο τον κόσμο. Κι όταν κάποιος θέλει να μάθει κάτι περισσότερο υπάρχει πάντα η μηχανική γνώση του ιντερνετ και τ’αλλα τεχνολογικά εργαλεία για να του προσφέρουν πληροφορίες μεν ( κι αυτες ελεγχόμενες) αλλά οχι την γνώση ,που είναι προϊόν προσωπικής πορείας μεταξύ παρατήρησης, εμπειρίας και κυρίως αυτοεξελιξης μέσα από την συνεχή διεύρυνση των ορίων συνείδησης του καθένα μας.

Κι αυτή ακριβώς είναι η ασθένεια που πάσχει η παγκοσμιοποίηση με την σημερινή της μορφή. Όλη η πορεία της στηρίζεται στην Τεχνική ,εμπορική και χρηματοπιστωτική εξέλιξη ,στις ανάγκες κυρίως των αγορών ,κι όχι σε μια οικονομική πρόοδο που συμβαδίζει με την πολιτιστική πρόοδο. Το πρόβλημα της σημερινής παγκοσμιοποίησης είναι οτι στηρίζεται στις γεωπολιτικες κι οχι τις γεωπολιτισμικες ανάγκες του κόσμου. Όλα γίνονται για την αγοραστική και χρηματοπιστωτική ισχύ ( και κατ’επεκταση την γεωπολιτική ισχύ) κι όχι για την οικονομοπολιτιστικη βελτίωση των ανθρώπων. Λίγο ουτοπικη φαίνεται ίσως σε κάποιους η ανησυχία και κριτική μου; Θαλεγα οχι. Γιατί όπου συμβαδισαν ιστορικά οικονομία και πολιτισμός υπήρξε ποιοτική ζωή. Άλλωστε είναι καιρός να μάθουν οι πολιτικοί “ηγετες” οτι ο πολιτισμός είναι οικονομία στο πνεύμα του Αριστο-τελη. Ο πολιτισμός μπορεί να συνεισφέρει στην πιο σοφή οικονομική οργάνωση και παραγωγική απόδοση της κοινωνίας, γιατί ακόμα δίνει στον άνθρωπο την δυνατότητα να βάζει τις όποιες οικονομικές βάσεις προόδου κι εξέλιξης μέσα από το πρίσμα της εσωτερικής και πνευματικής βελτίωσης ,που είναι η βάση της ανθρωπιάς κι οχι της μηχανικής τελειότητας. Ίσως είναι καιρός να προβληματιστούν οι “ισχυροί” από το υπαρξιακό πλέον ερώτημα που ορθώνεται ανηλεώς μπροστά μας: μπορούμε ,εφ’οσον πλέον είναι αναπότρεπτη η χρήση των μηχανών στην ζωή μας και μιλούμε για την τέταρτη βιομηχανική επανάσταση, να εργαστούμε ώστε να επανέλθει με πρωταγωνιστικό ρόλο κι υψηλές “αρμοδιοτητες” ο Πολιτισμός στην ζωή μας και την μηχανική της εξέλιξη; Μπορεί να επανέλθει σε πρωταγωνιστικό ρόλο η Οικονομία ώστε να μετριαστει κάπως η χρηματοπιστωτική εξαθλίωση κι απανθρωποιηση η ακόμη κι η απαξίωση των πάντων προς όφελος μόνον των αγορών και του κέρδους που είναι ο συμβολισμός μιας χρηματικής ισχύος; Με πιο συγκεκριμένα ακόμη λόγια: μπορούμε να ζήσουμε μετατρέποντας την κερδοσκοπική ισχύ σε δημιουργική εξέλιξη μέσα από την συγκατοίκηση οικονομίας, Πολιτισμού και τεχνικής προόδου; Το ερώτημα παραμένει ανοιχτό μπροστά μας. Και θα το βρίσκουμε μόνιμα. Είναι ένα ερώτημα που μας καλεί να μην αφήσουμε να πεθάνει ο άνθρωπος μέσα μας ,δηλαδή να διατηρήσουμε την ανθρωπιά μας κι οχι να νοιώθουμε ,άρα και να είμαστε, μηχανές. Θα επανέλθω πάντως στο θέμα στο μέλλον πιο συχνά, γιατί υπάρχει ανάγκη διαλόγου για το γεγονός αυτό.

Δημοσθένης Δαββετας Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης ,ποιητής, εικαστικός ,γεωπολιτιστικος αναλυτής.

Το τέλος του Τούρκικου μοντέλου; (Ελεύθερος Τύπος 05.05.2022)

Το τέλος του Τούρκικου μοντέλου;

Από το πριν τον κορωνοιο καλοκαίρι όπου ένα μέρος της μεσαίας τάξης διαδήλωνε εναντίον της αυταρχικότητας του Τούρκου Πρωθυπουργού, ως τα συνεχή σκάνδαλα για διαφθορά, ξέπλυμα χρήματος και παράνομο πλουτισμό, η θέση του Erdogan και το τουρκικό μοντέλο αλλοιώνονται συνεχώς . Γι’αυτο κι η αυταρχικότητα του απέναντι σε καθε συγχρονη πολιτική δραστηριότητα, όπως η τιμωρία του ακτιβιστή Καβαλα σε ισόβια κάθειρξη, ολο και μεγαλώνει. Η εικόνα μίας Τουρκίας που για χρόνια έκανε να ονειρευτούν αραβικές και Δυτικές χώρες, που δεν ήταν ούτε η αντιδυτική δικτατορία του Ιράν ούτε η δηλητηριώδης προπαγάνδα της ισλαμοδικτατορικής Σαουδικής Αραβίας, αλλά που ήταν μία Τουρκία που συνέδεε Δημοκρατία και Καπιταλισμό, μία «νεωτερική» Τουρκία, άρχισε να θολώνει. Στην χώρα όπου το εμπορικό Mall συνυπήρχε με το ισλαμικό Τέμενος, στην χώρα που μόνιμα πια κυβερνούσε το κόμμα AKP, υπό την ηγεσία του φίλου των ΗΠΑ Erdogan, στην χώρα όπου η οικονομική ανάπτυξη και η διπλωματική σταθερότητα έκανε τον Τούρκο πρωθυπουργό να κοκορεύεται και να ειρωνεύεται την Ελλάδα για την κρίση της, αποκαλώντας την «ζητιάνο», στην χώρα αυτή λοιπόν, την Τουρκία, το μοντέλο της αρχίζει να τρίζει και τα φτερά του να βαραίνουν δυσκολεύοντας το να πετάξει.

Συχνά υπουργοί (οικονομίας, εσωτερικών και περιβάλλοντος) υποχρεώθηκαν να παραιτηθούν γιατί οι γιοι τους είναι πρωταγωνιστές σε ένα τεράστιο πολιτικό σκάνδαλο διαφθοράς. Επρόκειτο να κληθεί για απολογία και ο γιος του Erdogan αλλά ο αρμόδιος δικαστής που διενεργούσε την έρευνα απελύθη. Ταυτόχρονα ο Τούρκος Πρωθυπουργός επιτίθεται κατά της δικαιοσύνης, κάνει ανασχηματισμό προσώπων και έχει διφορούμενη σχέση με Αμερική και Ρωσσια σπέρνοντας παντού αμφιβολίες.. Γιατί; Γιατί στο βάθος συνεχίζεται η διαμάχη εξουσίας ανάμεσα στο AKP, που είναι το ένα από τα δύο συνθετικά του Τουρκικού Μοντέλου, και στο ίδρυμα του Ιμάμη Fethulla Güllen, που είναι το δεύτερο συνθετικό του τούρκικου μοντέλου, ο οποίος κατοικεί στις ΗΠΑ. Ο Erdogan τον κατηγορεί μόνιμα ότι προκάλεσε τις έρευνες για τα σκάνδαλα για να τον ανατρέψει. Και αυτά υπό την ανοχή της Αμερικανικής κυβέρνησης.

Η Αμερικανο-τουρκική δυσπιστία οφείλεται επίσης σε γεωπολιτική διάσταση στο ζήτημα της εν γένει πολιτικής στην Μεση Ανατολη , στο ζήτημα της Αιγύπτου(όπου ο Erdogan στηρίζει άλλοτε διακριτικά τους «εκτός νόμου» αδελφούς μουσουλμάνους) αλλά και στο ζήτημα του Ισραήλ, παραδοσιακού φίλου των ΗΠΑ, (και με το οποίο πάλι ο Erdogan συνεχίζει να είναι σε διαμάχη). Η τουρκική πολιτική όλο και απομακρύνεται από αυτήν του σύγχρονου κράτους . Το «οθωμανικό» όραμα του Erdogan δείχνει να ναυαγεί. Η Τουρκία δεν γίνεται αποδεκτή ως ο leader, ο αρχηγός του Ισλάμ, και το μοντέλο της για ένα Δημοκρατικό ισλαμισμό δείχνει να σπάει. Οφείλεται στο ότι Δημοκρατία και Ισλάμ δεν τα βρίσκουν ή ότι ο Τουρκικός ηγεμονισμός δεν μπορεί να τα συμβιβάσει; Πρόκειται για σύγκρουση ταυτότητας όπου η ισλαμοσυντηρητική ηθικολογία δεν συνυπάρχει με την δημοκρατική ελευθερία; Ο χρόνος θα δείξει. Πάντως είναι βέβαιο πως έπαψε πια να γοητεύει το Τουρκικό μοντέλο πολιτικής διακυβέρνησης και πολιτικής ισορροπίας.

Δημοσθένης Δαββέτας.

Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης ,ποιητής, εικαστικός, γεωπολιτιστικος αναλυτής.

ΣΗΜΕΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ 29.04.2022 στο Attica Tv

Στα εγκαινια της ομαδικης έκθεσης στο πολεμικο μουσειο

Απο τα αποψινα εγκαινια της ομαδικης εκθεσης που διοργανωσε η φιλη κι εξαιρετικη καλλιτεχνης Rania Kapeliari στο πολεμικο μουσειο μ’αφορμη ενα μνημειο για τον φιλελληνισμο. Μπροστα στο εργο μου..In front of my work in the tonight exhibition which I participate.

With the great artist Marcus Luperz 03.05.2022

With the great artist Marcus Luperz,a good and old friend, in Wuperthal il his opening sculpture. Με τον για δεκαετιες μεγαλο καλλιτεχνη Marcus Luperz στο παρκο γλυπτικης του Βουπερταλ στην Γερμανια στα εγκαινια της εκθεσης του.

 

«Όχι» στη φιλοσοφία του τίποτα (Ναυτεμπορική 26.04.2022)

Αφιερώματα

Τρίτη, 26 Απριλίου 2022 13:03

«Όχι» στη φιλοσοφία του τίποτα

Του Δημοσθένη Δαββέτα,
καθηγητή Φιλοσοφίας της Τέχνης, ποιητή, εικαστικού, γεωπολιτιστικού αναλυτή

Naftemporiki Society

Του Δημοσθένη Δαββέτα,
καθηγητή Φιλοσοφίας της Τέχνης, ποιητή, εικαστικού, γεωπολιτιστικού αναλυτή

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ τα σοβαρά πολιτικά και πολεμικά γεγονότα που ταλανίζουν τη ζωή μας, κάνω αυτές τις προσωπικές διαπιστώσεις. Ο σημερινός κόσμος διαπερνάται πλήρως από τη μαρξίζουσα λογική ότι όλα είναι χρήμα. Και δεξιός κι αριστερός νεοφιλελευθερισμός έχουν αφαιρέσει πλήρως από τις μορφωτικές μας αξίες κάθε ανθρωπιστικό στοιχείο που θα μπορούσε να συμβάλλει στην ποιοτική αναβάθμιση της προσωπικότητας του πολίτη. Μόνο η οικονομία ή πιο συγκεκριμένα τα προς επιβίωση μετρούν πλέον στον καθένα. Οι μοναδικές στιγμές αγανάκτησης είναι όταν έχουμε χρηματική απώλεια. Μου παίρνεις κάτι από τον μισθό μου, άρα είσαι «κλέφτης» κι εγώ αγανακτώ. Η αγανάκτηση είναι ψεύτικο στοιχείο έλεγε ο Νίτσε. Γιατί δεν δομείται στη λογική. Η λογική της μαρξίζουσας αγανάκτησης είναι το κενό. Που σημαίνει πρακτικά ότι ζούμε μόνο για τις υλικές χρηματικές μας ανάγκες. Και οι πολιτιστικές αξίες; Πολυτέλεια θα μου πείτε. Είναι πλέον μόνο για τους λίγους. Κι όμως, ο πολιτισμός αφορά τους πολλούς, τον καθένα μας. Γιατί αν υπήρχε εκδημοκρατισμός του πολιτισμού κι όχι ελιτισμός, όπως τείνει και είναι σήμερα, τότε τη θέση του «κενού» θα έπαιρνε η πληρότητα σκέψης και αναγκών πνεύματος και ύλης.

ΟΙ ΣΟΦΟΙ πρόγονοί μας το είχαν καταλάβει γι’ αυτό και έδωσαν πρωταρχική θέση στη φιλοσοφία. Τι έλεγε αυτή; Πρέπει να μάθουμε να ζούμε μαζί με τους άλλους, με τη φύση. Αυτό είναι ένας ανεκτίμητος θησαυρός. Η ισορροπία, η φιλία, η αδελφότητα, η παρουσία, η πνευματική ανάγκη, δηλαδή ο διάλογος πνευματικού, ανθρώπινου και φυσικού χρόνου οδηγούν σε μία μορφή ευτυχίας, αυτήν της πληρότητας. Ο Περικλής έφτιαξε ταυτόχρονα τη Δημοκρατία και τον Παρθενώνα αφιερωμένα στη θεά της Σοφίας, την Αθηνά. Οραματίστηκε μία κοινωνία όπου οι άνθρωποι θα ζουν συνδυάζοντας πνευματική, υλική και μυστηριακή ζωή. Δόθηκε έτσι δυνατότητα έκφρασης στη φυσική ανθρώπινη ανάγκη για αναζήτηση μέτρου μεταξύ πάθους και λογικής, μεταξύ ζωικών και θεϊκών δυνάμεων.

Η ΜΑΡΞΙΖΟΥΣΑ σημερινή ιδεολογία είναι αρρωστημένη. Γι’ αυτήν προέχει μόνο το χρηματικό. Μας ωθεί να ζούμε στο κενό. Και μας λέει ότι ο άνθρωπος είναι ολομόναχος, επιβεβαιώνοντας τον Σαρτρ που έλεγε ότι «ο άνθρωπος εφεύρε τον άνθρωπο». Όχι. Δεν είναι έτσι στους Έλληνες. Στη φιλοσοφία τους η Πόλη, ο Κόσμος, η Φύση, η ισορροπία Ουρανού – Γης, θεατού – αθεάτου, πρότεινε μία στάση ζωής, όπου η αναζήτηση της πληρότητας ήταν ταυτόχρονα πνευματικός και υλικός όρος για τη Σοφία. Οι στρατευμένοι υλιστές δεν το δέχονται αυτό. Θα ήθελαν να εξαφανίσουν τον κόσμο, την Ανθρωπολογία, τη Θεολογία. Κι όμως χρειαζόμαστε την ιερότητα (ως προσήλωση, συγκέντρωση κι εμπιστοσύνη στις συναλλαγές μας), χρειαζόμαστε την πληρότητα. Οι λάτρεις του «κενού», οι «θεολόγοι» της αθεΐας και του τίποτα, οι «θεολόγοι» του χρήματος, κάνουν λάθος. Γι’ αυτό και ο Νίτσε μίλησε για «θάνατο Θεού», όχι δηλαδή για ανυπαρξία του.

Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ των Ελλήνων εφεύρε τη Δημοκρατία και την ίδια στιγμή την κριτική της. Ο Πλάτων είναι το παράδειγμα. Πρώτος μας προειδοποίησε για την κοινωνία του θεάματος, τον συλλογικό ναρκισσισμό, τη δημαγωγία, το απολυταρχικό πάθος του εγώ. Στηρίχτηκε στη θανάτωση του Σωκράτη, που εισήγαγε τη δημοκρατία του διαλόγου, που θέλησε να ενεργοποιήσει την «Αγορά», και γι’ αυτό τον σκότωσαν. Σήμερα, που ζούμε τον κυνισμό της μαρξίζουσας αποδόμησης, που όποιος πει ότι αγαπά την πατρίδα ή τη θρησκεία θεωρείται «φασίστας», «αντιδημοκράτης», «αντι-προοδευτικός», από την προοδευτικόστροφη λογική, η οποία επιτρέπει τα ελεύθερα ήθη αλλά όχι την ελεύθερη σκέψη, σήμερα, λοιπόν, είναι περισσότερο από ποτέ ανάγκη να ξαναδιαβάσουμε τους Έλληνες. Για να χαρούμε τη ζωή, να παθιαστούμε με την τέχνη, με την εσωτερική αναζήτηση, την αλληλεγγύη, τη συγκίνηση μπροστά στην ομορφιά, την αναζήτηση της αλήθειας, τη θεραπεία της πικροχολίας. Για να ξαναβρούμε την εμπιστοσύνη στον εαυτό μας, την ευγνωμοσύνη που είμαστε ζωντανοί, να τιμούμε τα ιερά, τη χαρά της δημιουργίας, για να απολαύσουμε το μυστήριο της ενστικτώδους λογικής που ενυπάρχει στη Φύση.

Ευχαριστώ την εφημεριδα Ντοκουμεντο για την δημοσιευση της συνετευξης μου. 19.04.2022

Δημοσθένης Δαββέτας: «Με τρομάζει ο χρόνος, η ηλικία κι ο θάνατος»

DOCVILLE

Αμαλία Δενδρινού

19.04.2022 | 06:00

Ο Δημοσθένης Δαββέτας γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε στη Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και είναι διδάκτωρ Αισθητικής στο Πανεπιστήμιο Paris VIII. Διδάσκει στο IESA στο Παρίσι. Έχει διδάξει Φιλοσοφία της Τέχνης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς, στο Strate Collège και στο Créapole στο Παρίσι. Έχει παραδώσει σεμινάρια Φιλοσοφίας της Τέχνης στο École des Beaux-Arts (Παρίσι), σεμινάρια φιλοσοφίας και μοντέρνας τέχνης στο Paris IV (Παρίσι) και Φιλοσοφία Εφαρμοσμένων Τεχνών στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Πανεπιστημίου Πατρών. Συχνά, δίνει διαλέξεις σε σχολές τέχνης και πανεπιστήμια.

Ποιητής και συγγραφέας, ζωγράφος και εικαστικός, γράφει ήδη από το 1982 σχετικά άρθρα και δοκίμια σε διεθνή περιοδικά με θέμα την τέχνη. Πλήθος βιβλίων του έχουν κυκλοφορήσει στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Τα εικαστικά του έργα έχουν εκτεθεί σε πολλές χώρες, και στην Ελλάδα. Το 2014 παρουσιάστηκε η έκθεση ζωγραφικής του στο Maison Européenne de la Photographie, στο Παρίσι, ενώ το 2017 συμμετείχε δύο φορές σε εκθέσεις στην πόλη Hangzhou στην Κίνα.

Πρόσφατα κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Κάκτος δύο βιβλία του, η «Σύντομη ιστορία του design» στο οποίο ξεδιπλώνεται, με συνοπτικό αλλά ιστορικά συγκεκριμένο τρόπο, η ιστορία του ντιζάιν από το ξεκίνημά της έως τις μέρες μας και οι «Διάλογοι» όπου περιλαμβάνονται οι συζητήσεις που είχε πραγματοποιήσει ο συγγραφέας όταν εργαζόταν στη γαλλική εφημερίδα «Libération» με τους κορυφαίους εικαστικούς της σύγχρονης τέχνης (Γουόρχωλ, Μπόις, Αμπράμοβιτς, Μπάσκια, Τουόμπλι, Μπάζελιτς, Λόγκας, Σαμαράς, Γιάννης Κουνέλλης κ.ά). Με αφορμή την κυκλοφορία των βιβλίων του απαντά στο Ερωτηματολόγιο του Docville.

Πού γεννηθήκατε και πού μεγαλώσατε; 

Γεννήθηκα στην Αθήνα και μεγάλωσα στο Νέο Ηράκλειο Αττικής.

 

Όταν ακούτε τη λέξη σπίτι τι σας έρχεται στο μυαλό;  

Ένα σαλόνι στο οικογενειακό μας σπίτι όπου πάντα με περίμενε αρχικά πιο νέος ο πατέρας μου και μετά τον πρόωρο  θάνατο του, η μητέρα μου κι η αδελφή μου Πηνελόπη, απ’ όπου και να ερχόμουν, από το σχολείο παιδί η έφηβος, από το γυμναστήριο αργότερα, από το Πανεπιστήμιο, ή ακόμα κι όταν ερχόμουν από το Παρίσι όταν μετά πήγα για μεταπτυχιακές σπουδές και τελικά βρήκα εκεί την βάση εργασίας μου. Το σαλόνι αυτό ήταν και παραμένει στο μυαλό και στην καρδιά μου, το σπίτι, η αγκαλιά της μητέρας, των γονιών μου, η αγκαλιά των ριζών μου.

 

Μια ανάμνηση από τα παιδικά σας χρόνια.

Όταν για πρώτη φορά φίλησα ένα κορίτσι σε ηλικία 13 η 14 χρόνων.  Το ρίγος που διαπέρασε το κορμί μου και το ασταμάτητο καρδιοχτύπι ακολουθούν ακόμη. Τα θυμάμαι σαν να’ ναι πάντα τώρα.

 

Πότε ήταν η πρώτη φορά που βυθιστήκατε σε ένα βιβλίο;

Στο πανεπιστήμιο, στο πρώτο έτος, όταν η κοπέλα που έβγαινα μου προσέφερε ένα βιβλίο ποιημάτων του Γιάννη Ρίτσου. Χάθηκα στις σελίδες του. Ήταν η «Σονάτα του σεληνόφωτος». Παράλληλα ,ταυτόχρονα ανακάλυψα τον Καβάφη και ήταν για μένα Αποκάλυψη.

 

Ποιος ήταν ο άνθρωπος που σας μύησε στο διάβασμα;

Ουσιαστικά ο πατέρας μου που διάβαζε κι έγραφε συνέχεια. Τον θαύμαζα. Τυπικά ο πρώτος μου έρωτας στο πανεπιστήμιο. Με μύησε στην ποίηση του Ρίτσου.

 

Τι σας ώθησε στη συγγραφή; 

Η ανάγκη μου να κάνω πράξη ό,τι ονειρευόμουν δίχως να φοβάμαι ό,τι θα ’μαι ένοχος για τις σκέψεις, τα όνειρα μου και το αίσθημα της αδιαπραγμάτευτης ελευθερίας που με διαπερνούσε και με διαπερνά από παιδί.

 

Η συγγραφή είναι τρόπος ζωής;

Απολύτως. Για μένα ούτε συζήτηση. Είναι όπως αναπνέω.

 

Η ζωή του συγγραφέα είναι μοναχική; 

Είναι γιατί γράφει μόνος του παρέα με τα όνειρα τις επιθυμίες, τις αναμνήσεις, τα βιώματα του. Είναι αυτός κι οι σκιές του που προσπαθεί να τους δώσει μορφή και ζωή βάζοντας τες σε λέξεις.

 

Υπάρχουν ιδανικές συνθήκες για τη συγγραφή ενός βιβλίου;

Ναι. Μια γωνιά οπουδήποτε, σε σπίτι, σε καφέ, στο τρένο, στους κήπους η τα πάρκα, ναι οπουδήποτε μπορεί ήσυχος δίχως ενοχλήσεις να προσπαθήσει να δώσει ζωή μέσα από τις λέξεις του.

 

Ποιο ήταν το πρώτο πράγμα που σκεφτήκατε όταν ολοκληρώσατε το νέο βιβλίο σας;

Πότε θα ξεκινήσω το επόμενο. Αν δεν το ’χω ήδη ξεκινήσει παράλληλα με το προηγούμενο.

 

Συγγραφικό μπλοκάρισμα. Σας έχει τύχει;

Ναι οπότε χρειαζόταν να γράψω για κάτι που θα τελειώσει αλλά δεν ήθελα να δεχτώ το τέλος.

 

Ποιοι συγγραφείς έχουν «γράψει» μέσα σας;

Καβάφης,  Ρίτσος, Ντοστογιέφσκι, Πεσσόα, Χέρμαν Εσσε, Όσκαρ Ουάιλντ.

 

Το ποτήρι είναι μισοάδειο ή μισογεμάτο;

Είναι μισοάδειο.

 

Αύριο ξημερώνει μια καλύτερη μέρα;

Πάντα κάθε μέρα που ξημερώνει για μένα είναι γιορτή. Καθότι γλίτωσα για μια ακόμη φορά από την απειλή του σκοταδιού.

 

Βασίζεστε στην καλοσύνη των ξένων;

Βασίζομαι στην καλοσύνη γενικώς η οποία μπορεί να εκπλήξει κι εμένα και τους «ξένους».

 

Η κόλαση είναι οι άλλοι; 

Η κόλαση μας είναι και οι άλλοι.

 

Ποιο χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης εκτιμάτε ιδιαιτέρως;

Την τρυφερότητα.

 

Ποιο χαρακτηριστικό της ανθρώπινης φύσης σας απωθεί; 

Η επιθετικότητα.

 

Τι ρόλο παίζει η φιλία στη ζωή σας;

Η φιλία με βοήθησε πολύ. Στηρίχτηκα σε λίγους και καλούς φίλους και κέρδισα Πολλά. Πιστεύω στη φιλία.

 

Είναι σημαντικός για εσάς ο έρωτας;

Ναι. Γιατί θέτει συνεχώς υπό αμφισβήτηση τα όρια μου και με ωθεί στην αναζήτηση της σοφίας.

 

Τι είναι ευτυχία για εσάς;

Ευτυχία είναι για μένα να ’μαι ισορροπημένος ανάμεσα στα όνειρα μου και χρόνο για την πραγματοποίηση τους.

 

Η ομορφιά μπορεί να σώσει τον κόσμο;

Μπορεί να σώσει μόνο την πλευρά του κόσμου που θα εμφανιστεί.

 

Πώς σκέφτεστε τον εαυτό σας σε δέκα χρόνια;

Με τρομάζει ο χρόνος, η ηλικία κι ο θάνατος. Δεν τον σκέφτομαι. Ζω πλήρως το τώρα.

 

Είστε ικανοποιημένος με όσα έχετε καταφέρει μέχρι σήμερα;

Και ναι και όχι. Κάποια τα πέτυχα. Χρειάζομαι όμως καιρό ακόμη και το ζητώ από τον Θεό για τα υπόλοιπα.

Η παρεμβαση μου στο καναλι ΑΡΤ 28/4/22

https://youtu.be/lnXt344xcQA

Οι Γαλλικές εκλογές. (Ελεύθερος Τύπος 27.04.2022)

Οι Γαλλικές εκλογές.

Το αποτελεσμα των Γαλλικών εκλογών εκ πρώτης όψεως μοιάζει ξεκάθαρο. Νίκη Μακρον με 58% και ήττα Μαρι Λεπεν με 42%. Λογικά λοιπόν όλα επανήλθαν στην “ταξη” και βαίνουν καλώς κι “ορθως”. Είναι όμως έτσι; Ας τα δούμε οσο γίνεται αντικειμενικά κι οσο το δυνατόν διεισδυτικα.

Το 58%, ναι κατοχυρώνει ως αδιαμφισβήτητο πρόεδρο της Γαλλίας τον Μακρον. Υπάρχει όμως κι ένα άξιο ερμηνείας επίσης πραγματικό γεγονός: το 42%που πηρε η Μαρι Λεπεν. Δίπλα σ’αυτο υπάρχει και το 22% περίπου της αποχής από τις εκλογές. Το ποσοστό της Μαρι Λεπεν αποτελεί προσωπική της επιτυχία και ταυτόχρονα αποτελεί επιτυχία ενός “αντισυστημικου” μετώπου ( αν πραγματικά η Λεπεν είναι αντισυστημική η είναι η άλλη όψη, εναλλακτικη συστήματος,αυτό θα φανεί γρήγορα),το οποίο έχει σταθερά ανοδική πορεία τα τελευταία 15 χρόνια στην Γαλλία κι είναι ταυτόχρονα ένα ισχυρό μπλοκ. Αυτό το τελευταίο άλλωστε φάνηκε, καθότι παρα τις συνεχείς απώλειες ιστορικών στελεχών του κομματος της προς τον Ερικ Ζεμουρ, η Λεπεν και άντεξε το γεγονός και ισχυροποίησε το κόμμα της αυξάνοντας εντυπωσιακά τα ποσοστά της κατά 9%.

Υπάρχει όμως κι ένα άλλο σημαντικό μπλοκ που έπαιξε ρόλο στις εκλογές: η αποχή. Οι απέχοντες, ενα ποσοστό γύρω στο 22%, δεν θέλησαν να μπουν στο εδώ και χρόνια δίλλημα : καλο ( Μακρον) η κακο (Λεπεν); Κάποιοι από αυτούς είναι με Μελανσον και κάποιοι άλλοι εναντίον όλων. Τι θα κάνουν λοιπόν αυτά τα τρία ξεκάθαρα μπλοκα των Γαλλικών εκλογών στην συνέχεια; Ας το δούμε.

Ο Μακρον θα κυβερνήσει. Και θα κοιτάξει να υλοποιήσει οσο γίνεται καλύτερα το πρόγραμμα του. Που σαν γενική κατεύθυνση έχει την οσο γίνεται περισσότερη προσπάθεια για ομοσπονδοποίηση της Ευρώπης , την κοινή ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική,τον Ευρωπαϊκό στρατό ,την οικονομία και ο,τι άλλο χρειάζεται στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης που πρεσβεύει.

Η Μαρι Λεπεν ,συνεχίζει,όπως είπε τον αγώνα της. Που σημαίνει οτι για να κρατήσει συμπαγές κι ενεργο το εκλογικό σώμα που την υποστήριξε ,πρέπει να το έχει σε εγρήγορση. Κι αυτό έρχεται ήδη από τον Ιούνιο με τις Βουλευτικές εκλογές. Σ’αυτες το κόμμα της θέλει και διεκδικεί μια ισχυρή αντιπροσώπευση στην Βουλή. Όσο γίνεται ισχυρότερη ακόμα και νίκη. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει οτι αν έχει κοινοβουλευτική πλειοψηφία ,τότε θα προσπαθήσει να υποχρεώσει τον Μακρον σε συγκυβέρνηση ,με Πρόεδρο τον Μακρον και Πρωθυπουργο της αντιπολίτευσης. Κάτι τέτοιο δεν θα είναι καθόλου εύκολο για τον Γάλλο πρόεδρο ο οποίος θαχει πολλά εμπόδια υλοποίησης του προγράμματος του.

Κι οι απέχοντες;

Αυτοί έχουν διπλό ρόλο. Η ,όσοι επηρεάζονται από Μελανσον ,θα στηρίξουν Μακρον για να επικρατήσει στις βουλευτικές, η οσοι είναι τελείως αντίθετοι προς Μακρον ,θα δημιουργήσουν κοινωνικό θόρυβο με διαδηλώσεις,συγκρούσεις κλπ, κατι που θα φέρει πολιτική και κοινωνική αναστάτωση. Ο Μακρον λοιπόν συνεχίζει στο πνεύμα των συμμαχιών και της πολιτικής διεύρυνσης που προεκλογικά ενεργοποίησε. Η Μαριν Λεπεν επίσης συνεχίζει στα πλαίσια του αντι-Μακρον και της αντι-παγκοσμιοποιησης μετώπου της ,διεκδικώντας ουσιαστικό ρόλο μέσω των βουλευτικών εκλογών. Ενώ οι απέχοντες παραμένουν ασταθές μέτωπο. Σίγουρα συνεχίζεται σε όλα τα επίπεδα η μάχη των δύο στρατοπέδων με διαφορετική πολιτική φιλοσοφία : αυτου της Ευρωπαϊκής συνομοσπονδιοποιησης( και της παγκοσμιοποίησης) που εκπροσωπεί ο επανεκλεγης Γάλλος πρόεδρος και αυτου της ευρωπαϊκής Ένωσης κρατών που εκπροσωπεί η Μαρι Λεπεν.

ΥΓ. Είδηση τελευταίας στιγμής: οι Γάλλοι υποδέχονται τον νικητή Μακρον με σκληρή απεργία στα τρένα. Και έχει ο Θεός για την συνέχεια.

Δημοσθένης Δαββετας Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης ,ποιητης, εικαστικος.