Το Ντιζάιν κι η καθημερινότητα μας.
Με αφορμή την πρόσφατη έκδοση του βιβλίου μου “σύντομη ιστορία του Ντιζαιν” από τις εκδόσεις ΚΑΚΤΟΣ, θέλω να πω δύο λόγια , για την αξία και κυρίως την σημασία του Ντιζάιν στην καθημερινή μας ζωή.
Κατ’αρχην τι είναι το Ντιζάιν; Είναι μια εφαρμοσμένη Τέχνη. Δηλαδή πρόκειται για αντικείμενα που έχουν σχεδιαστεί καθ’ολοκληριαν ( δεν υπάρχει αφηρημένο ντιζάιν) απο δημιουργικά πρόσωπα (συχνά καλλιτέχνες) και με ένα υποχρεωτικά λειτουργικό σκοπό. Δεν είναι δηλαδή φτιαγμένα για μ’αρέσουν γιατι είναι ωραία, αλλά είναι φτιαγμένα για να λειτουργούν ως χρήσιμα σ’ενα σκοπό. Μια καρέκλα για παράδειγμα με τρία πόδια μπορεί να είναι φτιαγμένη από ένα μοντέρνο γλύπτη. Και να είναι κάτι το πολύ ωραίο. Όμως δεν είναι λειτουργικό Γιατι συνήθως μια τριποδη γενικώς καρέκλα δεν έχει την ορθή στήριξη που απαιτείται για να καθίσει κάποιος πάνω της αναπαυτικά με ασφάλεια. Άρα μια τριποδη καρέκλα που δεν είναι λειτουργική ,μπορεί μεν να είναι ένα όμορφο μοντέρνο γλυπτό ,αλλά δεν είναι Ντιζάιν, γιατί δεν είναι λειτουργική. Με απλά λόγια δεν μπορεί να καθίσει κάποιος με ασφάλεια πάνω της δίχως να κινδυνεύει να πέσει κάτω. Και το αντικείμενο του Ντιζάιν έχει προορισμό κάποιας λειτουργίας εξ ορισμού και μόνον αυτό.
Ουσιαστικά το Ντιζάιν έχει σχέση με εμάς, με το πρόσωπο μας, με το ποιοι είμαστε και το ποιοι θέλουμε να είμαστε η ονειρευόμαστε να είμαστε. Οι καρέκλες ,τα κρεβάτια ,γενικώς τα έπιπλα που θα επιλέξουμε , οτιδήποτε χτίζει τον χώρο μας ,είναι σημαδια-επιλογες που δείχνουν την προσωπικότητα μας. Δείχνουν την προσωπική αισθητική μας. Δείχνουν το αν είμαστε επιλεκτικοι με βάση τα δικά μας κριτήρια η αυτα που μας προωθούν τα διάφορα περιοδικά η καθε είδους έντυπα Μόδας. Το ν’ακολουθεις το ρεύμα της εποχής σου είναι ένα γεγονός. Επηρεαζομαστε από την εποχή μας. Είτε το θέλουμε είτε όχι. Είτε άμεσα είτε έμμεσα. Όμως είναι διαφορετικά ν’ακολουθεις τυφλά κι άβουλα και διαφορετικά να’χεις βούληση, δηλαδή να θέλεις κάτι επειδή εσύ τοχεις επιλέξει ,επειδή βγαίνει από μέσα σου ,από τις εσωτερικές σου ανάγκες.
Και το Ντιζάιν ανήκει σε αυτήν την δεύτερη περίπτωση. Είναι γέννημα συνειδητής επιλογής ,αυτογνωσισκης συμπεριφοράς.
Και κάτι ακόμα. Όταν γίνεται λόγος για Ντιζάιν ,γίνεται λόγος γι’αντικειμενα .Πρόκειται γι’αντικειμενα στον χώρο ,για υλικές μορφές ,με λειτουργικό σκοπό ,στον χώρο. Πρόκειται για Τέχνη που έχει εφαρμοστεί στον κόσμο των αντικειμένων. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο οτι οι πρώτοι ντιζαινερς του κινήματος Μπαουχαουζ, η του κινήματος Ντε Στιιλ ήταν καλλιτέχνες . Ήταν εικαστικοί στην πρώτη γραμμή της πρωτοπορίας ,καινοτόμοι ,που ήθελαν να παντρέψουν Τέχνη και ζωή.
Η εφαρμοσμένη Τέχνη του Ντιζάιν ,μας δίνει λοιπόν την δυνατότητα να σκεφτούμε διαφορετικά την σχέση μας με τα αντικείμενα και μοιραία έτσι την σχέση μας με την καθημερινότητα. Μας βοηθά ν’αναλογιστουμε και ν’αναστοχαστουμε την ίδια την ελευθερία μας και τον εαυτό μας. Ν’αναστοχαστουμε την ίδια μας την ζωή..επιλέγοντας τ’αντικειμενα που μας αφορούν , σημαινει ο,τι επιλεγω και τις λεξεις η τις εικόνες που θα μιλήσουμε για μας. Γιατί πάνω απ’όλα το Ντιζάιν είναι γλώσσα ,είναι τρόπος έκφρασης ,που φανερώνει την σχέση μας με τον εαυτο μας, με τον κόσμο, με τα πράγματα.
Δημοσθένης Δαββετας Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης ,ποιητής, εικαστικός, γεωπολιτιστικος αναλυτής.
