[su_youtube url=”https://youtu.be/SgAvVLeWFJo” width=”210″ height=”230″]
Οι στρατηγικές κοκορομαχίες Μέρκελ - Ερντογάν (Ελεύθερος Τυπος 16.02.2017)
Οι στρατηγικές κοκορομαχίες Μέρκελ – Ερντογάν
Οι καλυμμένες κοκορομαχίες μεταξύ Μέρκελ κι Ερντογάν συνεχίζονται μ’ αμείωτο ρυθμό. Η πρώτη χρησιμοποιεί τις λέξεις μιας δυτικής δημοκρατίας που θέλει να πιστεύει ακόμα σ’ αρχές λειτουργίας ενός πολιτεύματος. Ο δεύτερος χρησιμοποιεί την ανατολίτικη νοοτροπία, όπου η λέξη δεν ανταποκρίνεται οπωσδήποτε στην πράξη που αναγγέλει αλλά αφήνει πάντα να αιωρείται μια αμφιβολία η οποία μπορεί ανά πάσα στιγμή να ξεχάσει αρχές κι αξίες και να γίνει διαπραγματευτικό εργαλείο όπως σε ανατολίτικο παζάρι. Στην πρόσφατη επίσκεψή της στην Άγκυρα, η Γερμανίδα καγκελάριος υπενθύμισε στον Τούρκο πρόεδρο τα καθήκοντα μιας δημοκρατίας: «ο διαχωρισμός των εξουσιών κι η ελευθερία της έκφρασης» πρέπει να διασφαλίζονται» στο σύνταγμα μιας σύγχρονης χώρας κι ειδικά χώρας που θέλει να γίνει μέλος της ευρωπαϊκής ένωσης και συμπλήρωσε εμφατικά: «η αντιπολίτευση είναι επίσης μέρος της δημοκρατίας». Ο τόνος της Μέρκελ ήταν ισχυρός όπως κι ο συμβολισμός των αποφασιστικών λόγων της. Κι αυτό γιατί απέναντι σε Πούτιν και Τραμπ, η γερμανίδα καγκελάριος εμφανίζεται ως η μόνη ισχυρή για να υπερασπιστεί τις Δυτικές αξίες. Ανάλογα ως leader του ελεύθερου κόσμου συμπεριφέρθηκε και στον Ερντογάν. Άλλωστε ήδη πριν τον δει είχε ήδη προειδοποιήσει ότι δεν θα χρησιμοποιηθεί ως άλλοθι για τον Τούρκο πρόεδρο. Κι αυτός ο τελευταίος πως απάντησε; Χρησιμοποιώντας αμφισήμαντες λέξεις που υπονοούν απειλές. Ποιες είναι αυτές; Ότι θα εγκατέλειπε μονομερώς τη συμφωνία για τους μετανάστες που υπέγραψε η χώρα του με την Ευρωπαϊκή Ένωση εάν δεν του έδινε η Ελλάδα τους στρατιωτικούς που ζήτησαν σε αυτήν άσυλο. Ανάλογα ζήτησε και την έκδοση από τη Γερμανία άλλων Τούρκων «πραξικοπηματιών» που επίσης ζήτησαν εκεί άσυλο. Ταυτόχρονα χρησιμοποιεί την ισχυρή τουρκική κοινότητα της Γερμανίας για διαδηλώσεις ενώ πρόσφατα ζήτησε από τα γερμανικά αναγνωριστικά αεροπλάνα που έχουν τις βάσεις τους στην Τουρκία, με επιτακτικό τρόπο, να ενημερωθεί για τις τραβηγμένες με κάμερα εικόνες πολέμου σε Συρία και Ιράκ. Η Γερμανία στην τελευταία απαίτηση απάντησε αρνητικά με τη δικαιολογία ότι δεν μπορεί να επέμβει στην νομική διαδικασία. Παλαιότερα βέβαια το έκανε στην περίπτωση του Γερμανού χιουμορίστα ξεχνώντας τα νομικά κωλύματα. Η Μέρκελ αντιμετωπίζει τον Ερντογάν με ρεαλισμό. Από τη μία δεν πιστεύει στις απειλές του κι αυτό γιατί ξέρει πως σε περίπτωση ρήξης με την Ευρώπη, ο Τούρκος πρόεδρος κι η χώρα του θα έμπαιναν σε μεγάλες οικονομικές περιπέτειες και θα έβγαιναν χαμένοι. Άλλωστε, ούτε η Κίνα ούτε η Ρωσία φαίνονται ικανοί να βοηθήσουν την Τουρκία όπως η ίδια θα ήθελε. Από την άλλη δε, δεν θέλει η Γερμανίδα καγκελάριος να ρισκάρει κάποιες ανεξέλεγκτες φιλίες της Άγκυρας στην αγκαλιά του Πούτιν. Θέλει να συνεχίσει το δύσκολο διάλογο. Γι’ αυτό και παρότι έχει δύσκολες προσωπικές σχέσεις με τον Ερντογάν τον αντιμετωπίζει εντούτοις με ισότιμα ώστε να ικανοποιήσει το ισχυρό ανατολίτικο εγώ του. Κι όλα αυτά κρύβουν στο βάθος ένα σκληρό μπράντεφερμεταξύ τους. Κρύβουν μια συνεχιζόμενη πίσω από τις επίσημες λέξεις κι ανακοινώσεις στρατηγική διαμάχη.
Δ.Δαββέτας
Καθ. Φιλοσοφίας της Τέχνης, Ποιητής, Εικαστικός.
«Post-truth»: η αντι-αλήθεια των παραγκωνισμένων πολιτών (Αξια 04.02.2017)
«Post-truth»: η αντι-αλήθεια των παραγκωνισμένων πολιτών
Μετά τη νίκη του Τραμπ βιώνουμε ένα ασυνήθιστο φαινόμενο: μια αυστηρή αυτοκριτική των ως τώρα πανίσχυρων παγκόσμιων μέσων μαζικής ενημέρωσης, ως συνέπεια της ανελέητης κριτικής που υπέστησαν την τελευταία δεκαετία. Ποια ήταν η κατηγορία; Ότι δεν λένε την αλήθεια, ότι διαπλέκονται με οικονομικοπολιτικά συμφέροντα και ψεύδονται. Παράδειγμα χαρακτηριστικό: ο πόλεμος του Ιράκ, όπου πάνω στη δήθεν αποκάλυψη ότι ο Σαντάμ είχε όπλα μαζικής καταστροφής, στήριξαν οι Αμερικανοί την πολεμική τους (και τόσο αποτυχημένη) επιχείρηση. Ο πολίτης θέλει να πιστεύει ότι αυτά που του λένε είναι αλήθεια, όσο κι αν αυτή η τελευταία κάποιες φορές παίρνει το χρώμα της εκάστοτε ερμηνείας. Κι αυτή η σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ πολιτικών και μέσων έχει διαρραγεί τελείως. Κι όταν κάποιος δεν εμπιστεύεται την αντικειμενικότητα της είδησης, εφευρίσκει την δική του πληροφορία, με τη βοήθεια των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, όπως το facebook ή το twitter. Ανάμεσα στην επίσημη αλήθεια του «πολιτικά ορθού» και στην αλήθεια του κόσμου υπάρχει ένα τεράστιο χάσμα από το οποίο και αναδύθηκε αυτή η νέα σημερινή κατάσταση της «post-truth», της «μετα-αλήθειας» (όπως την πρωτοχρησιμοποίησε ως όρο η εφημερίδα Guardian) ή διαφορετικά, της υποκειμενικής επαναστατημένης αλήθειας. Αυτής δηλαδή που θέλει να πιστεύει κάποιος ή ομάδες κάποιων ως πραγματική, ως δική τους.
Η κατάργηση της «καλής πίστης» ως προς το αληθές της πληροφορίας στα μέσα, είναι προϊόν μιας ηγεμονικής εδώ και σαράντα χρόνια αντίληψης του «πολιτικά ορθού», το οποίο και με ναρκισσιστική βεβαιότητα και μεθοδικότητα, αποδόμησε την έννοια της κλασικής αλήθειας, σε πανεπιστήμια, εφημερίδες, τηλεόραση, στ’ όνομα μιας προοδευτικότητας που ακριβώς σχετικοποιούσε το διαχρονικά ως τότε αληθινό. Στην επιστήμη εισήγαγαν τις «μπουλντόζες» Μαρξ και Φρόιντ κι εισήγαγαν την φιλοσοφία της «υποψίας» απέναντι στην παραδοσιακή κλασική γνώση. Οι όποιοι λίγοι επιστήμονες ή μη αντιστάθηκαν σ’ αυτόν τον πολιτιστικό οδοστρωτήρα (χειρότερα και απ’ αυτόν την Κίνας του Μάο), βρέθηκαν αμυνόμενοι στο περιθώριο ως αντιδραστικοί ή παρωχημένοι, ενώ κάποιοι βγήκαν εκτός παιχνιδιού με την εύκολη κατηγορία ή αβασάνιστη ενοχή, του ρατσιστή, ακροδεξιού, συντηρητικού κι άλλα συναφή. Η εξουσία αυτής της ελίτ (μέσων μαζικής ενημέρωσης, πανεπιστημιακών, πολιτικών κι οικονομικών παραγόντων) επέδρασε ως τρομοκρατικό τσουνάμι φόβου εναντίον όσων ήθελαν να καταλάβουν το γιατί, για παράδειγμα, το ν’ αγαπάς την πατρίδα σου ή να στηρίζεις την θρησκεία σου ή να θέλεις ελεγχόμενη μετανάστευση, ήταν κακό και τιμωρητέο ως το σημείο σωματικής, ηθικής και κοινωνικής εξόντωσης κάποιες φορές.
Ποιο ήταν το αποτέλεσμα αυτής της «δημοκρατικά δικτατορικής» συμπεριφοράς; Η post-truth, η αντι-αλήθεια ή μετα-αλήθεια. Που σημαίνει πρακτικά: καθένας εμπιστεύεται το δίκτυό του, την υποκειμενική του πληροφορία, έχοντας χάσει κάθε μέτρο με την αντικειμενική πληροφορία. Ο Ουμπέρτο Έκο το είχε επισημάνει λέγοντας ότι δεν είναι το Ίντερνετ το πρόβλημα, αλλά κυρίως η εξακρίβωση κι η αλήθεια των πηγών των πληροφοριών που υπάρχουν σ’ αυτό. Η Αραβική Άνοιξη, η εξέγερση στην πλατεία Τιέν Αμέν στην Κίνα κι άλλα πολλά γεγονότα γεννήθηκαν από την επίδραση αυτής της αντι-αλήθειας στην «επίσημη αλήθεια» των εκάστοτε κυβερνητικών ή διαπλεκόμενων μίντια. Μπροστά σ’ αυτήν την διαπίστωση που’ ναι οδυνηρή, αλλά πραγματική, αν θέλουμε να ξαναβρούμε την ισορροπημένη κι ειλικρινή σχέση με την ενημέρωση, θα πρέπει να ξαναβάλουμε τους κανόνες που θεμελιώνουν εμπιστοσύνη: ακριβής πληροφορία, έστω και μισή (αν οι περιστάσεις κάποιες φορές δεν την επιτρέπουν ολόκληρη), επαλήθευση των γεγονότων και των πηγών τους, διόρθωση των λαθών κι ανακοίνωσή τους και τέλος, αφήγηση με λέξεις διάφανων νοημάτων, ακόμα κι αν πρόκειται για στρατευμένη ειδησεογραφία. Πρέπει ν’ αποκατασταθεί η αναγκαία για την κοινωνική ειρήνη, ισορροπία μεταξύ πολιτών και μίντια.
Δημοσθένης Δαββέτας,
Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης στο Παρίσι, ποιητής, εικαστικός
H Αντιγόνη κι η επίθεση των οπαδών της "αντι-φύσης"(Ελεύθερος Τύπος 09.02.2017)
H Αντιγόνη κι η επίθεση των οπαδών της “αντι-φύσης”.
Σαν να μην πέρασε μια μέρα από την εποχή μετά την Αναγέννηση που ο Καρτέσιος Ντεκάρτ κήρυττε τον «πόλεμο» εναντίον της Φύσης, διαλαλώντας περίτρανα ότι ο στόχος του πολιτισμένου ανθρώπου είναι να κυριαρχήσει κάποτε πάνω της. Μετά απ’ αυτόν ο διαφωτισμός συνέχισε στην ίδια πορεία διαλαλώντας με έπαρση και διαρκή ναρκισσισμό την παντοδυναμία του Ανθρώπινου λόγου και λογικής επί της φύσης. Ευτυχώς που υπήρξε κι ο Ζαν Ζακ Ρουσώ για να ξεφύγει από αυτήν τη λογική και να υποστηρίξει το αντίθετο, αποδίδοντας φόρο τιμής στη διαχρονικότητα της φύσης. Αυτή η καθόλου αντι-φυσική στάση, προάγγελος της νεωτερικότητας ( του απο-δομητικού σταδίου του σύγχρονου πολιτισμού μας ), στηρίχθηκε στη διαχρονική αντίθεση εκείνων που διαφωνούσαν κι αντιπαθούσαν ιδεολογικά την Ελληνική κλασσική σκέψη. Αντιπαθούσαν τη φιλοσοφία των Ελλήνων οι οποίοι έπαιρναν την αρμονία τ’ ουρανού και των Φυσικών στοιχείων, ως παράδειγμα, προς ανεύρεση της ατομικής αυτογνωσιακής ισορροπίας. Οι Έλληνες θαύμαζαν την απέραντη ουράνια γαλήνη, την ισορροπία των πλανητών και των φυσικών κανόνων, ενσαρκωμένα στη λέξη – όρο «ΚΟΣΜΟΣ» (εξ ου και «το θαυμάζειν εστί φιλοσοφείν» όπως διαβάζουμε στο Θεαίτητο του Πλάτωνα) και προσπαθούσαν να φτιάξουν τη ζωή και τον εαυτό τους. Προβολή του πως θα ήθελαν να ζουν, του τι σήμαινε γι αυτούς το ΑΡΙΣΤΟΝ, ήταν ο θαυμασμός του για την Ουράνια Τάξη και Φύση. Στα πλαίσια αυτής της αντίληψης πρέπει οι ανθρώπινοι νόμοι να δομούνται και να βελτιώνονται ώστε να επιτευχθεί το ζητούμενο: η ευδαιμονία κι η ευτυχία. Έτσι κι η Αντιγόνη ήρθε αντιμέτωπη με το ηθικό και νόμιμο δίλημμα που έλυσε υπακούοντας στους διαχρονικούς νόμους της φύσης που στην περίπτωσή της ήταν ο σεβασμός προς το γονιό της. Αυτήν ακριβώς την κουλτούρα, αυτόν τον τρόπο σκέψης πολεμούν όσοι σήμερα (με πρωτεργάτη το τωρινό Υπουργείο Παιδείας) θέλουν να αφαιρέσουν το μάθημα αυτό από τα βασικά της σχολικής αγωγής κι εκπαίδευσης. Δεν είναι τυχαία ,«τρελή» η στάσης τους. Είναι καλοπρογραμματισμένη και στοχεύει στη διάλυση των παραδοσιακών ηθικών κανόνων και στη στήριξη των κανόνων μιας παγκοσμιοποιημένης ζωής που θα διοικείται από το χρήμα, τον τεχνολογικό ενθουσιασμό κι από μια εξουσία που φτιάχνει τους δικούς της νόμους, στα δικά της ωφελιμιστικά μέτρα. Ο στόχος αυτής της στρατηγική: οι πολίτες να έχουν ελλιπή εφόδια καλλιέργειας ώστε να μην αντιστέκονται. Για να υπακούουν εύκολα. Χωρίς πολιτιστικά πρότυπα, χωρίς καλλιεργημένο μυαλό και καρδιά από ανθρωπιστικούς κανόνες είναι πιο εύκολα διαχειρίσιμοι, πιο εύκολα κατευθυνόμενοι, πιο χρήσιμοι στη δύναμη του διεθνούς κέρδους.
Δ.Δαββέτας
Καθ. Φιλοσοφίας της τέχνης, ποιητής, εικαστικός
Η σιωπηλή επανάσταση των «εκ των κάτω» (Ελεύθερος Τύπος 02.02.2017)
Η σιωπηλή επανάσταση των «εκ των κάτω»
Από το 2009 είναι γνωστά τ’ αποτελέσματα της ετήσιας έρευνας Cevipof, ως βαρόμετρο της πολιτικής εμπιστοσύνης των πολιτών στην Γαλλία. Τα φετινά αποτελέσματα, εν μέσω της σημερινής τόσο σημαντικής παγκόσμιας κρίσης, θα’ πρεπε να κεντρίσουν την προσοχή, ως και ν’ ανησυχήσουν τους πολιτικούς υπεύθυνους της χώρας και κατ’ επέκταση της Ευρώπης. Τι λέει το πόρισμα; Μιλά για σοβαρά προβλήματα που όλο και αυξάνονται χρόνο με τον χρόνο, για την τεράστια άβυσσο μεταξύ του πολιτικο-μιντιακούμικρόκοσμου και της σιωπηλής πλειοψηφίας των πολιτών, μιλά για μια σιωπηλή επανάσταση των «από κάτω» που αγνοούν, ως και περιφρονούν, τους «από πάνω», της εξουσίας. Η αποστασιοποίηση κι η αηδία της κοινής γνώμης απέναντι στην «πολιτική-θέαμα», στους «πολιτικούς-ηθοποιούς» (δίχως βαθιά θεατρική παιδεία, αλλά περισσότερο αδαείς νάρκισσους, δίχως κανόνες, ηθοποιούς) όλο και μεγαλώνει εντυπωσιακά, με βάση πάντα αυτή την έρευνα που χρησιμοποιεί την ορολογία που μόλις ανέφερα.
Φτάνει κάποιος να πάρει γεύση από την κομματική μάχη για ηγεσία των δύο βασικών γαλλικών κομμάτων, του ρεπουμπικανικού και του σοσιαλιστικού. Θα διαπιστώσει αμέσως ότι η τελευταία ιδεολογική μόδα, αυτή του «αντισυστήματος», έχει γίνει η καραμέλα απ’ όλους, έτσι ώστε πια κανείς δεν μπορεί να ξεχωρίσει έναν συστημικό από έναν αντισυστημικό. Σύμφωνα πάντα με την δημοσίευση της έρευνας, όλοι οι πολιτικοί, από άκρα δεξιά ως άκρα αριστερά, έχουν χάσει το 83% περίπου της εμπιστοσύνης στα μάτια του κόσμου. Οι πιο δύσπιστοι αμφισβητούν την αξία των νοσοκομείων, του στρατού, των μέσων μαζικής ενημέρωσης, γενικώς όλων των φορέων που εκπροσωπούν εξωστρεφώς κι επισήμως τις συστημικές δομές της οργανωμένης κοινωνίας. Δεν δέχεται πια ο κόσμος το όποιο ηθικό δίδαγμα των εκ των άνω, ούτε τις προτεινόμενες αλήθειες τους, για τις οποίες κι έχουν την αίσθηση ότι τους επιβάλλονται δίχως την συγκατάθεσή τους. Το 89% του κόσμου πιστεύει, κατά την έρευνα, ότι οι πολιτικοί υπεύθυνοι δεν υπολογίζουν καθόλου ό, τι επιθυμούν οι πολίτες. Θεωρούν ότι είναι καιρός να πάψουν να τσακώνονται ως κακόγουστοι θεατράνθρωποι στις τηλεοράσεις και να πάρουν μέτρα για το κοινό καλό. Αρνούνται τις ιδεολογικές μάχες μεταξύ δεξιάς κι αριστεράς και πιστεύουν -το 79%- ότι θα’ πρεπε να βρουν κοινό τόπο συν-όρασης για το συμφέρον της πατρίδας. Δεν πιστεύουν στην τιμιότητα των πολιτικών ούτε στον όποιο υπερ-πρόεδρο. Εμπιστεύονται τον θεσμό της προεδρίας, πάντα κατά την έρευνα.
Αυτή η κρίση της Δημοκρατίας θα’ πρεπε να λειτουργήσει ως κάλεσμα για μία ριζοσπαστική αλλαγή της πολιτικής νοοτροπίας. Δηλαδή την γέννηση μιας πιο ταπεινής και συλλογικής διαχείρισης της εξουσίας, που θ’ ακούει τον κόσμο, δεν θα τον περιφρονεί, θα στηρίζει το έθνος και την δίκαιη διαχείριση του κράτους, θα σέβεται τον πολίτη και τα δικαιώματά του. Σύμφωνα πάντα με την έρευνα, θα’ πρεπε να σταματήσει η μεγάλη υστερική κακόγουστη πολιτική κωμωδία, η υπερβολή των εγώ και το ανούσιο θέαμα του πολιτικαντισμού. Ζητούνται νέα δεδομένα.
Δημοσθένης Δαββέτας,
Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης στο Παρίσι, ποιητής, εικαστικός
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)