Μακρόν και «Ολαντισμός» (Ελεύθερος Τύπος 16.03.2017)

Μακρόν και «Ολαντισμός» 

Ο επί χρόνια ισχυρός, αλλά δίχως αποτέλεσμα, Γάλλος πολιτικός Φρανσουά Μπαϊρού, ήρθε κι επίσημα πια να συνταχθεί στο πλευρό του Εμμανουέλ Μακρόν. Το σύνθημα του τελευταίου «μήτε δεξιά μήτε αριστερά» θυμίζει σ’ όλους τα ίδια λόγια που για δεκαετίες διαλαλούσε ο Μπαϊρού ως ιδεολογία του κέντρου, χωρίς βέβαια ποτέ να καταφέρει να κερδίσει στις γαλλικές εκλογές. Τώρα, ως διάδοχός του έρχεται ο Μακρόν να προτείνει τον δικό του «κεντρισμό» και να’ ναι σε μια ισχυρή θέση με πιθανότητες εκλογής. Αν γίνει αυτό, θα πετύχει να κυβερνήσει αποτελεσματικά; Ας δούμε μια σειρά από πολιτικά λογικά δεδομένα.
Το πρόγραμμά του έχει θετικές προτάσεις.Άλλωστε, ποιος δεν συμφωνεί με την μείωση φόρων στις επιχειρήσεις ή την ελάφρυνση του δημοσίου ή ακόμη την ελαχιστοποίηση των κρατικών δαπανών; Όπως επίσης σε ζητήματα εκπαίδευσης εναντίον του αναλφαβητισμού ή την βελτίωση της ευρωπαϊκής πραγματικότητας. Κι όμως, ήδη όσα ανέφερα προκαλούν αντιδράσεις σε δεξιά κι αριστερά. Η πρώτη τον κατηγορεί ότι έχει πάρει θέσεις των Ζιπέ και Φιγιόν και τις συνδυάζει δίχως μελέτη βάθους. Η δεύτερη τον κατηγορεί, με πρωτεργάτη την Μαρτίν Ωμπρί, ότι το πρόγραμμά του είναι αυτό των φιλελεύθερων Αγγλοσαξόνων της δεκαετίας του ’80, που θα οδηγήσει μοιραία στην εξασθένιση του κώδικα εργασίας και την εγκατάλειψη της προστασίας των εργαζομένων. Ο σοσιαλιστης Χαμόν κατηγορεί τον Μακρόν για έλλειψη σεβασμού προς το περιβάλλον, ενώ ο Μελανσόν λέει ότι οικειοποιείται τις παλιές φιλελεύθερες συνταγές, που τις χρησιμοποιεί ως μάρκετινγκ.
Η αριστερά, όπως κι η δεξιά, δεν του δείχνουν εμπιστοσύνη. Ακόμα κι αν οι προθέσεις του είναι ειλικρινείς, πώς θα υλοποιήσει όσα λέει; Διότι το πρόβλημα του Μακρόν δεν είναι οι ιδέες του, αλλά η πραγματοποίησή τους, Αυτός ο για λίγο διάστημα υπουργός οικονομικών του Ολλάντ που δεν κατάφερε να ανορθώσει την γαλλική οικονομία, γιατί να μην είναι σαν τον μέντορα πρόεδρό του και να μην γίνει ο «Ολλάντ νούμερο 2»; Ο πιθανολογούμενος «ολλαντισμός» του, η ιδιότητα του να λέει πολλά και να μην κάνει τίποτα, όχι γιατί δεν θέλει, αλλά γιατί δεν μπορεί λόγω της παγκόσμια πραγματικότητας, είναι η μεγαλύτερη σκιά της υποψηφιότητας Μακρόν. Είναι δυνατόν να περιμένει να τον στηρίξουν στο έργο του η δεξιά που θα’ χει την αίσθηση ότι της έκλεψαν τη νίκη (είναι πλειοψηφία στην Γαλλία) ή η αριστερά που τον θεωρεί παιδί των αγορών και της βίαιης παγκοσμιοποίησης ; Και βέβαια όχι. Ο «κεντρισμός» του, αυτή η πολιτική του κέντρου, θα’ ναι βέβαιη αποτυχία αν εκλεγεί. Γιατί δεν πρόκειται για την γερμανική συγκατοίκηση κομμάτων. Αλλά πρόκειται για μια πορεία που δεν φαίνεται σε ποια στηρίγματα θα θεμελιωθεί. Τα συνδικάτα δεν θα στηρίξουν την πολιτική του. Η αντιπολίτευση θα βγάλει τον κόσμο στον δρόμο. Τί θα γίνει τότε; Δεν θα μπορεί να κυβερνήσει και η λογική ακινησία που θα επικρατήσει θα θυμίζει ανάλογες καταστάσεις της πολιτικής Ολλάντ. Και είναι αυτό που δεν χρειάζεται τώρα η Γαλλία. Χρειάζεται μεταρρύθμιση που θα παντρεύει ταυτότητα και φιλελεύθερη στρατηγική, ιστορία και μέλλον, παραδόσεις και καινοτομική νεωτερικότητα.

Δημοσθένης Δαββέτας,
Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης στο Παρίσι, ποιητής, εικαστικός

Οι Άγγελοι, το σεξ κι η θεωρία του κοινωνικού φύλου (genre) (Ελεύθερος Τύπος 09.03.2017)

Οι Άγγελοι, το σεξ κι η θεωρία του κοινωνικού φύλου (genre) 

Στα πλαίσια της διαρκούς μάχης του Τεχνικού πολιτισμού (και της παγκοσμιοποιημένης πατρίδας της Τεχνικής) εναντίον του Φυσικού πολιτισμού παρατηρείται τα τελευταία χρόνια μια έντονη πολεμική γύρω από τη θεωρία του είδους. Τι λέει αυτή η θεωρία; Επιδιώκει να δώσει απαντήσεις στο πως καθορίζονται οι σεξουαλικές μας ταυτότητες. Κι επειδή πιστεύει πως αυτές καθορίζονται κοινωνικά επιχειρεί να απελευθερώσει τα φύλλα από τους όποιους προειλημμένους ρόλους τους μέσα από την κοινωνική εκπαίδευση. Ένα αγοράκι για παράδειγμα δεν θα πρέπει να μαθαίνει να παίζει υποχρεωτικά με τα ξίφη αλλά θα μπορεί να ντύνεται και κοριτσάκι. Με άλλα λόγια δεν κατευθύνουμε τα παιδιά με βάση το φυσικό τους φύλλο., δεν τα προσανατολίζουμε εξ αρχής, αλλά τα αφήνουμε ελεύθερα με τον καιρό να επιλέξουν την ερωτική τους ταυτότητα. Λες και γεννήθηκαν Άγγελοι δίχως φύλλο, δίχως φυσικές προδιαγραφές. Οπαδοί της φιλοσοφίας της αποδόμησης, δηλαδή της θεωρίας που θέλει να αποδομήσει την κλασσική φυσική αντίληψη του κόσμου, οι μαχητές του genre στηρίζονται κυρίως στις απόψεις των Αμερικανίδων Judith Butler και Joan Scott οι οποίες φτάνουν μέχρι να αρνηθούν την ύπαρξη των βιολογικών φύλων. Πιστεύουν πως όλα είναι ένα κοινωνικό, ιστορικό κι εκπαιδευτικό κατασκεύασμα. Όλα είναι γέννημα της κοινωνική ανάγκης για ρόλους και ταυτότητες, ενώ κατά τη γνώμη τους τα άτομα γεννώνται ουδέτερα και δεν τους επιτρέπεται να επιλέξουν στην πορεία το φύλο τους. Τέρμα οι αντιλήψεις που συνδέουν τον πόλεμο, το κυνήγι, τον στρατό κτλ με τους άντρες . Τέρμα τα περί φυσικης μητρότητας ,η άλλων κλασικών χαρακτηριστικών οπως η θηλυκοτητα για τις γυναίκες. Θέλουν να καταργήσουν τα ως τώρα όρια ενστικτώδους – επίκτητης φύσης, φυσης-κουλτούρας, βιολογίας – κοινωνίας. Ο Φρόιντ κι η ψυχανάλυση συνεργούν σ’ αυτήν την πορεία. Οι απόψεις αυτές δεν κυριαρχούν αν κι έχουν πολλούς μαχητές – οπαδούς. Απέναντί τους βρίσκονται οι μαχητικοί οπαδοί του σεβασμού των φυσικών επιλογών. Αυτοί οι τελευταίοι πιστεύουν ότι κάποια φυσικά χαρακτηριστικά κι ιδιότητες δημιουργούνται εκ γεννήσεως και καλλιεργούνται στη συνέχεια κοινωνικά. Δίχως να αρνιούνται την εκ των υστέρων επιλογή του ατόμου για την ερωτική του ταυτότητα, αρνούνται να αρνηθούν εξ ορισμού τις φυσικές επιλογές και δεν θεωρούν ότι μ’ αυτές τις απόψεις τους είναι λιγότερο «προοδευτικοί» από τους άλλους της θεωρίας του genre. Στις πρόσφατες “διαδηλώσεις για ολους» στην Γαλλία , οι οπαδοί των φυσικών επιλογών και της κλασσικής παιδείας έδωσαν ισχυρή μάχη εναντίον των αντίπαλων ιδεών. Πίσω από τα δύο στρατόπεδα κρύβεται η συνεχής κι ανεξέλεγκτη μάχη μεταξύ συνεχιστών της παραδοσιακής φιλοσοφίας (Ιστορίας, παραδόσεων, πολιτιστικής μνήμης) και των από-δομητών «προοδευτικών» που θέλουν την tabularasa του παρελθόντος ως τη βάση για το μέλλον. Ο πόλεμος θα έχει σίγουρα λυσσώδη συνέχεια, σε οικονομικό, πολιτικό και πολιτιστικό επίπεδο παγκοσμίως.
Δ.Δαββέτας
Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης, ποιητής, εικαστικός

H περήφανη επιστροφή του συντηρητισμού​ (Αξία 11.03.2017)

H περήφανη επιστροφή του συντηρητισμού​ 

Όλη η εποχή της νεωτερικότητας χαρακτηρίζεται από μια διαρκή δίκη που περνά ο συντηρητισμός από το δικαστήριο της αριστεράς. Μονίμως σε άμυνα, αυτός προσπάθησε να επιβιώσει κάνοντας συνεχείς υποχωρήσεις, καταπίνοντας αναλήθειες και προσβολές, γυρεύοντας συμβιβασμούς με τους εξ ορισμού κατόχους της αλήθειας (sic)) «προοδευτικούς». Επρόκειτο για έναν συντηρητισμό ταλαιπωρημένο, βιασμένο και ηττοπαθή. Σήμερα όμως τα πράγματα αλλάζουν. Από τις παγκόσμιες πολιτικές και φιλοσοφικές ενδείξεις παρατηρούμε μια πραγματική κι αποτελεσματική προσπάθεια επανάκτησης της χαμένης του τιμής. Το βιβλίο του Guillaume Perrault στη Γαλλία είναι σημαντικό στη συμβολή της επιστροφής της περηφάνιας του συντηρητισμού. Από τη Γαλλική επανάσταση ως την Νεωτερικότητα οι συντηρητικοί συνέβαλαν ουσιαστικά στις βασικές έννοιες της Δημοκρατίας και της ελευθερίας. Τις υποστηρίζουν «συντηρώντας» τις ρίζες και την έννοια της εστίας (του ανήκειν σε ένα τόπο, χρόνο δίχως να χάνεις την επιθυμία για εξέλιξη) «συντηρώντας» την αίσθηση της ιστορίας και της πολιτιστικής μνήμηας. Αρνούνται την ουτοπία και τον φανατισμό της μοναδικής πολιτικής αλήθειας και είναι θεματοφύλακες του «πραγματικού» διατηρώντας το θεσμικό του νόημα. Στο κέντρο της φιλοσοφίας του συντηρητισμού βρίσκεται η άρνηση της λογικής της καμένης γης που θέλει να ξεριζώσει τον άνθρωπο απ’ όπου ανήκει. Ο Άνθρωπος είναι ένας κληρονόμος. Και σαν τέτοιος φέρνει μέσα του την υπαρξιακή ανάγκη του πατριωτισμού, αυτού της συγκινησιακής πατρίδας, της πατρίδας του σώματος και του πνεύματος, της πατρίδας του χώρου και του χρόνου, των αισθήσεων και της γης κι όχι μόνο της αίσθηση μιας πατρίδας αφηρημένης που καθορίζεται αποκλειστικά από τη λατρεία των δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Ο Τσόρτσιλ κι ο Ντεγκόλ είχαν αυτά τα στοιχεία κι ήταν πατριώτες . Τον 20ο αιώνα οι συντηρητικοί σαν αυτούς έσωσαν τη Δημοκρατία. Υπάρχει στο συντηρητισμό η άμυνα μιας αξιοπρέπειας των καθημερινών ανθρώπων που αγαπούν να εργάζονται, αγαπούν την πατρίδα και την οικογένειά τους και βαρέθηκαν αηδιαστικά όλους αυτούς τους ψυχολογικούς και κοινωνικούς σύμβουλους που θέλουν να τους εκπαιδεύσουν στην πατριωτική λήθη. Αλλά και στη σημερινά παγκόσμια προβλήματα όπως η μετανάστευση κι η ασφάλεια, η σχολική εκπαίδευση, η εργασία κι άλλα ζητήματα της κοινωνίας η παρουσία των συντηρητικών είναι σημαντική γιατί στηρίζεται στη βαθιά επιθυμία να κατοικήσουν τον κόσμο που ζουν κι αναπνέουν κι όχι να καταστρέψουν τα πάντα στο όνομα της διαρκούς καινοτομίας. Ο συντηρητισμός είναι μια εφαρμοσμένη φιλοσοφία. Δεν αρνείται την ομορφιά της νοσταλγίας, δεν υιοθετεί την περιφρόνηση των νεανικών μνημών, δεν δέχεται το τέλος των πηγών ζωής και πολιτισμού. Ελπίζει κι αγωνίζεται για ένα συνεχή διάλογο με το άλλο, το διαφορετικό, στηριζόμενος στα θεμέλια της ανθρώπινης συνέχειας και στη διάρκεια των ευγενών επιθυμιών. Ο συντηρητισμός επέστρεψε κι έχει να παίξει σπουδαίο ρόλο στο σύγχρονο κόσμο. Η επιστροφή της συντηρητικής υπερηφάνειας είναι κι αναγκαία και χρήσιμη για μια σειρά απαντήσεων στα τραύματα πολιτικά, πολιτιστικά και οικονομικά που έχει προκαλέσει η σημερινή παγκοσμιοποιημένη κρίση.
Δ.Δαββέτας
Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης, ποιητής, εικαστικός

Πολιτική και ψευδαίσθηση (Αξία 04.03.2017)

Πολιτική και ψευδαίσθηση

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται συχνά το φαινόμενο νέοι άνθρωποι δίχως πολιτική σταδιοδρομία πίσω τους, δίχως πραγματικές εμπειρίες διακυβέρνησης και πρακτικής θεσμικών και γεωπολιτικών ζητημάτων, δίχως ακόμη μια ισχυρή κομματική στήριξη, να φτάνουν στην προεδρία ή πρωθυπουργία μιας χώρας. Πάρτε παράδειγμα τον Μακρόν στη Γαλλία. Πριν από έναν χρόνο κανένας δεν μπορούσε να φανταστεί ότι θα’ τανένας εν δυνάμει ισχυρός υποψήφιος για να γίνει πρόεδρος της Γαλλίας. Παρά την έλλειψη ξεκάθαρου προγράμματος και με πολλά λάθη στις παρεμβάσεις του, βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της προεδρικής επικαιρότητας. Πρόκειται για πραγματική βούληση του κόσμου; Τον πιστεύουν σαν υποψήφιο; Ή πρόκειται για έναν Μακρόν-ψευδαίσθηση;
Από την εποχή του Πλάτωνα, περνώντας από τους Νίτσε ή Σπινόζα, η ψευδαίσθηση δεν είναι ένα λάθος. Πολλοί περιφρονούν κάποιους λέγοντάς τους ότι ζουν με ψευδαισθήσεις. Σα να’ ναι λαθεμένοι, μακριά από την πραγματικότητα. Είναι όμως έτσι; Γιατί ένα λάθος διαλύεται όταν καταλάβουμε την πραγματική γνώση. Όμως, η ψευδαίσθηση δεν διαλύεται, ακόμη κι αν ξέρουμε ότι δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Για παράδειγμα: η οπτική ψευδαίσθηση. Ακόμα κι όταν ξέρουμε ότι είναι τέτοια, εξακολουθεί να μας εξαπατά. Κι αυτό γιατί οι αιτίες της ψευδαίσθησης δεν είναι μόνο νοητικές, αλλά και σωματικές, φυσικές ή και ψυχικές.Έχει άμεση σχέση με τις φαντασίες μας, αυτές που ο Αριστοτέλης ονόμαζε «φάντασμα». Που σημαίνει ότι με βάση τις πιο βαθιές μας επιθυμίες φτιάχνουμε τον κόσμο, όχι όπως είναι, αλλά όπως θα θέλαμε να είναι. Γεννιέται λοιπόν μια αναπαράσταση της πραγματικότητας σύμφωνα με τις επιθυμίες μας. Έτσι γεννιούνται και τα παραμύθια, τα οποία δεν εγκαταλείπουμε γιατί μας παρηγορούν, δίνουν νόημα στην ύπαρξή μας και μας κάνουν να ελπίζουμε σ’ έναν καλύτερο κόσμο. Σημασία δεν έχει αν η ψευδαίσθηση κάποιες φορές είναι ή μπορεί να γίνει πραγματικότητα, αλλά αν μας επιβεβαιώνει ξεδιπλώνοντας στα μάτια μας ένα μέλλον σύμφωνα με τις εσωτερικές μας ανάγκες.
Πάνω στις ψευδαισθήσεις στηρίζονται πολλά πολιτικά λόγια, ειδικά σε προεκλογικές περιόδους. Η περίπτωση Μακρόν είναι μια τέτοια. Στις φράσεις και τις κινήσεις του συμπεριφέρεται λίγο σαν τη Ζαν ντ’ Αρκ. Σα να’ χει «χρηστική» ή «μυστικιστική» αποστολή. Αυτή η σωτηριολογική του συμπεριφορά στηρίζεται περισσότερο σε μια διαίσθηση, στις βαθιές επιθυμίες τις δικές του και όσων ταυτίζονται μ’ αυτές παρά στην πραγματικότητα του προγράμματός του. Αυτή η δομή της ψευδαίσθησης δίνει τροφή στην ιδέα ενός χαρισματικού εκκολαπτόμενου ηγέτη. Γιατί; Γιατί, κουρασμένος ο κόσμος από την κουρασμένη εικόνα των πολιτικών, αναζητά ένα νέο πρόσωπο. Την ίδια όμως στιγμή γεννιέται κι ο κίνδυνος της σκληρής πραγματικότητας. Τα χρέη, την τρομοκρατία, την κρίση της παγκοσμιοποίησης, τις διεθνείς υποχρεώσεις, θα μπορέσει να τα λύσει η ψευδαίσθηση; Θα μπορέσει να γίνει από ψευδαίσθηση πολιτική πραγματικότητα; Ο λίγος χρόνος που απομένει για τις προεδρικές εκλογές της Γαλλίας θα το δείξει.
Δημοσθένης Δαββέτας,
Καθηγητής φιλοσοφίας της Τέχνης, ποιητής, εικαστικός

Η εν διαστάσει σχέση ΜΜΕ και πολιτών (Ελεύθερος Τύπος 23.02.2017)

Η εν διαστάσει σχέση ΜΜΕ και πολιτών 

Οι εδώ και αρκετό καιρό έρευνες στις ευρωπαϊκές χώρες δείχνουν μια όλο και μεγαλύτερη δυσπιστία μεταξύ των ΜΜΕ και των πολιτών. Αυτοί οι τελευταίοι υποψιάζονται τους δημοσιογράφους παρόμοια με τους πολιτικούς, να’ ναι αιχμάλωτοι της εξουσίας και του χρήματος και να υπηρετούν καταστάσεις που λίγο έχουν να κάνουν με την Αλήθεια. Το βιβλίο των δύο οικονομολόγων Yann Algan και Pierre Cahuc με τον τίτλο La société de défiance (Η κοινωνία της ανυπακοής)στην Γαλλία έδειξε μέσα από πολλές στατιστικές μελέτες ότι οι Δυτικές κοινωνίες απορρίπτουν τους πολιτικούς, τα συνδικάτα, τις επιχειρηματικές εξουσίες. Άλλωστε, είναι γνωστό ότι η εμπιστοσύνη κερδίζεται και δεν δίνεται. Είναι αποτέλεσμα συμπεριφοράς. Και η εμπιστοσύνη των ΜΜΕ πρέπει να κερδηθεί μέσα από την αλήθεια των πληροφοριών τους, την αντικειμενικότητα και την ισοτιμία των θεμάτων τους. Οι πολίτες πρέπει ν’ αναγνωρίζουν την εθνική τους πραγματικότητα στα λόγια των ΜΜΕ. Όταν δεν συμβαίνει αυτό, όταν οι δημοσιογράφοι στην πλειοψηφία τους υπηρετούν τις αριστερές ιδέες και αυτές της ιδεολογίας του «πολιτικά ορθού», τότε υπάρχει πρόβλημα Δημοκρατίας.
Όταν στην Γαλλία π.χ., ο μισός πληθυσμός των ψηφοφόρων περιφρονείται και μισείται από την πλειοψηφία των ΜΜΕ γιατί είναι χριστιανοί ή «δεξιοί λαϊκίζοντες», τότε κάτι δεν είναι σωστό. Στις Η.Π.Α. το 95% των μίντια μίσησε και κακολόγησε τον Τραμπ προλέγοντας τον θρίαμβο της Χίλαρι Κλίντον. Κι όμως, το αποτέλεσμα δεν τους δικαίωσε. Το ίδιο και με το Brexit. Που σημαίνει ότι υπάρχει διάσταση μεταξύ της πραγματικότητας και των ΜΜΕ. Κι αυτό μεγαλώνει το χάσμα με τους πολίτες. Αυτοί οι τελευταίοι, σύμφωνα με την έρευνα γκάλοπ στην Αμερική, έχουν την αίσθηση ότιη μιντιακή εξουσία ζει στον δικό της πλανήτη, ενώ οι ίδιοι υφίστανται τα δεινά της σκληρής οικονομικά καθημερινότητας.
Είναι λοιπόν φυσιολογική συνέπεια να υπάρχει δυσπιστία των ψηφοφόρων, αλλά και πολιτικών, όπως ο Μελενσόν, ο Φιγιόν ή ακόμα και ο Τραμπ έναντι της αριστερίζουσας δημοσιογραφίας, καθότι βλέπουν τα ΜΜΕ, αντί να’ ναι σε ουδέτερη στάση, να παίρνουν θέση στηρίζοντας ιδεολογικά υποψηφίους ή κόμματα, όπως π.χ. ο Εμανουέλ Μακρόν, που ξαφνικά γίνεται το χρυσό αγόρι για την προεδρία, ο «αντισυστημικός», αυτός που για χρόνια ήταν σύμβολο της τράπεζας του Ρότσιλντ και του μεγάλου κεφαλαίου. Αποτέλεσμα; Οι ψηφοφόροι κατάλαβαν το παιχνίδι των συμφερόντων κι όταν πια τελευταία πηγαίνουν στις κάλπες ψηφίζουν πρόσωπα και κόμματα που δεν στηρίζουν τα ισχυρά μίντια της εξουσίας, γι αυτό και βλέπουμε τα τελευταία χρόνια να μην εκλέγονται οι υποψήφιοι των μίντια. Στην δημοκρατία, η πληροφορία δεν πρέπει να’ ναι ξένη προς το εκλογικό σώμα και τους πολίτες. Κι αν αυτό δεν αλλάξει, θα’ χουμε όλο και μεγαλύτερες εκπλήξεις στις ευρωπαϊκές κάλπες.

Δημοσθένης Δαββέτας,
Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης στο Παρίσι, ποιητής, εικαστικός

Πολιτική και Ηθική (Η Αξία 25.02.2017)

Πολιτική και Ηθική 

Πίσω από την διαμάχη συστημικών κι αντισυστημικών, ευρωσκεπτικιστών και «ευρωκρατών» (των γραφειοκρατών των Βρυξελλών), κρύβεται και μια φιλοσοφική διαμάχη ανάμεσα στην Ηθική και την Πολιτική. Ακούγοντας προσεκτικά τους λόγους των Ευρωπαίων υποψηφίων και τις προγραμματικές τους προτάσεις, θα διαπιστώσουμε ότι, ως Ευρωπαίοι πολίτες, είμαστε αντιμέτωπο με το εξής ερώτημα: προτιμούμε την καλή ζωή ή μία ζωή καλή; Περίεργη ερώτηση, θα μου πείτε. Και είναι. Εξηγούμαι με το εξής παράδειγμα: Πηγαίνοντας σ’ ένα μαγαζί ρωτήστε τον ιδιοκτήτη: Θα προτιμούσε έναν καλό πωλητή ή έναν πωλητή καλό; Στην δεύτερη περίπτωση ο πωλητής δεν θα εξηγήσει στον υποψήφιο αγοραστή μόνο τα καλά του προϊόντος που πουλά, αλλά και τις πιθανές του αδυναμίες. Με αποτέλεσμα ίσως να τον προβληματίσει πολύ περισσότερο και να τον κάνει να ακυρώσει την πιθανή του αγορά. Στην πρώτη περίπτωση, ο πωλητής θα σταθεί κυρίως στις δυνατότητες του προϊόντος και στον ρεαλισμό της αναγκαιότητας της χρήσης του. Κι είναι αυτή η τελευταία συμπεριφορά που, όπως λένε οι στατιστικές, αποδίδει εμπορικά, δίχως ο αγοραστής να’ χει την αίσθηση ότι τον κορόιδεψαν, μιας κι η πώληση βασίστηκε στις χρηστικές ικανότητες του προϊόντος και τίποτα περισσότερο.
Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με την σημερινή διεθνή πολιτική. Τι προτείνουν μεταξύ άλλων τα ευρωσκεπτικιστά κόμματα ή, όπως τα κατηγορούν, τα λαϊκιστικά; Έναν «ηθικό» λόγο που στηρίζεται στην διάσταση μεταξύ όσων ζήτησαν από τις πολιτικές ελίτ οιπολίτες και δεν πήραν, στην απειλή της παραδοσιακής τους ταυτότητας και στην διεκδίκηση θέσεων εργασίας που λείπουν, κυρίως από τους νέους.
Ποιοι είναι οι εκπρόσωποί τους, π.χ. στη Γαλλία; Θα φανεί έκπληξη, αλλά είναι η Λεπέν, ο Χαμόν κι ο Μελανσόν. Δηλαδή η «ακροδεξιά», ο σοσιαλιστής κι ο ριζοσπάστης αριστερός. Γιατί; Επειδή ο πολιτικός τους λόγος είναι κατ’ εξοχήν ηθικός και διαφοροποιείται από την σημερινή παγκόσμια πραγματικότητα. Το να προτείνει έξοδο από το ευρώ η Λεπέν ή ο Μελανσόν(έστω και κάτω από ένα διαφορετικό πολιτικό όραμα) ή ακόμα, το να προτείνει έναν κοινό παγκόσμιο ελάχιστο μισθό ο Χαμόν, είναι μεν κάτι ελκυστικό, αλλά εκ πρώτης όψεως όχι ιδιαίτερα εφικτό. Θα χρειαστεί κοινωνική κι οικονομική αναστάτωση που μπορεί να υποθάλψει σοβαρούς κινδύνους για την παγκόσμια ισορροπία, μιας κι οι αντίπαλοι των ιδεών αυτών θ’ αντιδράσουν βίαια. Δίπλα σ’ αυτόν τον «ηθικό» πολιτικό λόγο, υπάρχει ο Άλλος. Ένας συνδυασμός πολιτικού ρεαλισμού και αναμόρφωσης πολιτικών κανόνων, ώστε η διαφθορά της ως τώρα ελίτ της εξουσίας να μειωθεί προς το συμφέρον του κοινωνικού καλού. Στο πλαίσιο αυτό εκλέχτηκε ο Φρανσουά Φιγιόν κι ενισχύεται ο Εμανουέλ Μακρόν. Όμως τα πρόσφατα σκάνδαλα του πρώτου κη η απειρία του δεύτερου δεν βοηθούν προς μία βεβαιοτητα νίκης τους, παρότι η λογική θέλει ένας από τους δύο για πρόεδρο της Γαλλίας.
Εδώ ακριβώς βρίσκεται το αίτημα της αποφυγήςτου πολιτικού ατυχήματος στην σημερινή παγκοσμιοποιημένη ζωή μας. Αν δεν υπάρξει κάποιο άλλο πρόσωπο να πετύχει την σύνθεση των δύο (ιδέες και προσωπικότητα), αν δεν καταφέρει ούτε ο Φιγιόν(λόγω σκανδάλων) ούτε ο Μακρόν (λόγω απειρίας) να πάρουν κεφάλι και να εκφράσουν τη μεγάλη πλειοψηφία των λογικών πολιτών, τότε ας μην εκπλαγούμε αν δούμε στον τελικό γύρο των προεδρικών εκλογών της Γαλλίας το δίδυμο Λεπέν-Χαμόν. Και τότε τι θα γίνει; Αν εκφράσουν το πρόγραμμά τους και στη μία και στην άλλη περίπτωση, θα υπάρξουν αναταραχές, συγκρούσεις και πιθανότατα κοινωνική ανισορροπία. Και κάτι τέτοιο δεν ευνοεί την παγκόσμια ειρήνη. Πέρα από φιλία, ιδεολογική φιλία, ηθική ή πειραματισμούς, η Πολιτική είναι -και θα’ λεγα, κυρίως- μια υπόθεση ρεαλισμού και κοινωνικής υγείας. Η Πολιτική είναι κυρίως η αποφυγή της καταστροφής. Εκτός κι αν η κρίση οδηγήσει σε γόνιμες ρήξεις. Πάντως, η πολιτική σωφροσύνη λέει ότι ίσως να πλησιάζει η ώρα όπου Πολιτική κι Ηθική πρέπει να συγκατοικήσουν, όπου οι ευρύτερες πολιτικές συμμαχίες πρέπει να πραγματοποιηθούν, ακόμα κι αν σε κάποιες περιπτώσεις οι ιδεολογικές διαφορές είναι έντονες. Γι αυτό κι η κουλτούρα των συμμαχιών πρέπει να μπει στον πολιτικό λόγο των ευρωπαϊκών κομμάτων σήμερα

Δημοσθένης Δαββέτας,
Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης στο Παρίσι, ποιητής, εικαστικός

Η πολιτική του τετελεσμένου γεγονότος (Ελεύθερος Τύπος 02.03.2017)

Η πολιτική του τετελεσμένου γεγονότος 

Ένα από τα βασικά ερωτήματα Πολιτικής Ηθικής είναι το κατά πόσο ένα τετελεσμένο γεγονός μπορεί, αδιαφορώντας για το κοινό αίσθημα του καλού και της λαϊκής θέλησης, να προδιαγράψει έναν νόμο. Η δημοκρατία, η φιλοσοφία κι οι επιστήμες λένε όχι. Η Ευρωπαϊκή Ένωση μοιάζει να λέει ναι. Το σύμφωνο περίπτωση αυτάρκειας ή αυτοδιαχείρισης πολιτών στα προϊόντα τους, προσφέρει όνειρα ευτυχίας στον κόσμο. Όμως, τα ως τώρα αποτελέσματα δεν το επιβεβαιώνουν. Το αντίθετο, καταστρέφουν την οικογενειακή μικροκαλλιέργεια, την αγροκαλλιέργεια των βουνών ή τις τοπικές δυνατότητες. Απέναντι στα πανίσχυρα καναδικά εργοστάσια, απειλούνται κι όσα ακόμη ως τώρα εθνικά αγροτικά προϊόντα είχαν αντέξει. Στο όνομα της αναζήτησης του όλο και φτηνότερου προϊόντος, επιχειρείται μια συστηματική εξόντωση των μικροκαλλιεργητών, ενώ ταυτόχρονα μεγαλώνουν οι οικολογικοί κίνδυνοι.
Κι είναι αυτό ακριβώς το κλίμα που εκμεταλλεύεται ο προστατευτισμός και κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος με τις ιδέες του. Οι αγρότες και οι πολίτες είναι σε διαρκή δυσπιστία απέναντι στους «θεολόγους» της Ανάπτυξης κι αντί να τα βλέπουν όλα ρόδινα όπως τους λένε, αυτοί τα βλέπουν μαύρα, μιας και τα επαγγέλματα τους καταστρέφονται οι αγροτικές εξαγωγές μηδενίζονται κι η ανεργία μεγαλώνει στέλνοντας τους νέους μόνιμα σ΄ άλλες χώρες. Αν δεν καταλαβαίνουν οι «Ευρωκράτες ότι πρέπει ν’ ακούν τα αιτήματα των πολιτών, τότε σίγουρα θα βρεθούν προ δυσάρεστων εκπλήξεων στο (όχι και τόσο μακρινό) μέλλον.
Δημοσθένης Δαββέτας,
Καθηγητής φιλοσοφίας της Τέχνης, ποιητής, εικαστικός

Παρουσίαση ποιητικής συλλογής "στην αγκαλιά των άστρων " (Αργος 04.02.2017 μέρος 8ο)

Παρουσίαση ποιητικής συλλογής "στην αγκαλιά των άστρων " (Αργος 04.02.2017 μέρος 7ο)

Παρουσίαση ποιητικής συλλογής "στην αγκαλιά των άστρων " (Αργος 04.02.2017 μέρος 6ο)

 

Παρουσίαση ποιητικής συλλογής "στην αγκαλιά των άστρων " (Αργος 04.02.2017 μέρος 5ο)

 

Παρουσίαση ποιητικής συλλογής "στην αγκαλιά των άστρων " (Αργος 04.02.2017 μέρος 4ο)

 

Παρουσίαση της ποιητικής συλλογής "Στην αγκαλιά των άστρων" (Αργος 04.02.2017 μέρος 3ο)

 

Παρουσίαση της ποιητικής συλλογής "Στην αγκαλιά των άστρων" (Αργος 04.02.2017 μέρος 2ο)

Παρουσίαση της ποιητικής συλλογής "Στην αγκαλιά των άστρων" (Αργος 04.02.2017 μέρος 1ο)