αρθρο της εφημεριδας Πελοπόννησος με υπογραφη Κριστη Κουνινιωτη. Για το βιβλιο μου για τον Μ. Ναπολεοντα.

αρθρο της εφημεριδας Πελοπόννησος με υπογραφη Κριστη Κουνινιωτη. Για το βιβλιο μου για τον Μ. Ναπολεοντα.
Με αφορμή τη συμπλήρωση 200 ετών από τον θάνατο του Μεγάλου Ναπολέοντα, κυκλοφορεί σε λίγες μέρες το βιβλίο του Δημοσθένη Δαββέτα «Είχε ελληνικές ρίζες ο Ναπολέων;» (εκδ. Κάκτος).
O καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης, ποιητής, εικαστικός, γεωπολιτιστικός αναλυτής καταθέτει στην «ΠτΔ» στοιχεία που προέκυψαν από τις έρευνές του και εξηγούν το ερωτηματικό του τίτλου του νέου του έργου.
Πώς προέκυψε η ιδέα αυτού του βιβλίου, τον ρωτάμε; «Προέκυψε όταν βρέθηκα για πρώτη φορά στην Κορσική, στην περιοχή Καργκέζε, και είδα πάρα πολλά μανιάτικα επώνυμα. Ρώτησα, και μου είπαν ότι πρόκειται για Μανιάτες που ήταν εκεί από τον 17ο αιώνα. Εκανα, λοιπόν, μια έρευνα και διαπίστωσα ότι υπήρχε μία μετανάστευση εκατοντάδων Ελλήνων, μεταξύ αυτών και Στεφανόπουλων, από το Οίτυλο της Μάνης, μέσω Γένοβας, στην Κορσική, όπου δημιούργησαν μια μεγάλη αποικία. Ερευνώντας περαιτέρω, ανακάλυψα κάποια στοιχεία, τα οποία μου προκάλεσαν ερωτήματα όσον αφορά στις ελληνικές ρίζες του Ναπολέοντα, εξ ου και το ερωτηματικό στον τίτλο. Είναι όμως τόσο προφανή που καταλήγουν σε ένα βέβαιο συμπέρασμα» απαντά.
Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή, όπως μας τα αφηγήθηκε ο συγγραφέας.
ΑΠΟ ΚΟΜΝΗΝΟΙ, ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΙ
«Ο τελευταίος γιος των αυτοκρατόρων Κομνηνών, δέκα χρόνια μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης, σώθηκε από τη σφαγή του Μωάμεθ και κατέφυγε στην ελεύθερη Μάνη, όπου δημιούργησε οικογένεια με την κόρη ενός προύχοντα. Ο ένας εκ των δύο εγγονών του, ο Στέφανος, σκοτώθηκε σε μια ενέδρα και για να τον τιμήσει η οικογένειά του υιοθέτησε το όνομα Στέφανος από την Πόλη, εξ ου κι έγιναν Στεφανόπουλοι. Από τους οποίους, αν δεν πέφτω έξω, προέρχεται και ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας (Σ.Σ: Αυτό δεν έχει τεκμηριωθεί), αλλά σίγουρα ο Τζορτζ Στεφανόπουλος, ο σύμβουλος του Κλίντον, ο οποίος μάλιστα πήγε να προσκυνήσει στην Κορσική».
ΑΠΟΙΚΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΡΣΙΚΗ
«Οι Στεφανόπουλοι ήθελαν αρχικά να πάνε στη Σικελία, αλλά επειδή εκεί μαινόταν ο πόλεμος Ισπανίας-Γαλλίας, αποφάσισαν, μέσω της Γένοβας, να πάνε στην Κορσική. Οι αρχηγοί της Γένοβας τους υποδέχτηκαν με τιμές αυτοκρατόρων, τους έθεσαν όμως, έναν όρο: Να αναγνωρίσουν την πνευματική αρχή του Πάπα. Τραγικός όρος, αν αναλογιστούμε ότι έχοντας αρνηθεί να εξισλαμιστούν, υποχρεώνονταν, τώρα, να ασπαστούν τον καθολικισμό. Μην έχοντας εναλλακτική, ακολούθησαν την προτροπή του Επισκόπου τους και παρέμειναν κρυπτο-ορθόδοξοι.
Εγκαταστάθηκαν στην Παομία, ένα εγκαταλειμμένο αλλά πανέμορφο μέρος, και μέσα σε μία διετία το μετέτρεψαν σε παράδεισο. Ο φθόνος των Γενοβέζων προκάλεσε έριδες, οπότε έφυγαν και πήγαν στο Αιάκειο, υπό την προστασία των Γάλλων τότε. Από εκεί ξεκίνησε ο ξεσηκωμός των Κορσικανών με ηγέτη τον Παολί εναντίον των Γενοβέζων. Στο Αιάκειο ένιωθαν ασφαλείς. Εκεί γεννήθηκε ο Μ. Ναπολέων».
ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΟΥ Μ. ΝΑΠΟΛΕΟΝΤΑ
«Οπως λέει η ιστορία, ένας από τους πρώτους γιους του πρώτου Κομνηνού-Στεφανόπουλου που πήγαν στην Παομία, μετέβη στην Τοσκάνη, με σκοπό να δραστηριοποιηθεί επιχειρηματικά. Μολονότι ήθελε, αργότερα να επιστρέψει, ο θάνατος του πατέρα του τον κράτησε μόνιμα στην Τοσκάνη. Εγγονός ή δισέγγονος αυτού (υπάρχει το γενεαλογικό δέντρο στο βιβλίο ) αποφάσισε να επισκεφθεί τους δικούς του στην Κορσική, όπου και εγκαταστάθηκε. Ασκούσε το δικηγορικό επάγγελμα και απέκτησε οκτώ παιδιά, ένα εκ των οποίων, ο Ναπολέων».
ΚΑΛΟΜΕΡΟΣ-ΜΠΟΝΑΠΑΡΤΕ (BUONΑPARTE)
«Κάποιοι θα αναρωτηθούν από πού συνάγεται ότι ο Ναπολέων είχε το μανιάτικο επώνυμο Καλόμερος, το οποίο μετέτρεψε σε Μποναπάρτε. Πόσω μάλλον από τη στιγμή που η ληξιαρχική πράξη έχει χαθεί. Ωστόσο, τίθενται τα εξής ερωτήματα:
1) Ενας εύπορος Μποναπάρτε από την Τοσκάνη θα πήγαινε στην Κορσική σε περίοδο εξέγερσης και θα έμενε δίπλα στους Στεφανόπουλους;
2)Σύμφωνα με τα κείμενα και τις καταθέσεις που έχω: Οσο φιλέλληνας και να ήταν, ο Ναπολέων, θα μιλούσε Ελληνικά με τους γείτονες, που ήταν κι αυτοί οικογένεια του Δημήτρη Στεφανόπουλου; Για να μιλάει Ελληνικά, σημαίνει ότι τα είχε μάθει και τα είχε ανάγκη.
3)Ο Ναπολέων μεγάλωσε «στην αγκαλιά» των Στεφανόπουλων. Οταν πέθανε ο πατέρας του, εκείνος ήταν γύρω στα 10, κι όταν αποφάσισε να καταταγεί στον στρατό, πήγε στο Παρίσι, μόλις 15 ετών, και την κηδεμονία του ανέλαβε ο Δημήτρης Στεφανόπουλος, ο οποίος φρόντισε να φοιτήσει στη Στρατιωτική Σχολή. Γιατί δεν ανέλαβε την κηδεμονία του κάποιος από την οικογένεια της Κορσικανο-Ιταλίδας μητέρας του Λετίτσια; Πώς εξηγείται τόση οικειότητα με τον Στεφανόπουλο;
Επίσης, η πρώτη πραγματεία που έγραψε ο Ναπολέων στα 15 του, ήταν για τους Μανιάτες, τους οποίους συνέκρινε ως προς τη στρατιωτική αγωγή με τους Σπαρτιάτες. Ποιος ο λόγος να γράψει για τους Μανιάτες, αν δεν τον συνέδεε τίποτα μαζί τους;».
ΤΙ ΓΡΑΦΕΙ Η ΔΟΥΚΙΣΣΑ ΝΤ’ ΑΜΠΡΑΝΤΕΣ
«Η δούκισσα Λωρ Ντ’ Αμπραντες, κόρη της Πανώριας, αδελφής του Στεφανόπουλου, γράφει στα απομνημονεύματά της ότι ο Ναπολέων ήταν Καλόμερος-Μποναπάρτε. Τη χαρακτήρισαν ευφάνταστη. Ωστόσο, έγραψε το βιβλίο της μαζί με τον Μπαλζάκ, κορυφαίο όνομα της γαλλικής λογοτεχνίας. Θα έγραφε τέτοιες ανοησίες ο Μπαλζάκ;
Στο βιβλίο της διαβάζουμε, επίσης, ότι κάθε μεσημέρι ο μέγας στρατηλάτης έτρωγε στο σπίτι της μητέρας της, Πανώριας. Κι όταν αυτή του ζήτησε, κάποτε, να βρει μια δουλειά σε έναν Στεφανόπουλο από την Κορσική, κι ο Ναπολέων το αμελούσε, τον έδιωξε από το σπίτι της. Ποιος θα τολμούσε κάτι τέτοιο;
Υπάρχουν, όμως, κι άλλα στοιχεία: Ο Ναπολέων έστειλε τον Νικολό και τον Τίμο Στεφανόπουλους στη Μάνη για να ερευνήσουν τις συνθήκες και τις προθέσεις των Μανιατών ως προς την Ελληνική Επανάσταση.
Επίσης, απευθυνόμενος, κάποια στιγμή, στον Τίμο, τον αποκάλεσε στα Ιταλικά ”zio” (θείο). Αυτά αναφέρει ο Στεφανόπουλος στο βιβλίο του (γραμμένο Ιταλικά και Ελληνικά) που εκδόθηκε στην Αγγλία το 1800. Οταν μεταφράστηκε αργότερα στα Γαλλικά, υπό την επίβλεψη του Βοναπάρτη, η προσφώνηση αυτή και κάποια άλλα, αφαιρέθηκαν».
Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΟΥ ΒΟΝΑΠΑΡΤΗ
«Θα αναρωτηθεί κανείς. Γιατί δεν αρνήθηκε ποτέ τις φήμες ο Μ. Ναπολέων αλλά ούτε τις επιβεβαίωσε; Δεν του τέθηκε το ερώτημα περί την καταγωγή του όσο ζούσε; Βεβαίως του τέθηκε. Η απάντησή του ήταν ”Μην ψάχνετε πουθενά την καταγωγή μου. Η καταγωγή μου ξεκινάει από εμένα. Είμαι Γάλλος, ξεκινάει από τη Γαλλία”. Εύλογο. Ηταν ο εθνικός ήρωας των Γάλλων, πατέρας του γαλλικού έθνους που γεννήθηκε μετά τη Γαλλική Επανάσταση. Πώς ήταν δυνατό να αμφισβητηθεί η γαλλικότητά του;».
«ΟΧΙ ΣΤΟΝ ΤΣΑΡΟ»
«Ενα άλλο στοιχείο που διαθέτουμε, είναι ότι ο Ναπολέων, πέραν του ότι ήταν γνώστης της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, είχε επικοινωνία με τον Ρήγα Φεραίο, είχε ζητήσει από τον Κοραή να μεταφράσει τον Στράβωνα στα Γαλλικά, περιβαλλόταν από Ελληνες, είχε παράνομη σχέση με μια Ελληνίδα αρχόντισσα από την Κωνσταντινούπολη με την οποία απέκτησε έναν γιο, τον οποίο δεν αναγνώρισε αρχικά, αλλά έπειτα τον πήρε στην αυλή και τον διόρισε στρατηγό. Οταν, μάλιστα, ο τσάρος Αλέξανδρος Α΄του ζήτησε να χωρίσει την Κωνσταντινούπολη στα δύο, ο Ναπολέων, χτυπώντας το χέρι στο τραπέζι, του απάντησε: ”Αυτό το διαμάντι της Ανατολής δεν θα χωριστεί ποτέ. Πρέπει να γίνει η πρωτεύουσα μιας ανατολικής αυτοκρατορίας”. Ποιος δυτικός καθολικός θα ενδιαφερόταν να ξαναχτίσει την ανατολική αυτοκρατορία με πρωτεύουσα την Κωνσταντινούπολη από τη στιγμή που ξέρουμε πολύ καλά ότι οι παπικοί άφησαν τους Τούρκους να καταλύσουν το ανατολικό μέρος για να μπορέσουν αυτοί, στο δυτικό, να φτιάξουν τον σύγχρονο κόσμο;».
«Η ΕΛΛΑΔΑ ΠΕΡΙΜΕΝΕΙ»
«Οταν δε ανακηρύχτηκε αυτοκράτορας, κατά την τελετή της στέψης, πήρε το στέμμα από τα χέρια του Πάπα και το έβαλε μόνος του. Αυτό ερμηνεύεται διπλά: 1) Διαχωρισμός Εκκλησίας και Κράτους και 2) σύμφωνα με τη δική μου ερμηνεία, έμμεσα και διακριτικά τιμώρησε τον Πάπα, αρνούμενος να τον ”καπελώσει” όπως ”καπέλωσε” τους προγόνους του, ζητώντας τους υποταγή στον καθολικισμό.
Εξορισμένος στο νησάκι της Αγίας Ελένης, στην τελευταία του συνέντευξη ο Ναπολέων είπε: ”Η Ελλάδα περιμένει τον ελευθερωτή της” συμπληρώνοντας ότι κακώς δεν ξεκίνησε την Ελληνική Επανάσταση, αλλά παρασυρμένος από το Διευθυντήριο έκανε την εκστρατεία στην Αίγυπτο και μετά στη Ρωσία… Πρόσθεσε δε ότι όποιος απελευθέρωνε την Ελλάδα θα κυβερνούσε δίπλα στον Πλάτωνα, τον Σωκράτη, τον Αριστοτέλη…».
Και ο Δημοσθένης Δαββέτας καταλήγει: «Με βάση όλα τα παραπάνω, το βιβλίο μου ξεκινάει με ένα ερώτημα περί την καταγωγή του μεγάλου στρατηλάτη και καταλήγει στο ερώτημα: ”Μετά από όλα αυτά, αναγνώστη, τι πιστεύεις; Είχε ή δεν είχε ελληνικές ρίζες ο Μ. Ναπολέων;”».
May be an image of one or more people and text that says "ΙΣΤΟΡΙΑ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ ΤΗΣ ΔΕυΤΕΡΑΣ Û To ανοιχτό ερώτημα Ο Καλόμερος που έγινε αυτοκράτωρ ΚΟΥΝΙΝΙΟΤΗ Οίδιοςο Βοναπάρτηςδεν Οσο φιλέλληναςκ Ναπολέων, αμιλούσε Ελληνικά τους γείτονες, πουήταν Στεφανόπουλου; μιλάει Ελληνικά, ότι ίχε ανάγκη αμφισβητηθε γαλλικότητάτου. Είχε ελληνικές ρίζες .Ναπολέων; ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΔΑΒΘΕΤΑΣ ΠΕΡΙΜΕΝΕΙ>>"

Ο Θυμός της ΓΑΙΑΣ. (Ελεύθερος Τύπος 04.11.2021)

Ο Θυμός της ΓΑΙΑΣ.
Η σημασια του περιβάλλοντος στην αυτογνωσιακη ανθρώπινη εξέλιξη υπήρξε πάντα καθοριστική . Στην Κλασσική αρχαιότητα η σχέση Ανθρώπου -Φύσης ήταν συντροφική . Υπήρξαν μεταξύ τους συνεργοί και συνοδοιπόροι στην βελτίωση της πολιτισμικής συνείδησης. Το φυσικό φαινόμενο λειτούργησε ως καθρέφτης και ταυτόχρονα εργαλείο ανακάλυψης των πλουσίων κι αγνώστων ανθρωπίνων δυνατοτήτων.
Απο το τέλος όμως της Αναγέννησης με πρωταγωνιστή τον Καρτέσιο και πιο μετα, τον Διαφωτισμό , η σχέση αυτή διαταράχτηκε μονόπλευρα. Ωθούμενος απο μια αφελή “θεολογική”πεποίθηση της επιστήμης , όπως έλεγε κι ο Νιτσε , ο Άνθρωπος, πίστεψε ότι, όχι μόνο μπορούσε ν’αλλαξει την Φύση, αλλα και να κυριαρχήσει πάνω της. Ειδικά την εποχή της βιομηχανικής νεωτερικοτητας ,ο νεωτερικος άνθρωπος , όντας βέβαιος ότι μπορούσε να γίνει κύριος της Ιστορίας αποσπώντας την απο την Φύση, μετατράπηκε σ’εχθρο του πλανητικού οικοσυστήματος με κίνδυνο μια μελλοντική οικοκτονια.Με περισσο λοιπόν θράσος άρχισε να εκμεταλλεύεται αχόρταγα ανανεώσιμες και μη-ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Συγκέντρωσε μαζικά ως έμπορικη εκμετάλλευση την γήινη αφαίμαξη του και την έβαλε στην υπηρεσία του οικονομικού κέρδους ,αδιαφορώντας για τον βιασμό της γης που διέπραττε . Οι Χθονιες όμως δυνάμεις δεν μπορούσαν να μείνουν δίχως απάντηση. Εκτός απο μια αυξημένη συχνότητα ακραίων καιρικών φαινομένων τα τελευταία χρονια, βιώνουμε την κλιματική αλλαγή και την υπερθέρμανση του πλανήτη. Μετα απο μια περίοδο σταθερότητας δέκα χιλιάδων χρόνων , ζούμε σημερα την αρχή μιας γεωλογικής απορρύθμισης. Σε περίπτωση που ο πλανήτης υπερθερμανθεί όπως επιστήμονες υπολογίζουν το 2100 κατα 4 βαθμούς Κελσίου , θα πρόκειται για μοναδικό κι αχαρτογράφητα επικίνδυνο φαινόμενο , εδώ και δεκαπέντε εκατομμύρια χρόνια. Αλλά κι η σημερινή επιμήκυνση της βιοποικιλότητας με ρυθμό κατα δέκα ως εκατό φορές περισσότερο απο τον φυσικό , απειλεί μ’εξαφανιση 25% ως 50% των ζωντανών φυσικών ειδών. Η επικίνδυνη αυτή κατάσταση έρχεται αντιμέτωπη με το ίδιο το γήινο σύστημα. Βρισκόμαστε μπροστα σε μια νέα γεωλογική ηλικία. Οι χθόνιες δυνάμεις της ΓΑΙΑΣ αντιδρούν και θ’αντιδρασουν μελλοντικά ακόμη περισσότερο προκαλώντας έντονα κι επικίνδυνα κλιματικα φαινόμενα. Η βεβαιότητα κυριαρχίας του Ανθρωπου επι της Φύσης ήταν ενα είδος αυτοεξαπατησης. Καιρός να γίνει κατανοητό και να σταματήσει η αφελής περιπέτεια οικοφονιας της Φύσης. Γιατι θάναι ίσως αργά όταν νοιώσουμε τι σημαίνει ν’αγριευουν πραγματικά οι χθόνιες δυνάμεις της ΓΑΙΑΣ.
Δημοσθένης Δαββετας
Καθηγητης φιλοσοφίας τέχνης στο IESA Παρίσι, Ποιητης, εικαστικός.
May be an image of 1 person and text

Ο Πλάτωνας κι η Μοντέρνα Τέχνη. (Ελεύθερος Τύπος 06.11.2021)

Ο Πλάτωνας κι η Μοντέρνα Τέχνη.
Κατά την θεωρία του Πλάτωνα η ζωγραφικη τέχνη είναι Μίμηση της Φύσεως η οποία με την σειρά της είναι Μίμηση της ιδέας. Μ’αλλα λόγια η ζωγραφική είναι τρίτη στην Πλατωνική αισθητική σκεψη.Δίχως αυτο να σημαίνει τρίτη ως αξία.
Στην προσπάθεια του να φτάσει στην αλήθεια της υπέρτατης γνώσης ,δηλαδη στις Ιδέες, ,ο Πλάτωνας κατάλαβε οτι μια ιδέα για να γίνει αντιληπτή πρέπει να βιωθεί μέσω της ενσάρκωσης. Δηλαδη μεσω σωματος και ψυχης. Που σημαινει οτι ο α η β ανθρωπος μεσα απο το σώμα( που λεγοταν “σημα ” ) και την ψυχή εχει την δυνατότητα να μετεχει στον κόσμο των Ιδεών ,τον κόσμο της ουσιαστικής γνώσης. Η τριάδα Ιδεα-Ψυχη-Σωμα ,ηταν η δομη της Πλατωνικής σκέψης. Είναι η βασική συνθήκη ώστε
μέσα από αυτήν την διαδρομή-εμπειρία,(από το σωμα στην Ιδέα) μπορεί κάποιος να μπει στον κοσμο των ιδεων, δηλαδή στην υπέρτατη, την πραγματική Σοφία κατά τον Πλάτωνα.
Η τέχνη ,(αυτή που έχει νου ( εχ-νοι) όπως μας λέει ο Πλάτωνας για την ετυμολογία του όρου Τέχνη ,στον διάλογο του Κρατυλος) ,είναι ενας τρόπος ,ενα μεσο ,μια γλώσσα ,μέσω της οποίας και μεσα στην οποία ( δι-αυτης κι εν-αυτης) υπάρχει η δυνατότητα για να φτάσει κάποιος στο βασίλειο των Ιδεών
Αλήθεια- Καλον- Ωραιον
.
Το Πλατωνικό τρίπτυχο συνεπώς ” Αληθεια-Καλον-Ωραιο”, μπορει να γίνει πράξη και μέσω του έργου Τέχνης. Αυτο το τελευταίο είναι μια μορφή ενσαρκωσης της θεωρίας των Ιδεών του Πλάτωνα.
Πιο συγκεκριμένα.
Το έργο Τέχνης έχει σωμα. Που σημαίνει : εχει αισθητη πραγματικοτητα. Τα υλικά ,τα χρώματα ,τα σχέδια ,οι συνθέσεις, ο,τι τέλος πάντων αποτελεί ,την αισθητη ,την αισθητική ύπαρξη του έργου είναι το σώμα της Τέχνης, είναι η αισθητή της οντότητα.
Αυτό όμως απο μόνο του δεν έγινε . Χρειάστηκε η παρέμβαση του ζωγράφου ,του καλλιτέχνη ,ο οποίος ενεργοποίησε την δύναμη υλικών ,χρωμάτων κλπ κι έτσι γεννήθηκε η τελική μορφή που βλέπουμε.
Για να παράγει αποτελέσματα αυτη ,δηλαδή να προκαλεί συγκινήσεις, αντιδράσεις ,ερωτήματα ,προβληματισμούς ,απορίες η θαυμασμό , πρέπει να εμπεριέχει δυο χαρακτηριστικά
Η ψυχή του έργου Τέχνης.
. Να’χει “ψυχη” και ταυτόχρονα μέσω αυτής να μπορει αν θέλει ο θεατής να ν’ανακαλυψει η να του αποκαλυφθεί η ιδέα ,δηλαδή η υπέρτατη γνώση της αλήθειας.Μπροστά σ’ένα σπουδαίο έργο τέχνης μπορεί κάποιος να βιώσει αισθητικές ,ψυχικές χαρες αλλά και να φτάσει σε ενα υψηλο επίπεδο μετοχής του στον κόσμο της αλήθειας ,των Ιδεών. Ενα έργο Τέχνης ( κι εδώ μιλαω συγκεκριμένα για το εικαστικο) μπορεί να προσκαλέσει αρνητικές η θετικές αντιδράσεις ,μπορεί να προκαλέσει συγκινήσεις η νοητικα ερωτήματα . Κι αυτό μπορεί να το καταφέρει αν εχει ” ψυχη”.
Τι σημαίνει αυτό;
Σημαίνει οτι ενας ανεξηγητος ορθολογικα κι αιτιατα συνδυασμός χρωμάτων ,υλικών ,εικαστικών στοιχείων ενώθηκε με τέτοιο τρόπο ώστε “μιλα” , η πιο σωστά “λεγει” , “φωτιζει” ,λειτουργεί ως οργανισμός ,οργανικά. Και ο,τι λέω δεν είναι μεταφορικό η συμβολικο. Είναι κυριολεκτικό και πραγματικό.
Μπροστά σ’ενα σπουδαίο έργο τέχνης που έχει “ψυχη “νοιώθουμε γοητεία, ελξη, μαγεία, θαυμασμού κλπ. Γιατί μας μεταδίδει η μας ξυπνά αισθήματα ,σκέψεις ερωτήματα και τόσα άλλα. Μας ταξιδεύει και οσο αφεθούμε στην δύναμη της ψυχής του αλλο τόσο έχουμε σοβαρές πιθανότητες να φτάσουμε στην ιδέα του έργου , στην αλήθεια του , στο καλο που μπορεί να μας δώσει η να μας ξυπνήσει μεσα μας η ομορφιά του .
2. Τα δυο ειδη Μιμησης.
Για να συμβούν τα μόλις αναφερθεντα ,πρέπει ν’ακολουθησουμε τις συμβουλές του Πλατωνα στην πολιτεία . Δηλαδή να κατανοήσουμε τα δυο ειδη της Μίμησης αρχικά. Ποια είναι αυτα;
Πάντα στις καλές τέχνες που εδω μιλάμε, αυτα ειναι α) η εικαστική Μιμηση κσι β) η καλλιτεχνική Μιμηση.
Εικαστική ειναι η Μίμηση που γίνεται απο-μιμηση, αντιγραφή. Που μένει στην εξωτερικότητα της Μορφής κι αρκείται στην τεχνική μαεστρία κι ικανότητα του αντιγράφοντας . Καλλιτεχνική είναι η Μίμηση κατα την οποία ο καλλιτέχνης λειτουργεί δημιουργικά. Δηλαδή εισέρχεται στο εσωτερικό της φύσης αυτού που μιμείται, του ” Μιμηθεντος” θέματος και βιώνει μαθαίνοντας τα κάποια μυστικά της ύπαρξης του. Πρόκειται για βιωματικό ταξίδι μέσα στην φύση του θέματος . Όταν το ταξίδι τελειώσει τότε ο καλλιτέχνης έχει δημιουργήσει ενα πρωτογενές ,γνήσιο έργο ,προιον δημιουργικης Μιμησης ( δηλαδή βιωματικής πρωτογενούς μορφής) κι οχι τεχνητής αντιγραφής η απομίμησης.
Ο Πλάτωνας δέχεται αυτήν την τελευταία ,την δεύτερη περίπτωση,την καλλιτεχνική Μίμηση. Έτσι βλέπει και αναφέρει την πλαστική Τεχνη.
Στην καλλιτεχνική Μίμηση συνυπάρχουν δημιουργικά κι οργανικά η ιδέα ,η ψυχή και το σώμα. Και τα τρία είναι οι βασικές θεμελιακές δομές του έργου Τέχνης. Ουσιαστικά ο Πλάτωνας μας λέει ,για να το πω πιο απλα με εικονα , οτι το γνήσιο έργο τέχνης είναι προιον ” ξεφλουδισματος”. Τι ξεφλουδιζεται λοιπον;
Ξεφλούδισμα της Αναπαράστασης.
[ ] Ο καλλιτέχνης ξεφλουδιζει την ανα-παρασταση και βάζει τα θεμέλια της παράστασης. Δηλαδή με πιο απλά λόγια ,αρνείται κάθε απο-μιμηση. Και δημιουργεί μέσα απο την Μίμηση. Που σημαίνει μπαίνει στην ουσία αυτού που μιμείται και μας το παρουσιάζει καλλιτεχνικα( ως πινακα,γλυπτο,σχεδιο,installation η περφορμανς) .
[ ] Η καλλιτεχνική Μίμηση είναι το ουσιαστικό ενός ζωντανου έργου. Έχει τ’αναγκαια για να λειτουργήσει. Έχει ο,τι μόνο χρειάζεται ,ο τι εχει εξ ανάγκης απομείνει απο το ξεφλούδισμα της Ανα-παραστασης. Μέσα από αυτό και μέσα σ’αυτό βιώνει και νοει κάποιος την Ιδεα . Ζει την νοητική ζωή. Το έργο Τέχνης δίνει κι αποκτά νόημα. Πάνω σ’αυτήν την πλατωνική αντίληψη στηρίχτηκε η γέννηση του κλασικού έργου Τέχνης.
Και πάνω επίσης σ’αυτήν την αντίληψη πειραματίστηκε και η Μοντέρνα Τέχνη
Η Μοντέρνα Τέχνη
.
Ας το δούμε πιο συγκεκριμένα.
Απο το ξεκίνημα της αυτή,δηλαδή απο το δεύτερο ήμισυ του 19ου αιωνα ( με την βιομηχανική επανάσταση) και μετά και πολύ πιο έντονα, απο το ξεκίνημα του 20ου αιώνα, δεν έκανε τίποτα άλλο παρά να ” ξεφλουδιζει” την αναπαρασταση των εικαστικών Τεχνών. Ο Πικάσο κι οι κυβιστες ζωγράφοι, οι φωβιστες, οι εξπρεσιονιστες, οι σουρεαλιστες κι άλλοι ,επιτέθηκαν στην ανα-παρασταση ( ως θέμα, ως αφήγημα, ως figuration, εννοιολογικά ,η ακόμη ως καδρο -πλαίσιο μορφών, ως μορφολογικο δηλαδή τρόπο έκφρασης) και την διέλυσαν στα εξ ων συνετέθη. Μέσω της avant-garde ( πρωτοπορίας) ,αλλά και των αντιλήψεων περι προόδου, καινοτομικής ηθικής υποχρέωσης κι εξέλιξης ,αφαίρεσαν την μαζική υλικότητα του έργου και το οδήγησαν στο ελάχιστο (minimum,minimal) κι αναγκαίο της υλικής ύπαρξης του. Έτσι γεννήθηκε η αφηρημένη τέχνη απο τον Καντινσκυ , τον Μαλεβιτς κι άλλους πρωτοποριακους καλλιτέχνες. Έτσι γεννήθηκαν και μια σειρά κινήματα ,για ν’αναφερθω μόνον ενδεικτικά ,όπως ο σουρεαλισμός, ο σουπρεματισμος , ο μινιμαλισμος , η εννοιλογικη τεχνη κλπ.
Σ’ολ’αυτα τα μοντέρνα κινήματα , όσο προχωρούσε η αφαίρεση της υλικότητας του έργου Τέχνης αλλο τόσο μεγάλωνε η δύναμη της εννοιολογικης γλώσσας του έργου Τέχνης. Φτάσαμε στο σημείο ειδικά με τον φουτουρισμο,τον ντανταισμο και με την εννοιολογικη Τεχνη, ώστε η αξία του έργου τέχνης να κρίνεται οχι πια από την δεξιοτεχνία χρήσης των υλικών του καλλιτέχνη, όχι από το παραγωγικό του έργο, αλλά από το concept του έργου του. Δηλαδή από την ενσάρκωση της ιδέας ( concevoir, con-cevoir , Conception) σε κάποια έστω κι ελάχιστη υλική πραγματικότητα.
Πρόκειται για την μετάλλαξη της Πλατωνικης Ιδέας σε εν-νοια, σε κάτι που προέρχεται απο τον νου, που βρισκεται στον νου ( εν-νου, εν-νοια) δηλαδή σε concept.
Μ’αλλα λόγια σημαίνει οτι αυτο που μετρούσε πλέον είναι το concept σ’ενα έργο. Αυτό του έδινε την ανάλογη αξία. Κι ως σήμερα η κατάσταση παραμένει η ίδια. Γιατί έχει να κάνει με την conception ,την ενσάρκωση σε μια οποια ,έστω κι ελάχιστη, υλική πραγματικότητα. Το αν τώρα αυτη η τελευταία είναι επιτυχής η οχι κι ακόμη το αν είναι δημιουργική, αυτό είναι ένα άλλο ζήτημα που άπτεται της ικανότητας και δημιουργικότητας του καλλιτέχνη να “γραψει” η να ” εν-γραψει” δηλαδή να ζωγραφίσει ( μιας και το “γραφω” σημαίνει στα ελληνικά και γραφω και ζωγραφιζω), να δημιουργήσει ποιοτικά την , καλλιτεχνική του γλώσσα. Καλλιτέχνες γνωστοί όπως ο Ντυσαμπ ,ο Υβ Κλαιν , ο Τζοζεφ Κοσουτ ,ο Ντοναλτ Τζαντ , κι άλλοι, πορεύτηκαν σ’αυτήν την πορεία. Βάδισαν αυτον τον δρόμο της μετατροπής της Πλατωνικής Ιδέας σε concept. Κατι που όμως ταυτόχρονα μας δείχνει ποσο βαθιά εχει επηρεάσει και καθορίσει ο Πλάτωνας την Μοντέρνα κι όπως θα δούμε σε αλλο άρθρο μου την συγχρονη Τέχνη.
Δημοσθένης Δαββετας Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης ,ποιητής, εικαστικός, γεωπολιτιστικος αναλυτής
May be an image of text
59
13 comments
6 shares
Like

Share

Φιλοσοφική αγωνία και ψυχανάλυση (Ελεύθερος Τύπος 11.11.2021)

Φιλοσοφική αγωνία και ψυχανάλυση
Πολύ συχνά γύρω μου βρίσκομαι μεταξύ φίλων ή σπουδαστών μου που μου ζητούν να μάθουν επίμονα που συναντιόνται και που διαφέρουν τα όρια φιλοσοφίας και ψυχανάλυσης. Και βέβαια πάνω απ’ όλα η βασική τους απορία είναι η εξής: αφού η φιλοσοφία μας βοηθά στο να νικήσουμε τους φόβους μας και να μάθουμε να ζούμε με σωφροσύνη, αφού αυτή η «τέχνη της ευτυχίας», η φιλοσοφία, όπως την ονόμασε ο Σοπενχάουερ μπορεί να μας θεραπεύσει από τα ισχυρά άγχη μας και τις εσωτερικές διαταραχές, τότε σε τι διαφέρει από την «ψυχολογία του βάθους» όπως χαρακτήρισε την ψυχανάλυση και στοχάστηκε ο πατέρας της ψυχανάλυσης, ο Φρόυντ;
Ειδικά τα χρόνια της δεκαετίας του ’70 η εντύπωση αυτή ότι δηλαδή φιλοσοφία και ψυχολογία σχεδόν δεν διαφέρουν σε τίποτα ως προς την θεραπεία του άγχους, ήταν στην μόδα. Ήταν πολλοί μάλιστα που πίστεψαν ότι αυτά τα δύο ήταν ουσιαστικά ταυτόσημα και ότι η ψυχανάλυση αντικαθιστά πια τη φιλοσοφία. Και εδώ θέλω να τονίσω ότι πρόκειται για επικίνδυνη ισοπέδωση που προκαλεί επιστημονική σύγχυση. Γιατί το ότι, εξ’ ορισμού η φιλο-σοφία, είναι αναζήτηση της σοφίας, δηλαδή ένα είδος θεραπείας ζωής δια της δυναμικής ενέργειας του πνεύματος, δεν σημαίνει ότι η φιλοσοφία πρέπει να συγχέεται με όλες αυτές τις αντιλήψεις ή διάφορε σύγχρονες θεωρίες περί προσωπικής ανάπτυξης. Το λάθος προσέγγισης βρίσκεται στο φαινομενικό γεγονός ότι και οι δύο μοιάζουν να αναζητούν μία μορφή ηρεμίας και εσωτερικής γαλήνης προσπαθώντας να ελέγξουν και να μειώσουν το άγχος. Δεν είναι όμως το ίδιο πράγμα το μεταφυσικό άγχος της φιλοσοφίας (αυτό που ο Κίρκεγκαρντ ονόμαζε αγωνία) με το ψυχολογικό άγχος. Πρόκειται για δύο είδη τελείως διαφορετικά. Κατά τον Φρόυντ αυτόν το σπουδαίο κατά βάση στοχαστή του 20ου αιώνα, το άγχος εμφανίζεται από τη στιγμή που υπάρχει εκρηκτική διάσπαση και αποσπασματικοποίηση της προσωπικότητας. Όταν εμφανίζεται, όπως λέει και ο σύγχρονος φιλόσοφος Λυκ Φερύ, υπάρχει εσωτερική διαμάχη μεταξύ των ανομολόγητων επιθυμιών και των ηθικών απαγορεύσεων. Κι όσο αυτή η διαφορά αυτή δεν ισορροπείται, τότε αρχίζει να λειτουργεί το άγχος. Κι εδώ ακριβώς μπαίνει ο ρόλος της ψυχανάλυσης: η προσπάθεια να επιτευχθεί ο έλεγχος ώστε το άτομο να φτάσει σε εκείνο το σημείο ικανοποίησης για ευχαρίστηση και δράση, για ικανοποίηση και πράξη. Αν και όποτε επιτευχθεί κάτι τέτοιο και υποθέσουμε ότι ο «ασθενής» θεραπεύτηκε, που σημαίνει ότι νικήθηκε το ψυχολογικό άγχος (φοβίες ή εμμονές τέθηκαν υπό έλεγχο) άρα βρήκε την πολυπόθητη γαλήνη και πάλι αυτό δεν σημαίνει ότι λύθηκε το φιλοσοφικό ζήτημα. Διότι η υπαρξιακή αγωνία για τον θάνατο, για την ανθρώπινη περατότητα, για τον έρωτα, την φιλία, τον πόνο, την απώλεια αγαπημένων προσώπων δεν σταματά. Το να θεραπευτούμε από το άγχος δεν σημαίνει ότι παύουμε να έχουμε τους μεταφυσικούς μας φόβους και αγωνίες. Και εδώ ακριβώς βρίσκεται η ουσιαστική διαφορά μεταξύ ψυχανάλυσης και φιλοσοφίας: στη μορφή του άγχους. Η ψυχανάλυση ασχολείται κυρίως με το παθολογικό άγχος, αυτό των εσωτερικών μας αντιφάσεων και μαχών. Η φιλοσοφία αντιθέτων ενδιαφέρεται για το υπαρξιακό άγχος, την υπαρξιακή αγωνία, για την ανθρώπινη κατάσταση, αυτή που είναι κοινή για όλους. Πρόκειται για τη διαρκή αγωνία του «έπεκεινα» του θανάτου που θα την έχει ο οποιοσδήποτε άνθρωπος είτε έχει «θεραπευτεί» είτε όχι. Πρόκειται για το στοχασμό του τι είναι η ζωή, του τι είναι ο άνθρωπος, ποια η πορεία του, τι να κάνει, ποια είναι η αλήθεια. Η διαρκής αγωνία και το άγχος της απώλειας των προσφιλών μας προσώπων είτε θεραπευτούμε είτε όχι από το παθολογικό άγχος της ψυχανάλυσης, παραμένει ως φιλο-σοφική αγωνία. Και είναι αυτό ακριβώς το σημείο όπου δεν συναντιούνται και διαφέρουν ουσιαστικά φιλοσοφία και ψυχανάλυση.
Δημοσθένης Δαββετας Καθηγητης Φιλπσοφιας της Τέχνης , ποιητής, εικαστικός, γεωπολιτιστικος αναλυτής.
May be an image of 1 person and text

ραδιοφωνικη εκπομπη-παρουσιαση του βιβλιου μου για τις ενδεχομενες ελληνικες ριζες του Μ. Ναπολεοντα ,απο τον Γ. Σαχινη.

TAKIS. Στον ηλεκτρομαγνήτη του ερωτικού σύμπαντος. (Ελεύθερος Τύπος 13.11.2021)

TAKIS. Στον ηλεκτρομαγνήτη του ερωτικού σύμπαντος.
Ήταν ενα πρωί Κυριακής του 1984 στο Παρίσι. Μόλις είχα ξυπνήσει . Ήμουν περίπου 25 χρόνων. Εργαζόμουν τότε ως νέος αρθρογράφος στην Γαλλική εφημερίδα Liberation. Ζούσα με ενοίκιο σ’ενα μικρό φοιτητικό δωμάτιο στο 15ο διαμέρισμα του Παρισιού. Ετοίμαζα το πρωινό μου όταν χτύπησε το τηλέφωνο. Το σήκωσα κι άκουσα από την άλλη γραμμή να λεει” ο κ. Δαββετας;” ,”Ναι”του απάντησα. “Είμαι ο γλύπτης ο Takis”. Κόπηκε λίγο η φωνή μου. Στην αρχή νόμιζα μήπως κάποιος φίλος με πείραζε. Γρήγορα όμως συνήλθα και συνειδητοποίησα πως ναι ναι μου μιλούσε ο Takis, ένας απο τους μεγαλύτερους Έλληνες γλύπτες διεθνώς. Ανταλλάξαμε κάποιες κουβέντες και έγινε γρήγορα ξεκάθαρο τι ήθελε. Ήθελε να γράψω ένα άρθρο για την γλυπτική του στην Εφημερίδα Liberation. Δεν τον γνώριζα προσωπικά ,αλλά γνώριζα το πολύ πρωτοποριακό και σημαντικό έργο του. Ήταν τιμή για μένα η πρόταση του. Το αποδέχτηκα και του αντιπροτεινα οτι προτιμούσα να κάνουμε μια συζήτηση για την δουλειά του. Μου άρεσαν πάντα οι διάλογοι. Συμφώνησε. Και κλείσαμε ραντεβού για την επόμενη στο σπίτι του κοντά στο μετρό Denfert-Rocherau. Ήμουνα στην ώρα μου με χαρά,περιέργεια και το σχετικό φυσιολογικό τρακ που κάποιος νέος έχει όταν πάει να συναντήσει εναν σπουδαίο καλλιτέχνη.
Από την αρχή που τον γνώρισα ως και τα επόμενα χρόνια(μιας και συνδεθήκαμε φιλικά), ο Takis,έχει δύο χαρακτηριστικά στην προσωπικότητα του. Πρώτον είναι πνευματικός συμβολικός αλχημιστής στην καλλιτεχνική του έκφραση. Δηλαδή μιλά μέσω των υλικών των έργων του,μέσω της σημασίας και των ιδιοτήτων τους ,μιλά μέσα από την λειτουργία τους. Ο Έλληνας γλύπτης χρησιμοποιεί τα διάφορα υλικά ( μαγνήτες, μπρουτζο κλπ) για να εκφράσει συμβολικά αλλά και ταυτόχρονα κυριολεκτικά ( συντελείται κάτι το πραγματικό μπροστά στον θεατή) τις ανησυχίες του για τον κόσμο , τις απόψεις του για το σύμπαν και τις βιωματικές στοχαστικες αντιλήψεις του για τον άνθρωπο, τις ανθρώπινες σχέσεις και την σχέση του ανθρώπου με τον κόσμο και το σύμπαν.
Δεύτερον. Ο Takis ως προσωπικοτητα στην καθημερινοτητα είναι κατ’εξοχήν φιλοσοφικα , αντι-ιδεαλιστης κι αντι-ρομαντικος ως τα όρια του κυνισμού πολυ συχνά. Ήθελε να γκρεμίζει κάθε νοσταλγική η ωραιοποιημενη εικόνα στους συνομιλητές του ώστε να τους προσγειώσει σε σκληρά και δύσβατα εδάφη. Η στάση του αυτή που συχνά παρεξηγειτο έκρυβε αγάπη. Κι αυτό γιατί δίνοντας σε κάποιον ,ειδικά στους νέους, ωμή δίχως φιλολογικά στολίδια την πραγματικότητα, ήθελε, μέσα από το σοκ που τους προκαλούσε, να τους ωθήσει στο να βρουν μόνοι τους την εσωτερική τους προσωπικότητα. Ο γνωστός “κυνισμος” του Takis, έκρυβε μια υπαρξιακή αγωνία , εναν έρωτα για την έρευνα, την επιστήμη , την πνευματικότητα της Τέχνης ( κι όχι την οποια ωραιοποιημενη διακοσμητικοτητα της ), τον ελληνικό πολιτισμό , για τους νέους και βεβαια για τις γυναίκες. Πάντα μου έλεγε στις συζητήσεις μας οτι το μέλλον ανήκει στις γυναίκες που τις θεωρούσε ενα πάντα αινιγματικό αλλά φοβερής ενέργειας ανθρώπινο δυναμικό. Έπαιζε “σκακι” μαζί τους ,ενα εγκεφαλικό,ερωτικό και συναισθηματικό σκάκι. Σ’αυτό το σημείο ήταν “παιδί” του Μαρσελ Ντυσαμπ ( και ως προς την χρήση των αντικειμένων στην καλλιτεχνική του γλώσσα και ως προς την περίφημη περφορμανς του Ντυσαμπ, όπου, αυτός ο τελευταίος, ντυμένος έπαιζε σκάκι με μία γυμνή κοπέλα). Έτρεφε το μυαλό του ,το ακονιζε μέσα από το “σκακι” του με τις γυναίκες. Αν και συχνά μπορούσε να κατεδαφίσει κυριολεκτικά μια συναισθηματική ρομαντική προσωπικότητα ,εν τουτοις μακροπρόθεσμα την βοηθούσε, να φύγει από το ασταθές έδαφος και ν’αναπτυχθει σε στέρεο .
Λάτρευε τον Γκουρτζίεφ και τις μυστικιστικές του εμπειρίες. Το ίδιο ενδιαφερόταν για τον χορό των Σουφι. Διάβαζε Πλάτωνα, προσωκρατικους ,με ιδιαιτερότητα σε Ηράκλειτο, Πυθαγόρα και Δημόκριτο. Οι συζητήσεις μας για την Ελληνική φιλοσοφία ήταν ατελείωτες και παθιασμένες. Θαύμαζε τον Μποις και μου ζητούσε επανειλημμένα να τους φέρω σ’επαφη. Τελικά η συνάντηση δεν έγινε γιατί ο Μποις ήταν πολύ απασχολημένος. Όμως κανόνισα μια συνάντηση του Takis με τον Λουκά Σαμαρά τον μεγάλο Έλληνα καλλιτέχνη που ζει στις ΗΠΑ κι ο οποίος εκείνο το διάστημα το1985 είχε έκθεση φωτογραφιών του στο Μέγαρο Πομπιντου στο Παρίσι. Ο Λουκάς ήταν φίλος μου,του το πρότεινα και συμφωνήσαμε να γίνει η συνάντηση τους στο περίφημο εστιατόριο la coupole. Εγώ έφτασα στην συνάντηση συνοδεύοντας τον Λουκά κι ο Takis ήρθε συνοδευόμενος από έναν φίλο του νεαρο ιταλό, τον Ρομπέρτο . Καθίσαμε στο τραπέζι παραγγείλαμε και όπως όλοι θα ανέμεναν περίμενα να γνωριστούν αυτοί οι δύο τεράστιοι Έλληνες καλλιτέχνες. Μετά από κάποιες πρώτες κουβέντες στ’αγγλικα κι ενώ ο Σαμαράς προσπαθούσε να πει κάτι για την Τέχνη ,ξαφνικά ο Takis, του δίνει μια απότομη σπρωξια στο χέρι λέγοντας του οργισμένα ” εμένα όταν μου μιλάς δεν θα μου κουνάς το χερι”. Τα έχασα δεν ήξερα τι να κάνω. Προσπάθησα να παρέμβω διορθωτικά με κάποιες αμηχανες κουβέντες αλλά δεν κατάφερα τίποτα. Μετά από κάποια οργισμένα ” γαλλικα” ο Takis αποχώρησε απότομα δίχως να φάει.Έμεινα μόνος με τον Λουκά που έδειχνε ελεγχόμενα σαστισμένος. Έμοιαζε να μην καταλαβαίνει. Ούτε κι εγώ. Κι ουτε ποτέ κατάλαβα μιας και δεν μου εξήγησε ποτέ κάτι για το γεγονός ο Takis.Δεν ξαναμιλησε γι’αυτο.
Ήταν πάντα εκρηκτικός κι απρόβλεπτος ,στην δουλειά του και στην καθημερινότητα του. Λάτρευε τον Ιολα, τον σεβόταν κι αναγνώριζε οτι ο ιολας τον βοήθησε σε πολλές διεθνείς του επαφές, όμως ταυτόχρονα ήταν σκληρός μαζί του κάτι που στενοχωρουσε τον Ιολα. Δούλεψε με τον σπουδαίο θεωρητικό Τέχνης Πιερ Ρεστανι , ενω υπήρξε φίλος ,μεταξύ άλλων,των Υβ Κλαιν, Τιγκελι, Νικη ντε Σαντ Φαλ, του Ουιλιαμ Μπαροουζ , του Μπραιον Γκαιζιν ,των ποιητών της Μπιτ τζενερεισον και του κινήματος Φλουξους Φίλος γενικά ποιητών και φιλοσόφων, ο Takis, δεν ήταν απλά ένας καλλιτέχνης . Ήταν ένας στοχαστής φιλόσοφος που εκφραζόταν καλλιτεχνικά μέσω της γλυπτικής του στον χώρο. Μόνο που τα “γλυπτα” του δεν ήταν στατικά αντικείμενα στον χώρο. Ήταν κυρίως ενεργειακές εστίες ,ενεργειακοί πυρήνες που δεν μιλούσαν για συν-εργεια ,προκαλούσαν την συν-εργεια ,ήταν συν-εργειακες ηλεκτρικές δυνάμεις που σε διαπερνουσαν , ήταν κινητική τέχνη και σε συν-κοινουσαν, σε συνταραζαν, σε έστελναν στα βάθη του εαυτού σου και ταυτόχρονα σαν πύραυλοι σε εκτόξευαν στο νοητικό σύμπαν. Πριν απο τον Κλαιν ο Takis έκανε την γνωστή του περφορμανς “ανθρωπος στο διάστημα.” Κατά βάθος ήταν χορευτής . Τα έργα του προκαλούσαν τα σωματικά κι εγκεφαλικά νεύρα και σε ηλεκτριζαν. Ενοιωθες να χορεύεις σωματικά και νοητικά. Επρόκειτο για έναν χορό που δεν μπορούσες να βάλεις σε λέξεις, έναν μυστικιστικό χορό ,έναν χορό όπου ήσουνα εδώ κι αλλού ,όπου συνυπηρχες ταυτόχρονα στα έγκατα του εαυτού σου και στα πέρατα του κόσμου και του σύμπαντος. Επρόκειτο για έναν χορό όπου αποκάλυπτες και συνάμα σου αποκαλυπτοταν ο εαυτός σου. Του άρεσε να προκαλεί σκάνδαλα και να’ναι προκλητικός. Με δηλώσεις του στον Τύπο η συνεντεύξεις του , με μετωπικες συγκρούσεις με πολιτικούς η καλλιτέχνες αλλά και με δίχως όρια κριτική και σχόλια στις προσωπικές ανθρώπινες σχέσεις ,ο Takis, δεν γινόταν εύκολα αρεστός. Αλλά δεν τον ενδιέφερε. Ήταν ελεύθερος και συνειδητός. Επίσης συγκρούονταν συχνά με τους γκαλεριστες η επαγγελματίες του χώρου της Τέχνης. Αποκορύφωμα όταν αποκαθήλωσε μόνος του το ήδη εκτεθειμένο έργο του από τους τοίχους του μουσείου μοντέρνας Τέχνης στην Αμερική, γιατί θεώρησε ότι το έργο του δεν είχε στηθεί και τοποθετηθεί σωστά σύμφωνα με την αξία του. Ειδικά τα ερωτικά του υπονοούμενα ενοχλούσαν πολύ όσους δεν είχαν χιούμορ κι ήταν σεμνοτυφοι. Κοντολογίς πάντως το στοιχείο της πρόκλησης ήταν εργαλείο δημιουργικής δράσης γι’αυτον ,που δεν πήγε σε σχολείο Τέχνης , που δεν είχε κάνει σπουδές ,αλλά που κλήθηκε απο το ΜΙΤ για να κάνει διδασκαλία για την Τέχνη. Αυτοδίδακτος καλλιτέχνης, εμβάθυνε εμπειρικά και στοχαστικό σε ζητήματα Φύσης και Φυσικής , Τέχνης και έρευνας . Γεννήθηκε το 1925 στην Αθήνα. Πέρασε δύσκολα τα χρόνια της κατοχής και στα 20 του ξεκινά ως εικαστικός γοητευμένος απο Πικάσο, Τζιακομετι κι Αρχαιοελληνικό πολιτισμό. Το 1954 πηγαίνει στο Παρίσι κι εντυπωσιάζεται απο την νέα τεχνολογία, τα ραντάρ,τις κεραίες . Έτσι γεννιούνται τα πρώτα του γλυπτά τα “σινιαλα”. Σταδιακά έβαλε στην κορυφή τους διάφορα ευρεθέντα αντικείμενα “objects trouves”. Δημιούργησε δε με αυτά Χάπενινγκς στους δρόμους και τις πλατείες του Παρισιού, όπου ο άνεμος μετατρέπει τα σινιάλα του σε ήχους αρπας. Απο 1955 ως το 1965 πάει στις ΗΠΑ όπου αφού γνωρίζει τον Ντυσαμπ ,επίσης πειραματίζεται στον ηλεκτρισμό ,τον ήχο ,το φώς και τα μαγνητικά πεδία. Δημιουργεί Τηλεγλυπτα, τηλεπινακες, τηλεφωτα, μουσικα κλπ.Το 1969 στην γκαλερί Ιρις Κλερ στι Παρίσι πραγματοποιεί ,όπως ήδη ανέφερα, την περφορμανς,” το αδυνατον- ανθρωπος στο διαστημα” σε συνεργασία με τον ποιητή Σινκλερ Μπειλς. Στην θητεία του στο ΜΙΤ δημιούργησε ηλεκτρομαγνητικα γλυπτά. Το 1974 όπου επέστρεψε οριστικά στο Παρίσι δημιούργησε τα Ερωτικά του γλυπτά. Τα εκθεσε την δεκαετία του ’80 στο Μπομπουρ. Τοτε ήταν που τον γνώρισα. Μιλούσε συχνά για την “τεταρτη διασταση”στον χώρο. Συνεργάστηκε στον κινηματογράφο με Γαβρά και Κακογιάννη ,αλλά και σε θεατρικές παραστάσεις τραγωδιών. Φίλος της Μελίνας είχε εκμυστηρευτει στον Πιερ Ρεστανι :”η μυθολογία είναι ζωντανή, εφ’οσον εγώ ζω μέσα σ’αυτήν : είναι η φύση μου ,η κουλτούρα μου, η ατμόσφαιρα, το ατελιε μου” . Ενσάρκωνε άριστα τον Δαίδαλο και τον Ορφέα.
Δημοσθένης Δαββετας Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης ,ποιητής, εικαστικός, γεωπολιτιστικος αναλυτής.
May be an image of 3 people and text that says "30 ΑΡΘΡΟ ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΣΑΒΒΑΤΟ NOEMBPIC n dτο TAKIS: ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΣ ΕΚΡΗΚΤΙΚΟΣ ΚẠΙ ΑΠΡΟΒΛΕΠΤΟΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΣ Πάντρεψε γλυπτική και τεχνολογία aHmoroeHи"
84
19 comments
10 shares
Like

Share

Η Πολιτική μεταξυ ελιτ και λαου. (Ελεύθερος Τύπος 17.11.2021)

Η Πολιτική μεταξυ ελιτ και λαου.
Πρωτοχρησιμοποιημενος στην Ρωσσικη επανάσταση ο όρος “Λαϊκισμός” ,επανέρχεται πλεον μονίμως έντονα τελευταία στην επικαιρότητα . Λαϊκιστής θεωρείται όποιος υπόσχεται στον λαό ο,τι του ζητά γνωρίζοντας πως δεν θα γίνουν ποτε πράξη οι υποσχέσεις του. Το κάνει απλά για την κατοχή εξουσίας. Ο Λαϊκιστής ηγέτης αποκοιμίζει το πλήθος , υφαρπάζει την ψήφο του και το εκμεταλλεύεται πολιτικά. Κατηγορεί δε εύκολα όποτε τον συμφέρει τους αντιπάλους του για “λαϊκισμό”. Τι γινεται όμως αν η εξέγερση του λαού ξεπερνά τους υποτιθέμενους “εκπροσώπους” του όπως είναι κόμματα η συνδικάτα και αυτονομείται; Κάτι τέτοιο το βλέπουμε τελευταία σε Γαλλια ,όταν αντιδράσεις του κόσμου δεν ελέγχθηκαν απο τα κομματικά και συνδικαλιστικά τους όργανα ( παραδείγματα όπως με την πριν καιρο απεργία στην Air France). Τότε βιώσαμε το παράδοξο φαινόμενο να κατηγορηθεί για “Λαϊκισμό” ο ίδιος ο λαός. Κι όμως οι εξεγερθέντες διαμαρτύρονται για την μείωση της εθνικής κυριαρχίας στις χώρες τους, για τον εκ νόμου υποχρεωτικό πολιτικο αγνωστικισμο που επιβάλλουν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις , για την απαξίωση των συμβόλων , για την πολιτισμική αμνησία , για την λόγω οικονομικών προβλημάτων εξορία που τους ωθεί να ζουν μακριά απο την χώρα τους ,η ακόμη για την απειλή του Ισλαμισμού στην Ευρώπη. Ολ’αυτα είναι ζητήματα ευρωπαϊκής καθημερινότητας . Είναι ζητήματα που ξεσηκώνουν τον κόσμο και προκαλούν αντιδράσεις στους σημερινούς Ευρωπαίους ηγέτες. Διπλα σ’αυτες τις κινήσεις με δηλώσεις τους οι Ευρωπαίοι ηγέτες κατηγορούν τους εξεγερθέντες για “Λαϊκισμό”. Δηλαδή κατηγορείται ο λαός για Λαϊκισμό . Τι πιο παράδοξο κι υποκριτικό εκ μέρους μιας εξουσίας. Έτσι ο ορος “Λαϊκισμός” αρχίζει να χάνει την πραγματική του έννοια και να χρησιμοποιείται κατα το εκάστοτε δοκουν της εξουσίας. Χρησιμοποιείται απο τις σύγχρονες ελιτ όπως τους συμφέρει,δηλαδή ως εργαλείο πολιτικής ενοχής κι επιβολής κι όχι ως εργαλείο ανύψωσης της πολιτικής συνείδησης. Κι ομως η ιστορία έχει δείξει οτι, ναι μεν οι αποφάσεις παίρνονται απο τις διάφορες “ελιτ”, ομως όποτε αυτές δεν προσαρμοσαν τις αποφάσεις τους με τα ουσιαστικά αιτήματα του λαού τα βρήκαν σκούρα. Κάπως έτσι ο Μακρον άλλαξε την προεκλογική του ατζέντα γιατί κατάλαβε οτι κάποια φιλελεύθερα μέτρα του δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτά απο τον γαλλικό λαό. Ο καλός πολιτικός αποφεύγει μεν τον λαϊκισμό αλλα δεν αποφεύγει τον λαό του. Και με τον ορο “λαος” εννοώ τους εργαζόμενους και πολίτες μιας χώρας. Μια ευρεία έννοια κι οχι στενή κομματικά.
Δημοσθένης Δαββετας, Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης ,ποιητής, εικαστικός, γεωπολιτιστικος αναλυτής.
May be an image of 1 person and text

Σχολιάζοντας την επικαιρότητα 18.11.2021

Λουκάς Σαμαράς: Γκρέμισε τον εαυτό σου .(Ελεύθερος Τύπος 20.11.2021)

Λουκάς Σαμαράς: Γκρέμισε τον εαυτό σου .
Τον Λουκά Σαμαρά τον γνώρισα το 1985. Βρισκόμουν στην Νέα Υόρκη, ως απεσταλμένος της γαλλικής εφημερίδας Liberation που εργαζόμουν ,για την κάλυψη κάποιων πολιτιστικών γεγονότων στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης. Από έναν πρώην συνεργάτη του γλύπτη Takis και μετέπειτα γκαλεριστα, τον Ρενο Ξυππα, έτυχε να γνωρίσω τον ελληνοαμερικανο εικαστικό Philippe Tsiaras. Αυτός μεσολάβησε κι έγινε η αρχή της γνωριμίας μου με τον σημαντικό διεθνώς ελληνοαμερικανο καλλιτέχνη τον Lucas Samaras η αλλιώς Λουκά Σαμαρά. Πήγα αρχικά στο τότε σπίτι του ενα διαμέρισμα στο west 71 street, στην πάνω πόλη της Νέας Υόρκης. Εκεί κοντά βρισκόταν κι η πασίγνωστη γκαλερί της Μαριον Γκουντμαν . Από την πρώτη στιγμή που τον συνάντησα μου έκανε εντύπωση το παγωμένο, αποστασιωποιημενο στυλ του, κάτι όμως που δεν είχαν τα μάτια του τα οποία είχαν ζεστασιά. Σου έδινε παγωμένα το χέρι του που δεν το έσφιγγε. Σου μιλούσε μετωπικά κι άμεσα, έτοιμος να σου διορθώσει κάποια λάθος λέξη ,έτοιμος να σε επαναφέρει στην τάξη και στο θέμα της συζήτησης αν πλατιαζες και κυρίως να σου δείξει οτι δεν είχε χρόνο για χάσιμο. Αν κι ενδιαφερόταν πάντα για την Ελλάδα και τους Έλληνες ,εν τούτοις δεν δισταζε ναναι άκρως δεικτικος για την ελληνική Τέχνη και την χώρα γενικώς. Παρότι δήλωνε οτι γεννήθηκε στην Ελλάδα κι έμεινε ως τα 11 του ,θεωρούσε τον εαυτό του Αμερικανό καλλιτέχνη. Δύσπιστος προς κάθε Έλληνα που τον πλησίαζε, έδειχνε ενδιαφέρον όταν διαπίστωνε πως ειδικά ένας νέος άνθρωπος ήθελε να μάθει. Όπως έγινε και στην περίπτωση μου. Θεώρησε οτι τον ενδιέφερα κι έτσι συμφώνησε να τον ξαναδώ και να κάνουμε μια σε πιο βαθος συζήτηση. Αυτό ήταν το ξεκίνημα μιας μακρόχρονης φιλίας η οποία δεν ξέρω πόσο σημαντική ήταν για τον Λουκά, όμως ξέρω πως ήταν πολύ καθοριστική για μένα. Κι αυτό γιατί μιλούσαμε πλέον πολύ συχνά. Κάποιες φορές μάλιστα πήγαινα Νεα Υόρκη λίγες μέρες, ειδικά για να τον δω. Μέχρι και γεύμα οργάνωσε για την μητερα μου όταν αυτή με επισκέφτηκε στην Νέα- Υόρκη. Και βέβαια κάποια στιγμή μέσα στις πολλές συζητήσεις μας του μίλησα για τα διηγήματα και τα ποιήματα που έγραφα . Όπως του έδειξα και σχέδια μου. Έδειχνε πάντα ενδιαφέρον για ο,τι έκανα. Αλλά δεν δίστασε μερικές στιγμές που τις θεωρούσε αναγκαίες ,να με ισοπεδώσει. Για τα σχέδια μου έλεγε οτι θα’πρεπε να σχεδιάζω συνέχεια μέχρι ναρθει η προσωπική μου γλώσσα. Κι είχε δίκιο. Ο χρόνος τον δικαίωσε. Εκεί όμως που ήταν πιο σκληρός μαζί μου ήταν στα γραπτά μου. Μου τα αποδόμησε λέγοντας μου ” γιατι γράφεις σε τρίτο πρόσωπο; Τι θέλεις να κρύψεις; Λες ψέμματα μιλώντας σε τρίτο πρόσωπο. Μίλα στο πρώτο πρόσωπο. Μίλα για σένα,για ο,τι ξέρεις, για ο,τι έχεις βιώσει, για την αλήθεια σου. Αλλιώς σταμάτα να γράφεις, δεν ενδιαφέρουν κανέναν τα εκτός απο την προσωπική σου εμπειρια”. Κάποια φορά μου διέλυσε τόσο πολύ ένα διήγημα ώστε παρα λίγο να βάλω τα κλάματα. Έτρεμα. Ήθελα να του δώσω γροθιά . Σαν σωστός όμως αθλητής της πυγμαχίας που ήμουνα και είμαι, έδειξα αυτοσυγκράτηση.
Κι όμως επέδρασε πάνω μου καταλυτικά. Άλλαξα το στυλ μου ,μίλησα σε πρωτο προσωπο και τα μετέπειτα βιβλία μου ως τώρα έχουν δομηθεί πάνω στα συντρίμμια του εαυτού μου ,αυτού που θρυμματισε τότε ο Λουκάς Σαμαράς. Με τον καιρό κι ειδικά σήμερα που έχω πλέον την δική μου εκφραστική γλωσσα στην λογοτεχνία μου και την ζωγραφική μου, μπορώ να πω δημόσια οτι τον ευγνωμονώ. Αν δεν ήταν τοσο σκληρός μαζί μου δεν θα είχα προχωρήσει ποιοτικά στην δημιουργική μου Ζωή, όπως νοιώθω οτι έχω κάνει. Αυτός όμως ήταν ο Λουκάς Σαμαράς. Γκρέμιζε κι άφηνε να ανθίσει ο,τι μπορούσε κι έπρεπε απο μόνο του ν’ανθισει. Έτσι ήταν και με τον εαυτό του. Κι είναι κάτι που βλέπει κάποιος στην δουλειά του. Κλεισμένος όταν πρωτοπηγε με την μητέρα του στην Νέα Υόρκη στο δωμάτιο του και στον εαυτό του ,είδε ο,τι είχε φέρει μαζί του ως προσωπικότητα από την Ελλάδα να γκρεμίζεται. Δεν γνώριζε αρχικά Αγγλικά ,δεν είχε φίλους, δεν ήταν κοινωνικός. Για να επιβιώσει όμως εκεί έπρεπε ν’αλλάξει. Κι επιτέθηκε στον “παληο” εαυτό του. Τον θρυμματισε όπως έκανε κι ο Νίτσε με το φιλοσοφικό σφυρί του. Απο τα θρυμματα αυτά πήρε το υλικό να χτίσει τον” νεο” του εαυτό ,αυτον που θα τον έκανε τον σημαντικό παγκοσμίως καλλιτέχνη που είναι σήμερα. Και πως το πέτυχε αυτο; Με μια απλή τεχνική, αυτήν του καθρέφτη. Κυριολεκτικά και μεταφορικά. Στεκόταν μπροστά στον καθρέφτη του σπιτιού του και κοίταζε το πρόσωπο του,τα χέρια του ,όλο του το σώμα και μάλιστα γυμνό ,όπως γεννήθηκε. Γιατί για ν’αλλάξεις κάτι πρέπει να σε δεις ολογυμνο μεταφορικά και κυριολεκτικά. Κι όπως κοιτούσε την γυμνή του εικόνα ήθελε να την αλλάξει. Ήθελε να σπάσει το κρύο κι άκαμπτο που έβλεπε. Ήθελε να δείξει τα αισθήματα του η να παραμορφώσει και να μεταμορφώσει κάτι απο την εικόνα του. Πήρε λοιπόν μια πολαροιντ κι άρχισε ν’αυτοφωτογραφιζεται ,γυμνός,δίχως να φοβάται ερωτικές στάσεις. Μόλις έβγαινε η φωτογραφία και πριν αυτή εμφανιστεί ,πίεζε την πολαροιντ με τα δάχτυλα του η κάποια αντικείμενα. Κι έτσι η τελική εικόνα εμφανιζόταν αλλοιωμένη. Ο εαυτός του φαινόταν σε παραμορφωμένο διαρκή μετασχηματισμό.
Πρίν από Σιντυ Σερμαν και τόσους άλλους διεθνείς καλλιτέχνες που εργάστηκαν φωτογραφικα στις μεταμορφώσεις του εαυτού τους, της εικόνας τους ,πριν απο όλους, ήταν ο Λουκάς Σαμαράς που εφεύρε τις “σελφι” κι έβαλε την πολαροιντ μέσα στην Τέχνη, ως νέο εκφραστικό μέσο. Από το 1972 που αγόρασε την πρώτη του πολαροιντ ως σήμερα πέρασε οριστικά από την ζωγραφική, χαρακτική και γλυπτική πουχε ξεκινήσει στην φωτογραφία. Ο “εαυτος” του κι η καθημερινότητα γίνονται το κύριο θέμα της καλλιτεχνικής του έρευνας. Κολλαζ, αντικείμενα ,καρφίτσες, μαχαίρια, κουτιά, καρέκλες ,φωτοσκιες και φωτοαποχρωσεις ,το σώμα του( γυμνό και ντυμένο) ,αλλά και τα γυμνά σώματα αλλων ( μεταξύ αυτών διάσημοι όπως ο μεγάλος εικαστικός Τζασπερ Τζόουνς) γίνονται πεδίο της ερευνητικής του προσπάθειας που έχει ως κύριο κονσεπτ την μεταμόρφωση. Το θέμα του να μεταμορφωθεί κάποιος η κάτι σε κάτι άλλο, απο αυτό που είναι τον απασχολεί και γίνεται το κύριο εργαλείο της εικαστικής δουλειάς του. Το ερώτημα όμως που θέτει ο Λουκάς Σαμαράς είναι ουσιαστικό : με το να μεταμορφωθεί κάποιος γίνεται κάποιος άλλος η απλά ανακαλύπτει τις άλλες, τις κρυμμένες διαστάσεις του εαυτού του; Γιατί θρυματίζοντας την αποδεκτή εικόνα μας και πηγαίνοντας στα βάθη της ύπαρξης μας στην πραγματικότητα ανακαλύπτουμε τις πολλαπλές μας προσωπικότητες, ανακαλύπτουμε τους άπειρους “αλλους” του εαυτού μας. Κι αυτό θέλει να μας δείξει μέσα από το έργο του ο σπουδαίος ελληνοαμερικανος καλλιτέχνης. Οτι πρέπει να γκρεμίσουμε τα εύκολα αποδεκτά πρόσωπα μας και να επιχειρήσουμε να γνωριστουμε τον εαυτό μας. Οι πασίγνωστες πλέον ” φωτομεταμορφωσεις” του δημιουργήθηκαν κάτω από αυτό το πνεύμα. Συνθέσεις εικόνων κολαζ από πολυμέσα , οι ιδιότητες των βαφών των πολαροιντ, η Τέχνη μέσω κομπιούτερ ,ο,τι τέλος πάντων έχει ως τώρα δημιουργήσει,ο Λουκάς Σαμαράς, είναι αποτέλεσμα αυτης της μόνιμα ανοιχτής ταυτότητας του, μιας ταυτότητας που δεν εγκλωβίζεται ποτέ στο “ταυτον” κι είναι σε διαρκή διάλογο με το “ετερον” ,δηλαδή το άλλο μέσα του κι έξω από τον ίδιο. Όταν έφυγε με την οικογένεια του από την Ελλάδα ,αμέσως μετά τον εμφύλιο, για τις ΗΠΑ, για το Νιου Τζερσευ, ο Λουκάς Σαμαράς ήταν μόλις 11 χρονών. Κρατά πάντα στις βαλίτσες της μνήμης του τις παιδικές αναμνήσεις του σημαδεμενες απο τον εμφύλιο και την εικόνα της γιαγιάς του η οποία τραυματίστηκε από βόμβα κι εξη μέρες μετά πέθανε. Από τότε ως σήμερα η ζωή του άλλαξε. Έγινε καταξιωμένος καλλιτέχνης διεθνώς. Αυτό όμως που δεν άλλαξε είναι το τραύμα του εαυτού του. Δεν παύει να φτιάχνει έργα όπου η οικογενειακή κατάσταση του είναι μόνιμα παρούσα. Φωτογραφίες από τα παιδικά του χρόνια, φωτογραφίες σε μεγαλύτερη ηλικία ,μεταμορφώσεις της εικόνας του η γνωστών του ,το βιογραφικό στοιχείο είναι πανταχού παρόν στο έργο του . Όμως προσοχή: δεν εννοώ βιογραφικό εδώ μια απλή καταγραφή γεγονοτων. Οχι θαταν μεγάλο λάθος Ακόμη κι αν ο ίδιος αναφέρεται συχνά για τα έργα του ως στιγμές ενός προσωπικού ημερολογίου, εν τούτοις οι όποιες φωτο-αναμνησεις, αντικείμενα ,η αναμνηστικά πράγματα ,δεν είναι τίποτα περισσότερο στην περίπτωση του ,παρά υλικό εργασίας της εικαστικής του γλώσσας. Ο Λουκάς Σαμαράς χρησιμοποιεί το ” πραγματικο” ,την “βιο-πραγματικοτητα”, την” αυτο-βιογραφια”,για να μιλήσει για τις αγωνίες της ύπαρξης, για τον θάνατο, τις βιολογικές αλλαγές,την σεξουαλικότητα, τον χρόνο ,κλπ. Μιλώντας για τον ίδιο κατα βάθος μιλά για τους άλλους. Ως νέος ξεκίνησε να σπουδάζει υποκριτική. Η εμπειρία του να παίζει άλλους ρόλους συνέβαλε επίσης στην προσπάθεια του ν’ανακαλυψει τις πολλαπλές του προσωπικότητες που όμως ,όταν είναι μοναδικές κι αληθινές γίνονται ταυτόχρονα κι η αλήθεια των άλλων. Το γυμνό στα έργα του είναι μια μεταφορική γλώσσα για να μιλήσει για την γυμνότητα ως την μόνη οδο της γαλήνης και της ηρεμίας στην ζωή.” Γυμνωθειτε” μοιάζει να μας λέει ο Λουκάς Σαμαράς. Δηλαδή γίνετε ο εαυτός σας, δες τε τον όπως είναι ,ανακαλύψτε τις τόσες άγνωστες πλευρές του, μάθετε τον κι αποδεχτείτε τον. Αγαπήσετε τον ακόμη κι αν τον θρυματισετε , η τον πονάτε η σας πονά. Γκρεμίστε τον για να τον βρείτε η να σας βρει. Αυτό είναι το βασικό μήνυμα της εικαστικής γλώσσας του σημαντικότατου διεθνώς,πρωτοποριακού Έλληνα καλλιτέχνη. Κι αυτό το μήνυμα είναι μηνυμα γενναιότητας κι αγάπης . Είναι αγάπη. Είναι η πρόταση για επιστροφή στην πιο ουσιαστική μας αθωότητα ,στην δημιουργική μας γυμνότητα. Είναι το πάθος για μια νέα ζωή ,για μια ζωή που, αν και έχει συχνά διαμορφωθεί από τους άλλους ,εν τούτοις μπορεί να ξαναγεννηθεί χάρις στην αυτογνωσιακη μας προσπάθεια ,ως δικιά μας. Πραγματικά δικιά μας.
Δημοσθένης Δαββετας Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης ,ποιητής, εικαστικός, γεωπολιτιστικος αναλυτής.
May be an image of 2 people
34
19 comments
3 shares
Like

Share

«Η Διαχρονικότητα της φιλοσοφίας» εφημερίδα "Η Φωνή της Πόλης" "Village Voice"

«Η Διαχρονικότητα της φιλοσοφίας»
Γιορτή σήμερα της φιλοσοφίας και νιώθω την ανάγκη να βροντοφωνάξω: ναι περισσότερο από ποτέ σήμερα χρειαζόμαστε την φιλοσοφία. Είναι αυτή που σε περιόδους κρίσης μπορεί να δώσει λύσεις, μιας και γεννιέται ως η έμφυτη ανάγκη του ανθρώπου για να βρει απάντηση στο αγωνιώδες ερώτημα του: πώς να πορευτώ ανάμεσα στο συγκινησιακά χαώδες που ‘χω μέσα μου και στην επιθυμία μου για σταθερές επιλογές στην ζωή μου; Η βιομηχανική εκπαιδευτική αντίληψη που ’θέλε τον άνθρωπο να μην ξεφεύγει από την υλική κι εμπειρική διάσταση της καθημερινότητας , χτυπήθηκε ήδη από το 1880 από τον Νίτσε ως μηδενιστική. Κι είναι κάτι ανάλογο που ζούμε σήμερα: αναποφασιστικότητα, αποπροσανατολισμός, ροη ζωής δίχως άξιες, συγκινησιακές εκρήξεις, χαλάρωση ή αδιέξoδους συμβιβασμούς, πολιτικά διλλήματα, κυνισμό. Η κρίση έχει ισοπεδώσει τα πάντα. Και η έννοια της ευτυχίας στρέφεται κυρίως προς αναζήτηση υλικών αγαθών. Σε τέτοιες δύσκολες στιγμές ο άνθρωπος ανατρέχει πάντα στην φιλοσοφία, γιατί χάρις σ’ αυτήν θέλει να ξαναδιαβάσει την δύσκολη καθημερινότητα του, να ξαναδιαβάσει του εαυτό του. Μέσα από την εκ νέου ανάγνωση της ύπαρξης του βρίσκει τις δυνάμεις και την ενέργεια ν’ αντιμετωπίσει με σωφροσύνη τα δύσκολα προβλήματα του. Η φιλοσοφία είναι το κατάλληλο φάρμακο. Σ’ όλες τις αρχαιοελληνικές σχόλες διδασκόταν ως μάθηση ζωής. Ο Σωκράτης , ο Πλάτωνας, ο Αριστοτέλης , ανήγαγαν την «ευδαιμονία» ( ευτυχία) ως σκοπό μιας ζωικής πορείας που υπηρετεί το αγαθό – καλό. Ο Σπινόζα ωθούσε τον άνθρωπο να διώξει τους φόβους του κερδίζοντας την «αιωνιότητα της ευτυχίας». Ο Σοπενχάουερ υμνούσε την τέχνη του να’ ναι κάποιος ευτυχισμένος, ενώ ο Νίτσε υμνούσε το παρόν ως διαχρονική ευτυχία, αυτήν που ο Χάιντεγκερ ονόμαζε γαλήνη. Η φιλοσοφία αναζήτησε την ευτυχία στον Λόγο, την φύση και την αυτογνωσία. Δεν ήθελε να εγκλωβιστεί σ’ υλιστικές παγίδες. Γι’ αυτό κι είναι διαχρονικά αναγκαία. Είναι ένα είδος πνευματικής πηγής, κάτι σαν γιατρικό νερό, που βοηθά στην επιστροφή προς την φρόνηση. Θα ‘πρεπε ν΄ αλλάξει κι άλλο η εκπαίδευση των νέων. Να μαθαίνουν από το σχολείο την ιστορία των μεγάλων φιλοσοφικών ιδεών κι οραμάτων, την ιστορία των ρήξεων της σκέψης του κόσμου κι όχι να ξοδεύονται οι νέοι μαθητές σε παιχνίδια κριτικής και λογι(στι)κής (κι όχι λογικής) σκέψης, όπως κυριαρχεί στην κοινωνία μας σήμερα. Η φιλοσοφία δεν εξαντλείται σε «ωφελιμιστικούς» στόχους, σ΄ εγωιστικά κέρδη και σε μετρίσιμη χαρά. Δεν εξαντλείται επίσης μόνο σ΄ηθικές πράξεις. Δεν είναι μετρήσιμο είδος. Πάνω από όλα η φιλοσοφία, είναι η ανιδιοτελής εφαρμοσμένη χαρά της δημιουργικότητας, είναι ελεύθερη δύναμη να στοχάζεσαι την ζωή σου, να μαθαίνεις από τα βιώματα σου και ταυτόχρονα να έχεις την σοφία της περατότητάς σου. Η φιλοσοφία είναι μία γενική περιπλάνηση για σένα και για τον άλλον, είναι η αναζήτηση γνώσης του μέσα και έξω του εαυτού σου. Είναι ο έρωτας για την αλήθεια την δικιά σου και της ζωής.
Δημοσθένης Δαββέτας
Καθηγητής Πανεπιστημίου, εικαστικός, ποιητής,γεωπολιτιστικος αναλυτής.
May be an image of 1 person and text that says "17:07 Demosthenes Davvetas καθηγητης ιανεπιστημιου, εικαστικος, ποιητης ΑΡΘΡΟ ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΔΑΒΒΕΤΑΣ Καθηγητής ΚαθηγητήςΠανεισμίου ποιπτής ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ <<Η διαχρονικότητα της φιλοσοφίας>> T.novounig περιnλάνηογένtο Μου αρέσει! Σχολιάστε Κοινοποίηση χρήστης Basile Papadi και 60 ακόμη Nathalie Russo YOU LOOK Nice...amitiés Μου αρέσει! 7χρ. Απάντηση Γράψτε ένα σχόλιο..."

Η εποχη των ρομποτ (Ελεύθερος Τύπος 24.11.2021)

Η εποχη των ρομποτ 
“Θέλω να γίνω μηχανή” έλεγε ο Warhol , ενώ ο Marcel Duchamp, υμνούσε το ready made, δηλαδή το έτοιμο βιομηχανικό προϊόν. Κι οι δυο τους, σπουδαίοι εικαστικοί του 20ου αιώνα ύμνησαν το όραμα του τεχνολογικού πολιτισμου, δηλαδή την στιγμή που οι ανθρώπινες ατέλειες θα καλύπτονταν από την τεχνική κι επιστημονική τελειότητα. Ο τεχνικός “άνθρωπος” ερχόταν ν’ αντικαταστήσει τον συναισθηματικό άνθρωπο. Κι η Αφροδίτη της “Τεχνικής” ερχόταν ν’ αποδείξει οτι ηταν αισθητικά και μηχανικά άρτια. Ο σύγχρονος Πυγμαλίωνας (ο άνθρωπος που ονειρεύτηκε την Τεχνική της τελειότητας) ηταν εξαρχής ικανοποιημένος και περήφανος για το δημιούργημα του, που το έβλεπε σαν τον μελλοντικό τροπο ζωής, όπου οι άνθρωποι μαθαίνοντας από τα ρομπότ θα βελτιώνονταν. Πριν λίγες μέρες βρέθηκα σε μια Παρισινή τράπεζα. Ο πελάτης φανερά στεναχωρημένος ζητά παράταση μιας βδομάδας για την πληρωμή κάποιας δόσης χρέος του. Ο υπάλληλος τον ακούει με προσοχή και με αφοπλιστική ειλικρίνεια του λεει πως δεν γίνεται τίποτα γιατί ο μηχανισμός του συστήματος έχει ξεκινήσει ήδη. Πως θα λυνόταν το πρόβλημα; Θα ηταν εκπρόθεσμος ο πελάτης, θα υφίστατο τις νομικές συνέπειες και έπειτα μπορούσε να ξαναιδωθει εξ αρχής το πρόβλημα. Η σκηνή αυτή ειναι ένα καλο παράδειγμα της άριστης μηχανικής λειτουργίας του συστήματος. Στον κόσμο της Τεχνικής ο άνθρωπος δεν χωρά πια. Απογυμνωμένος από αισθήματα, υποτάσσεται στο αισθητικό και λειτουργικό θαύμα της. Με τις “άπ-άνθρωπες” συνέπειες της αυτή, άπ-ανθρώπισε και τον άνθρωπο, ο οποίος από δημιουργός της γίνεται πια σκλάβος της. Ο Πυγμαλίων αιχμαλωτίστηκε ετσι από την Αφροδίτη, η οποία έγινε αυτή ο κύριος του. Γιατί όμως τόση γκρίνια; Εμείς οι νεωτερικοί άνθρωποι, που πιστέψαμε στο επιστημονικό θαύμα, που κάναμε την Επιστήμη σύγχρονη θεολογία, εμείς που στην θέση του έρωτα βάλαμε την πορνογραφια, που ζούμε δίχως αισθήματα αλλα με την λατρεία του μυαλού, εμείς δεν ήμασταν αυτοί που ονειρευτήκαμε έναν τέτοιο κόσμο, αποστασιοποιημένο από αισθήματα κι ανθρωπιά; Εμείς δεν δοξάσαμε τις μηχανές, οι οποίες εκτός (κι ειναι αλήθεια) από κατακτήσεις της επιστήμης , μας έδωσαν και το δίχως ενοχές δικαίωμα ν’ αυτοακρωτηριαστούμε ηθικά; Γιατί η τέλεια τεχνική ειναι αμοραλιστική. Μια πρόσφατη έρευνα στην Αμερική έδειξε πως οι άνθρωποι προτιμούν να ζουν με ρομπότ γιατί αυτά δεν τους κρίνουν. Τι να την κάνουμε λοιπόν μπροστά στα μηχανικά θαύματα την ανθρωπιά; Μάλλον περιττή φαντάζει, ξεπερασμένη.
Δημοσθένης Δαββέτας
Καθηγητής φιλοσοφίας της Τέχνης, ποιητής, εικαστικός, γεωπολιτιστικος αναλυτής.
May be an image of 1 person
33
13 comments
4 shares
Like

Share