Realpolitik και Μακεδονία (Ελεύθερος Τύπος 18.10.2018)
Realpolitik και Μακεδονία
Ο όρος realpolitik συνηθίζεται ν’αποδιδεται στον Μπισμαρκ. Ως όρος γεννήθηκε τον 19ο αιώνα από τον Γερμανο συγγραφέα Λουντβιχ φον Ρασαου. Κατ’αυτον,ο πολιτικος ρεαλισμός στηρίζεται στην αντίληψη κι αποδοχή των δυνάμεων αυτών που πραγματικά κυβερνούν, που έχουν την εξουσία κι όχι σε υπερβατικές έννοιες όπως πχ η πατρίδα. Αν και στοιχεία πολιτικού ρεαλισμού βρίσκουμε ήδη στον Θουκυδιδη , εν τούτοις είναι με τον Μακιαβέλι που παίρνει την μοντέρνα μορφή του . Ο κυβερνήτης – ηγεμόνας αφού δεν μπορεί να εξασφαλίσει με βεβαιότητα την αγάπη και συγκατάθεση του κόσμου τουλάχιστον μπορεί να εξασφαλίσει τον φόβο του . Επειδή τον φοβάται ο κόσμος τον υπακούει. Κάπως έτσι γίνεται και με την Μακεδονία . Οι ισχυροί μας ρίχνουν τον φόβο ( απειλή διαρκής της Τουρκίας , οικονομική κρίση κλπ) και γυρεύουν ναμαστε πραγματιστές , δηλαδή να δεχτούμε την πολιτική τους επιλογή περι ύπαρξης ενός ανύπαρκτου κράτους , αυτό των Σκοπίων , το οποιο βαφτίζουμε Μακεδονια δίνοντας του μια φανταστική εθνότητα και γλώσσα. Σ’αυτη την άθλια κι ανίερη Ιστορική και πολιτισμική παραχάραξη που ενέχει μελλοντικα επικίνδυνες εδαφικές και κυριαρχίες διεκδικήσεις σε βάρος της χώρας μας , βρίσκονται πρόθυμοι πολιτικοί και δήθεν “επιστήμονες” που υπακούουν ως ραγιάδες στ’αφεντικα τους και προσπαθούν να δικαιολογήσουν τον μειοδοτισμο τους είτε μιλώντας για ρεαλπολιτικ είτε για το ότι η ελληνικότητα της Μακεδονιας είναι φανταστική . Και στις δυο περιπτώσεις είναι δολίως λαθος. Στην δεύτερη, για την ελληνική ταυτότητα της Μακεδονίας ας διαβάσουν Ησίοδο , Στράβωνα , ας δουν πως έκριναν οι ελλανοδικες την συμμετοχή των Ελλήνων Μακεδόνων στους Ολυμπιακούς αγώνες, ας διαβάσουν τι λέει ο Πλούταρχος , ο ίδιος ο Μ. Αλέξανδρος η ο Αριστοτελης για την ελληνικότητα τους ( υπάρχουν κι αλλά ακόμη επιστημονικά στοιχεία βέβαια). Στην πρώτη τώρα περίπτωση αυτή της ρεαλπολιτικ , όσο μπορεί να γίνει κατανοητό ότι ο συσχετισμός δύναμης μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο , άλλο τοσο μπορεί να γίνει κατανοητό ότι η Ελλάδα ως η ρίζα του Δυτικού πολιτισμού , δεν είναι κάτι το φανταστικό . Η Ελλάδα δεν είναι νομαδική φαντασίωση . Είναι κάτι το πραγματικό που έχει τόπο , χρόνο και πολιτισμική ιστορία ζωντανή . Έχει μια πανάρχαια γλώσσα που ζει και πάλλεται μέσα από τους κατοίκους του σήμερα παρά τις οποιες φυσιολογικές διαχρονικά αλλαγές της. Η Ελλάδα είναι το σημείο πραγματικής αναφοράς όλων . Έρχονται εδώ στον” real”τόπο ,στον”real”χρόνο. Κι αν υπάρχει μια και μόνο ρεαλπολιτικ σήμερα είναι ακριβως η αποδοχή αυτού του χρόνου ,αυτού του τόπου . Αντί λοιπόν η σημερινή κυβέρνηση να προσπαθεί να περάσει ως ρεαλπολιτικ το ανέγγιχτο των ελληνικών συνόρων κι ιστορίας , να πείσει τους ισχυρούς να την αποδεχτούν ως μια κατάσταση “sine qua mon” ( αδιαπραγμάτευτη, αμετακίνητη) ακριβως λόγω της ιστορικής της ιδιότητας αλλά και της πολιτισμικής της διάστασης , ενδίδει και απ’οτι φαίνεται η ίδια υποκινεί τις” βλαστημες” πολιτικες κι αν-ιστορητες ορέξεις των ισχυρών , οι οποίοι στο όνομα της ρεαλπολιτικ θέλουν να λύσουν το δικό τους πρόβλημα στα Βαλκάνια με ζημιά της Ελλάδας και με ουσιαστικό κίνδυνο της Μακεδονίας. Αν υπάρχει κάτι το “φανταστικό” εδώ σ’αυτη την περίπτωση είναι τα Σκοπια . Κι όχι η Μακεδονία μας. Αν υπάρχει κάτι το φανταστικό είναι η σημερινή ελληνική κυβέρνηση κι οι υπακουοντας δουλοπρεπως στα ισχυρά αφεντικά τους πολιτικοί της. Κι αν υπάρχει ένας ρεαλισμός αυτος είναι η ανάγκη για μια δικιά μας συλλογική πολιτισμική κι ιστορική ηθική ώστε να επιτεθούμε πολιτικά μέσω του πολιτισμού μας. Δεν είναι ανεδαφικό η εξωπραγματικό αυτό που λέω. Πίστη κι αυτοσυνείδηση χρειάζεται . Το αίσθημα αυτοσυντηρησης κι η απειλή του χρειάζεται να συλλειτουργήσουν για να ξυπνήσει μέσα μας η ταυτοτικη κι εδαφική μας προστασία.Από εμάς εξαρτάται . Από την πολιτική μας βούληση . Για να μην δικαιωθεί ο Γάλλος καλλιτέχνης Ζαν Κοκτω που έλεγε ότι στην Ιστορία συχνά το πραγματικό γίνεται ψευδές και το ψευδές αποδεικνύεται αληθές .
Δημοσθένης Δαββετας
Καθηγητης φιλοσοφίας της τέχνης , ποιητής , εικαστικός.
Ατομικά δικαιώματα εναντίον της ιδεολογικής τους χρήσης. (Ελεύθερος Τύπος 11.10.2018)
Ατομικά δικαιώματα εναντίον της ιδεολογικής τους χρήσης.
Ζούμε τα τελευταία χρόνια σ’ενα κλίμα έντεχνου τρόμου : στ’ονομα των ατομικών δικαιωμάτων γίνεται ευθεία επίθεση εναντίον παραδοσιακών η πατριωτικών αξιών , εναντίον της θρησκειας η άλλων πολιτισμικών δεδομένων, τα οποία χαρακτηρίζονται “αντιδραστικά”. Οι επιτιθέμενοι οι λεγόμενοι και ” προοδευτικοί”, στηρίζουν τις επιθέσεις τους στην ιδεολογία των ατομικών δικαιωμάτων . Είναι όμως τ’ατομικα δικαιώματα ιδεολογία ; Γιατί από μόνο του το ερώτημα φέρνει μέσα του μια αντίφαση . Το μεν ατομικό δικαίωμα είναι ένα αναντίρρητο εργαλείο για την αυτογνωσία κι αυτονομία , η δε ιδεολογία είναι μια συνολική έκφραση ομάδων που στόχο έχουν να νικήσουν και να επιβάλλουν την αντίληψη τους σε κοινωνικό επίπεδο . Στην πρώτη περίπτωση αυτής των ατομικών δικαιωμάτων ο πόλεμος στοχεύει την ατομική γνωση κι εμβάθυνση κι η μόνη οδός αλήθειας είναι η μάχη με τις σκοτεινές κι άγνωστες πλευρές του εαυτού μας έτσι ώστε ως αυτοσυνειδητοί πολιτες ναμαστε και συνειδητοί υπηρέτες του κοινού καλού της Δημοκρατίας. Στην δεύτερη περίπτωση , αυτήν της ιδεολογίας, οι ομάδες η η ομάδα πουναι η που πιστεύουν πιο σωστά ότι είναι φορείς αλήθειας , στοχεύουν να επιβάλλουν την “αλήθεια”τους σ’αλλους που σκέφτονται διαφορετικά η που να το πω αλλοιώς δεν γνωρίζουν την “αλήθεια” η ακόμη οι θέσεις τους είναι λαθος. Άρα είναι παράδοξο να γίνεται λόγος για ιδεολογία ατομικών δικαιωμάτων . Πιο σωστά θαπρεπε να γίνεται λόγος για ιδεολογία κάποιων ομάδων ομοϊδεατών , οι οποίες χρησιμοποιούν έντεχνα κι ερμηνεύουν κατά πως τους συμφέρει τ’ατομικα η ανθρώπινα δικαιώματα , για να επιβάλλουν το προγραμμα και την εξουσία τους.
Γιατί το ουσιαστικό πρόβλημα δεν είναι η ύπαρξη των α η β ατομικών δικαιωμάτων . Το ουσιαστικό πρόβλημα είναι ι ιδέα ότι μόνον η ιδεολογία των ” ατομικών δικαιωμάτων” ( όπως αυτή δομήθηκε τον 18ο αιώνα) μπορεί να θεμελιώσει διανοητικά την άμυνα αυτών των ελευθεριών κι αυτών των δικαιωμάτων. Μια τέτοια θέση βέβαια είναι λαθος γιατί ιστορικά ήδη υπήρχε ( τα λέει το βιβλίο του Quentin Skinner) μια μεγάλη πολιτική παράδοση της ελευθερίας πριν τον φιλελευθερισμό , όπως για παράδειγμα , το δικαίωμα του να μην μπορεί κάποιος να συλληφθεί και να φυλακιστεί πριν γίνουν οι ανάλογες διαδικασίες ( το λει η Magna Carta του 1215). Επίσης ας μην ξεχνάμε ότι αυτή η ιδεολογία που αναφέρομαι εδώ κάνοντας της κριτική, στηρίζεται σε μια παράλογη φανταστική ανθρωπολογική θέση ,που θέλει τον Άνθρωπο πλήρως καλλιεργημένο Ανθρωπιστικά , πριν ακόμα την ύπαρξη της γλώσσας και της κοινωνίας . Κατ’αυτην τ’ατομικα δικαιώματα δεν μπορούν να συνδεθούν μεταξύ τους αληθινά. Αρα μπορούν να μειωθούν και να προσαρμοστούν στα πλαίσια μιας ιδεολογίας του “καλού , ηθικού συνόλου “. Πάνω σ’αυτη την ανάλυση στηρίχτηκε η αριστερή ιδεολογία η οποία και μεταφέρει τα πάντα στην λογική ότι το μόνο που υπάρχει και με βάση το οποίο ερμηνεύουμε τα πράγματα είναι το κοινωνικό στοιχείο . Βέβαια η αποτυχία του κοινωνικού μοντέλου όπως θέλησε να το εφαρμόσει η αριστερά ( ΕΣΣΔ, ζ Κούβα, κλπ αλλά και Δυτική σοσιαλδημοκρατια) οδήγησε από τα χρόνια του ’80 ως σήμερα , μέσω της παγκοσμιοποίησης , σε μια βεβιασμένη εξ ανάγκης επιστροφή της ατομικότητας . Αυτή δεν έχει πια καμμία σχέση με το αρχικό ατομικό δικαίωμα αλλά παίρνει τις διαστάσεις ενός άναρχου ατομισμού κι ενός ανεξέλεγκτου εγωισμού και κυνικού φιλοτομαρισμου.
Το λαθος όμως αυτό που δίνει αντικειμενικά και μια λαθος κοινωνική οσορροπια ,οφείλεται και σ’αλλη επίσης αιτία . Το να θελουμε να δώσουμε στο άτομο την δυνατότητα ναναι ο κοινωνικός αφέντης σημαίνει ότι ο άνθρωπος μπορεί να γίνει πρώτα απ’ολα ο κύριος των φυσικών του δυνάμεων . Κάτι τέτοιο όμως μοιάζει ως τώρα ανέφικτο. Γιατί; Γιατί ,αντί να θελουμε να το πετύχουμε αυτό μέσα από τον αρμονικό διάλογο με την “φύση” μας , αντιθετως επιτιθέμενος στην Φύση μας. Δεν την ακούμε οπως ο Σωκρατης άκουγε τον εσωτερικό του “δαίμονα”. Δεν συνομιλούμε φιλικά και συνδημιουργικα μαζί της. Αντιθετως βαζουμε τον άνθρωπο ( το κάνει η ιδεολογία των άτομικων δικαιωμάτων από την οποία προέρχεται και το σημερινό “πολιτικά ορθον”) πάνω από την Φύση . Βάζουμε την Φύση ως εχθρό του ανθρώπου . Βάζουμε τον άνθρωπο να θέλει να την υποτάξει βίαια.Τα θεωρούμε αντιπάλους κι όχι συνεργούς στην ατομική και συλλογική συνειδησιακή καλλιέργεια. Αυτά τα στοιχεία , που μόλις ανέφερα ενδεικτικά , οδηγούν το άτομο να διαχειρίζεται το κοινωνικό στοιχείο όχι με βάση την αρμονική του αναζήτησή με την Φύση αλλά με βάση την ιδεολογική κυριαρχία του επ’αυτης.Το ατομικό δικαίωμα ως προϊόν ισορροπημένου διαλόγου με την Φύση του, υποχωρεί στο ατομικό δικαίωμα, ως προϊόν μιας κοινωνικιζουσας κυριαρχιας της ιδεολογίας των ατομικών δικαιωμάτων . Μ’αποτελεσμα ναχουμε φτάσει σ’εκφρασεις κι αντιδράσεις τύπου όπως ” έτσι μου αρέσει -είναι επιλογή μου δεν σας αφορά-κάνω ο,τι θέλω κλπ”. Και έτσι περνά κι ως τρόπος ζωής . Έτσι η ιδεολογία αυτή , μετά την αποτυχία των αριστερών επαναστάσεων , επιχειρεί να περάσει πονηρά κι αναίμακτα στα πλαίσια του σημερινού πολιτικά ορθον ,νόμους που καταργούν ηθικές αξίες , νόμους που προτείνουν κι επιβάλλουν το “κοινωνικό ” ουδετερο σε βάρος του φυσιολογικα φυσικού ” αρσενικού-θηλυκού” , νόμους που διαλύουν πονηρά την οικογένεια στα πλαίσια μιας αντί-φυσικής προόδου , που διαλύουν την πατρίδα ως φυσική “εστία”, νόμους φιλελεύθερους που υιοθετούνται κι εξυπηρετούν τις πιο ακραίες εθνομηδενιστικες , απάτριδες, αντί θρησκευτικές τάσεις του πιο άκρατου αριστερού νεοφιλελευθετισμου. Όσα δεν πέτυχαν οι κομμουνιστικές επαναστάσεις επιχειρούν να τα πετύχουν τώρα μέσα από τον Δούρειο ίππο τους, τον του πολιτικά ορθον . Ας το κατανοήσουμε σαν μεγάλη απειλή για να μπορέσουμε να το αντιμετωπίσουμε. Για το καλό του μέλλοντος τουλάχιστον των παιδιών μας.
Δημοσθένης Δαββετας
Κοινωνία & Πολιτισμός STAR Β. Ελλάδος 7 Οκτωβρίου 2018
Κι ενώ βρίσκομαι στην Μόσχα για πολιτιστικές και πολιτικες δράσεις, μόλις μου έστειλε ο κ. Καλλινικιδης την συζήτηση μας στην εκπομπη κοινωνία και πολιτισμός που ανέβασε στην Θεσσαλονικη η Τηλεόραση.Μ’εκφραζει απόλυτα. Σας την ανεβάζω λοιπόν .
Εμανουελ Μακρον : μεταξύ ελπίδας και διάψευσης (Παραπολιτικα 06.10.2018)
Εμανουελ Μακρον : μεταξύ ελπίδας και διάψευσης .
Προεκλογικά ο Γάλλος προεδρος υποσχέθηκε μια νέα Γαλλία, ούτε δεξιά ούτε αριστερά , μ’αναπτυξιακη ταχύτητα,μ’επενδυσεις,λιγότερη ανεργία,εργασιακή απασχόληση των νέων , επιστροφή εκπατρισμένων μυαλών και επιστημόνων και πρωταγωνιστικό ρόλο της Γαλλίας στην νέα Ευρώπη που οραματιζόταν με την Μερκελ. Οι Γάλλοι τον πίστεψαν και τον ψήφισαν. Το 75% στις δημοσκοπήσεις τον στήριζε . Σήμερα μετά από ένα χρόνο διακυβέρνησης του , το ποσοστό στήριξης του στος δημοσκοπήσεις είναι χαμηλότερο του 30% . Κι όπως λένε πολλοι κατεβαίνει κι άλλο . Που οφείλεται αυτή η εντυπωσιακή αλλαγή ;
1: Πολιτικά .Κουρασμένοι οι Γάλλοι από το επι σαράντα περίπου χρόνια διπολικό σύστημα δεξιάς-αριστεράς ονειρεύτηκαν δια μέσου του Μακρον ένα άλλο τρόπο διακυβέρνησης ,”νέο”,που θα τελείωνε με μεθόδους και λογικές παρελθόντος. Τα γεγονότα όμως τους διέψευσαν. Η υπόθεση Μπεναλα, του υπευθύνου ασφαλείας του Μακρον που ντύθηκε αστυνομικός και χτυπούσε την Πρωτομαγιά διαδηλωτές σοκάρισε την δημοκρατική και θεσμική ευαισθησία των Γάλλων. Ταυτόχρονα ο “μοναρχικος”τρόπος διακυβέρνησης του Γάλλου προέδρου με τις κλίκες του , τις προσωπικές ,στα όρια της δημοκρατικης ανοχης,πολιτικες παρεμβάσεις του κι ο φαβοριτισμος υπέρ των δικών του , τον έκανε να μοιάζει σαν τους προηγούμενους προέδρους . Τίποτα δηλαδή το νέο και παλι.
2: Μεταναστευτικο. Για τους Γάλλους αλλά κι Ευρωπαίους πολιτες , το μεταναστευτικό παει μαζί μ’αυτο της ασφαλείας και της ταυτοτητας . Εγκλωβισμένος στην λογική των ανοιχτών συνόρων της Μερκελ , ο Γάλλος προεδρος , δεν κατάφερε να δώσει το αίσθημα ασφαλείας στους συμπατριώτες του. Οι πολλές τρομοκρατικές ενέργειες αλλά η ανεξέλεγκτη κατάσταση στα γαλλικά προάστια , πολλά των οποίων βρίσκονται κυριολεκτικά στα χέρια των ισλαμιστών που “διοικούν” ανεπισήμως , επέτεινε το αίσθημα ανασφάλειας των Γάλλων που ένοιωσαν ν’απειλουνται ως προς την ιστορική και δημοκρατική τους ταυτοτητα. Γι’αυτο άλλωστε και πρόσφατα ο Μακρον υπό την πίεση διανοουμένων και κοινης γνωμης , υποχώρησε από τις παγκοσμιοποιημένες πολιτισμικές του θέσεις και επανέφερε στην παιδεία αρχαία ελληνικά και Λατινικά αλλά και την ανάγκη της εκ νέου ορθής εκμαθηνσης της γαλλικής γλώσσας.
3: Ευρώπη. Το Ευρωπαϊκό του όραμα ήθελε τον ίδιο φυσικό διάδοχο της Μερκελ και την χώρα του την νέα δύναμη μπροστά από την Γερμανία. Ούτε το ένα επετεύχθη ούτε το άλλο. Οι Γερμανοί παραμένουν οι τιμονιέρηδες της Ευρώπης κι η Μερκελ παρά τις δυσκολίες ( δυσπιστία προς την ίδια κι εντυπωσιακή εκλογική άνοδο του ευρωσκεπτικιστικου κομματος AFD, παραμένει , έστω κι οριακά το “αφεντικό”. Αυτό δεν της επιτρέπει ναναι πιο γενναιόδωρη με τον Μακρον γιατί απειλείται η ίδια.Οι πρωτοβουλιες του Γάλλου προέδρου για ίδρυση ευρωπαϊκού υπουργείου οικονομικών η υγειας δεν έχει γίνει ακόμα δεκτό .Δεμένος στο άρμα της Μερκελ ο Μακρον ουδολως διαφοροποιείται από την οικονομική η μεταναστευτική της πολιτική. Οι καποιες απόπειρες του επαναπροώθησης παράνομων μεταναστών στις χώρες προέλευσης τους δεν επηρεάζουν το γενικό κλίμα δυσπιστίας των Γάλλων προς την δυσανάλογη αύξηση των μεταναστών και προς την απειλή που αισθάνονται για την πολιτισμική,ιστορική, η εθνική τους ταυτότητα.
4: Οικονομικά. Αλλά και στα οικονομικά που είναι ο χώρος δράσης του Μακρον, οι πολυπόθητες αλλαγές δεν ήρθαν ως τώρα. Ανθρωπος του χρηματοπιστωτικου συστήματος δεν έχει προς το παρόν ενισχυθεί από το ίδιο το σύστημα όσο θαθελε . Ενώ η επεκτατική πολιτική της Κινας κι ο οικονομικός μονομερισμος του Τραμπ δεν βοηθούν στα σχέδια του. Η ανάπτυξη αργεί και παει με πολύ μικρά βήματα , οι ιδιωτικοποιήσεις σκαλωνουν στο κατά παράδοση γραφειοκρατικό και κρατικιστικό δημόσιο μηχανισμό, ενώ τα οικονομικά και καινοτόμα μυαλά φεύγουν γι’Αμερικη και δεν επιστρέφουν.
Αυτές οι παραπάνω αιτίες είναι βασικές και γεννούν ένα κλίμα δυσπιστίας του κόσμου προς τον Μακρον . Μια δυσπιστία πουχει αγγίξει τα όρια της διάψευσης ελπίδων. Το “νέο” που τόσο ήθελαν κι ονειρεύτηκαν τους φαίνεται ανύπαρκτο . Ενώ το “παληο” παρά την διαφορετική προεδρική φρασεολογία παραμένει ισχυρά παρόν. Αν δεν αλλάξει κάτι κι άμεσα , ο Γάλλος προεδρος κινδυνεύει να γίνει σταδιακά πιο αντιδημοφιλής κι από τον Ολάντ .
Δημοσθένης Δαββετας
Καθηγητης Φιλοσοφίας της Τέχνης, Ποιητης, Εικαστικός.
Συνετευξη στην εφημερίδα Ελεύθερος τύπος 05.10.2018
Η σημερινή συνετευξη μου στην εφημερίδα Ελεύθερος τύπος ( συζήτηση με τηνΔ. Σαββοπουλου) μ’αφορμη τα σημερινά εγκαίνια της έκθεσης ” le rouge et le noir” που συμμετέχω με τους Κ. Γραμμένο και Μ. Ζαμπουρα. My today interview in a Greek newspaper for the athens exhibition ” le rouge et le noir.
Τουρκία : Ισλαμική Δημοκρατορια (Ελεύθερος Τύπος 04.10.2018)
Τουρκία : Ισλαμική Δημοκρατορια
Ο Ρεσίπ Ερντογκαν εκμεταλλεύτηκε το αποτυχημένο και κάπως αφελώς και “θεατρικά ” στημένο πραξικόπημα στις 15 Ιουλίου στην Τουρκία, για να κάνει ο ίδιος με την σειρά του ένα πραγματικό “πραξικόπημα “που σε λιγο καιρό άλλαξε την χώρα του σε μια Ισλαμική Δημοκρατορια.Το δημοψήφισμα στις 16 Απριλίου του 2018 έβαλε τέλος σε 95 χρόνια κοινοβουλευτισμού , ιδρύοντας ένα υπερπροεδρικό καθεστως . Ο προεδρος του κρατους διοικεί πια την κυβέρνηση , τον στρατό , τος μυστικές υπηρεσίες και επίσης το κόμμα του ΑΚΡ. Και το κάνει νόμιμα όπως όταν επεμβαίνει και στην δικαιοσύνη η στην εκπαίδευση . Σ’ολη την Ζωη της Τουρκίας ο Τουρκος προεδρος επεμβαίνει ως δημοκρατικά εκλεγμενος αυτοκράτορας . Όπως κι είναι λογικό , η εξέλιξη προς μια ισόβια προεδρία προκάλεσε και την ναρκισσιστική ριζοσπαστικοποίηση της.
Στο εσωτερικό της χώρας , η καταπίεση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κι η ισλαμοποίηση της κοινωνίας άρχισαν να τρέχουν με γρήγορο ρυθμό . Πάνω από 50000 άτομα συνελήφθησαν κάτω από σκοτεινές συνθήκες . Πάνω από 150000 υπάλληλοι απελύθη καν . Αναρίθμητα σχολεία και πανεπιστήμια έκλεισαν. Αντιπολιτευτικά μέσα ενημέρωσης φιμωθηκαν και πολλές επιχειρήσεις κατασχέθηκαν και δόθηκαν στα χέρια ολιγαρχών φίλων η οικείων του Ερντογκαν κατά τα πρότυπα του Πούτιν. Η διοίκηση κι η εκπαίδευση ισλαμοποιηθηκαν.
Στο διεθνές επίπεδο , ο Τούρκος προεδρος , οραματίζεται την επανίδρυση του οθωμανικού ” μεγαλείου” και στοχεύει να επιβληθεί σαν ο ηγέτης του σουνιτικού κόσμου , μέσα από την ιδιαίτερη σχέση του με τους αδελφούς μουσουλμάνους εναντίον της Σαουδικης Αραβιας και της Αιγύπτου.Στρατηγικα επίσης θέλει να ηγηθεί του σουνιτικού δημοκρατορικου αξονα εναντίον της Δύσης συμμαχώντας ( έστω κι εν είδει λυκοφιλίας) με την Κινα , το Ιράν και βέβαια κυρίως την Ρωσσια.
Ο νέος σουλτάνος ενσαρκωνει την αμετροέπειά του εκτός των άλλων και με το παλάτι των 600 εκατομμυρίων δολλαριων που έχτισε στην Άγκυρα.
Κι όμως υπάρχει μια Αχίλλειος πτέρνα στον Ερντογκαν . Είναι η οικονομία. Μπαίνει σε ύφεση λόγω της ανεξέλεγκτης στρατηγικής της ανάπτυξης που ο Τούρκος προεδρος εφάρμοσε για να κερδίσει τις προεδρικές εκλογές και το δημοψήφισμα.
Η Τουρκία εμφανίζει όλα τα συμπτώματα μιας μεγαλης τραπεζικής και πιστωτικής κρίσης ανάλογης μ’αυτην του 2000-2001. Η ανεργία αγγίζει το 10% κι ένας στους πέντε νέους δεν βρίσκει δουλειά. Η μαζική έξοδος των κεφαλαίων προκάλεσε πτώση κατά 20%της λίρας και η πτώση στο χρηματιστήριο είναι πια πάνω από 20%!απο την αρχή του έτους. Το σπιράλ της ύφεσης δεν φαίνεται να σταματά.
Η ευθύνη του Τούρκου προέδρου γι’αυτη την κατάσταση είναι απόλυτη . Η πτώση της οικονομίας εξ αιτίας της μεγαλομανίας του Ερντογκαν και των τεράστιων έργων που χρηματοδοτήθηκαν με εξωτερικό δανεισμό δεν μπορεί ν’αντιμετωπιστει . Το βέτο που ο ίδιος έθεσε εναντίον των φόρων τους οποίους θεώρησε εχθρικούς προς το Ισλάμ οξύνει ακόμη περισσότερο την τραπεζική και χρηματοπιστωτική κρίση της χώρας του στην υπάρχουσα στιγμή. Ο νεποτισμός του με το να βάλει τον γαμπρό του υπουργό οικονομίας κι ακόμη η άρνηση του σε κάθε μορφή αντιλόγου , ελέγχοντας ολοκληρωτικά την κεντρική τράπεζα ( CBRT) , τρέφουν ακόμη περισσότερο την δυσπιστία του κόσμου , των αγορών και των επενδυτών προς την Τουρκία. Το μπραντιφερ με τον Τραμπ μ’αφορμη την απελευθέρωση του πάστορα Μπράνσον που κατηγορήθηκε άδικως ” για κατασκοπεία και τρομοκρατία” , έδωσε το τελειωτικό χτύπημα στις διαταραγμένες ήδη σχέσεις Τουρκίας-Αμερικής , επιτρεποντας στον Αμερικανό πρόεδρο να διπλασιάσει τους τελωνειακούς φόρους στις εξαγωγές αλουμινίου και χάλυβα από την Τουρκία στις ΗΠΑ.
Η Τουρκία σήμερα βρίσκεται σε μια πολύ δύσκολη οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση. Οι ανάγκες της περίπου για ένα χρόνο κυμαίνονται στα 230 δισεκατομμύρια δολάρια. Απ’αυτα μόνο το Καταρ έδωσε 12 δισεκατομμύρια κι η Ρωσσια 10 δισεκατομμύρια . Η αύξηση του επιτοκίου στα 24% που αποφασίστηκε στις 13 Σεπτεμβρίου από την κεντρική Τουρκική τράπεζα (CBRT) έρχεται λιγο αργά και φτανει την στιγμή που η Κεντρική τράπεζα χάνεται σε κλίμα διεθνούς δυσπιστίας. Τα πράγματα οδηγούν μοιραία στην εφαρμογή ενός σκληρού σχεδίου λιτότητας στο οποίο κατά ανάγκη θα μπει και το διεθνές νομισματικό ταμείο , όπως συμβαίνει παγκοσμίως ως σήμερα σ ανάλογες περιπτώσεις κρίσεων.
Η Κεμαλική ώρα που οδήγησε την Τουρκία το 1923 στην μοντέρνα εποχή υποχωρεί τώρα στην Ισλαμική
αντιεξελιξη κι αντιμοντερνικοτητα της ωρας του Ερντογκαν . Ο Τούρκος προεδρος εγκλωβίζει την χώρα του σε μια αυταρχική , φονταμενταλιστική ,”αυτοκρατορική” οπισθοδρόμηση. Η Τουρκία εμφανίζει σημάδια αρρώστου στην Μέση Ανατολή.
Δημοσθένης Δαββετας
Καθηγητης Φιλοσοφίας της τέχνης, ποιητής, εικαστικός.