Η Αφρική και το όνειρο ανεξαρτησίας της.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία δίνει την δυνατότητα στην Αφρική ν’αυτονομηθει όλο και περισσοτερο; Η την βυθιζει ολο και περισσοτερο στην διαχρονικη της ομηρια μιας γεωπολιτικης των ισχυρων παγκοσμιως;
Αυτό το ερώτημα προέρχεται από μια σειρά γεωστρατηγικων παρατηρήσεων.
Οι ψήφοι των Αφρικανικών χωρών στα Ηνωμένα Έθνη δίνουν τροφή για σχόλια. Και συγκεκριμενα: τον περασμένο Φεβρουάριο όπως και τον Μάρτιο του 2022 τα μισά από τα 55 Αφρικάνικα κράτη αρνήθηκαν να καταδικασουν την Μόσχα κι απείχαν από την ψηφοφορία ψηφισματων. Αν και αυτό αναμενόταν για κάποια κράτη εν τούτοις για κάποια άλλα όπως το Μαλι η κατάσταση άλλαξε κι από την στάση αποχής πέρασαν σε ψήφο στήριξης του Πουτιν.
Αυτή η στάση μας φέρνει αντιμετωπους με μια συμπεριφορά απόρριψης την Δύσης στην περιοχή του Σαχελ. Δηλαδή στην περιοχή όπου η παραστρατιωτικη οργάνωση Βαγκνερ κυριαρχεί. Επίσης έκπληξη προκάλεσε κι η αποχή της Σενεγάλης. Ένα αντιδυτικο κι ειδικά αντιγαλλικο κλίμα κυριαρχεί στην Αφρική και πιο συγκεκριμένα σε Γαλλοφωνες περιοχές.
Την ίδια στιγμή που η Αφρικανική Ένωση γιορτάζει τα 60 χρόνια της ίδρυσης της ,την ίδια στιγμή στα πλαίσια μιας αντι-αποικιακης διάθεσης στρέφονται προς άλλους συνεργάτες με διφορούμενες προθέσεις. Είναι όμως αυτό ένα σημείο ανεξαρτησιας;
Γιατί από ο,τι βλέπουμε η Αφρική μετατρέπεται σε ένα πεδίο γεωστρατηγικης μάχης. Και μας θυμίζει την ανάλογη γεωπολιτική σύγκρουση του ψυχρού πολέμου την δεκαετία του ’60.
Με μια ουσιαστική διαφορά. Σήμερα δεν υπάρχουν από την μια οι ΗΠΑ κι από την άλλη η Σοβιετικής ένωση. Υπάρχουν οι ΗΠΑ με τους Ευρωπαίους συμμάχους της από την μια κι από την άλλη ο συνολικός Νότος.
Στον παραδοσιακό Νότο έχουν προστεθεί παλιές αυτοκράτορες όπως πχ Κίνα κι Ιαπωνία, οι οποίες σύντομα θα ξεπεράσουν συνολικά τα 2 δισεκατομμύρια κατοίκους στον πληθυσμό τους. Δίπλα σ’αυτες κι η Ρωσία η κι η Σαουδική Αραβία. Όλοι αυτοί, αλλά κι άλλοι δίπλα τους βλέπουν την Αφρική ως οικονομικό και γεωστρατηγικο Ελ Ντοραντο.
Ο Ρώσος υπουργός εσωτερικών Σεργκέι Λαβροφ, πολλαπλασιαζει τις επισκέψεις κι η παρουσία του είναι διαρκής στην Αφρική. Ενώ η οργάνωση Βαγκνερ εκμεταλλευεται τα πλούτη στην περιοχή κι επιβάλλει την κυριαρχία της. Οι Κινέζοι με τον νέο δρόμο του μεταξιού ,μέσα από δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ φτιάχνουν ταχύτατα δρόμους κι υποδομές στις Αφρικανικές χώρες. Όπως επίσης ασχολούνται με την εκμετάλλευση πετρελαίων και επικοινωνία κων δομών. Χωρίς βέβαια μόνο με “καλη καρδιά ” μιας και το κτίριο της έδρας Αφρικανικής ένωσης στην Αιθιοπία βρέθηκε γεμάτο κοριούς που παρακολουθουσαν τις συζητήσεις.
Ακόμη το 1/3 του στρατιωτικού οπλισμός της Αφρικής προέρχεται από κινέζικα δάνεια της τάξεως των 132 δισεκατομυριων δολαρίων τα τελευταία 18 χρόνια. Κι αναρωτιέται καποιος: ποτέ θα ξεχρεωθουν αυτά τα τεράστια ποσα;
Δίπλα στους προαναφερθεντες είναι κι η Τουρκία η οποία εδώ και 20 χρόνια έχει εισέλθει εντυπωσιακά στις Αφρικανικές μπίζνες. Οι εμπορικές της συναλλαγές από τα αρχικά 5 δισεκατομμύρια δολάρια έφτασαν τα 25 δισεκατομμύρια. Οι πρεσβείες της αυξήθηκαν από 10 στις 40. Ενώ οι Turkish airlines έχει γίνει η βασική αεροπορική εταιρεία στην Αφρική.
Με απλά λόγια λοιπόν. Όπως ήδη είδαμε Ρωσία, Ιαπωνία,Κίνα, Τουρκία κι ακομη προσφατα,Ινδία κι Ιράν, ανταγωνιζονται για την Αφρικανική γεωπολιτική τους επίδραση. Ρωσία δε ,Κίνα και Τουρκία έχουν πλέον καθιερώσει κάθε χρόνο συναντήσεις κορυφής σε συνέδρια που οργανώνονται για τις σχέσεις τους με την Αφρικη.
Απέναντι σ’αυτην την κατάσταση οι ΗΠΑ προσπαθούν ν’αλλαξουν την στρατηγική τους ώστε να μην χάσουν άλλο έδαφος στην Αφρικανική ήπειρο η οποία δείχνει να περνά σε μια αποικειοποιημενη ζώνη. Είναι όμως ελευθερία κι ανεξαρτησια; Η απλά αλλάζουν μορφή τ’αφεντικα; Το Αφρικανικο ονειρο ειναι γεγονος η μια ακομη ουτοπια; Θα το δούμε στην πορεία.
Δημοσθένης Δαββετας καθηγητής φιλοσοφίας της Τέχνης, ποιητής, εικαστικός, γεωπολιτιστικός αναλυτής.