Συνέντευξη με τον ποιητή και εικαστικό Δημοσθένη Δαββέτα
Επιμέλεια:
Βασιλική Β. Παππά
vpappa@cultmagz.com
Σήμερα έχουμε την τιμή και την ευχαρίστηση να έχουμε κοντά μας το Δημοσθένη Δαββέτα, έναν άνθρωπο κατεξοχήν της Τέχνης, Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης στο IESA στο Παρίσι, αλλά και στην Σορβόννη, στο Paris 4. Ποιητής και εικαστικός με συμμετοχή σε διάφορες εκθέσεις τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό. Πολιτικός σχολιαστής και αναλυτής στην τηλεόραση αλλά και στον έντυπο Τύπο. Η συνομιλία μαζί του έγινε με αφορμή το βιβλίο του που κυκλοφόρησε πρόσφατα και που σχετίζεται με προσωπικές συζητήσεις με ανθρώπους της σύγχρονης Τέχνης, από τον Άντυ Γουόρχωλ, ως τον Μπασκιά, την Αμπράμοβιτς, τον Κουνέλλη, τον Τάκι και άλλους κορυφαίους.
Β.Π.: Ποιητής και εικαστικός. Μέσα από την πορεία σας, έχετε καταλήξει στον ορισμό της τέχνης;
Δ.Δ.: Ναι. Για μένα Τέχνη είναι η γέννηση Μορφών, οι οποίες έχουν νόημα κι έτσι είναι γλώσσα.
Β.Π.: Ο Κωστής Μοσκώφ έγραψε στο βιβλίο του «Για τον έρωτα και την επανάσταση» ότι: «η ποίηση είναι πράξη καιρών λυπημένων». Πόσο λυπημένη, τελικά, είναι η εποχή μας, για να μπορέσει να ανθίσει η ποίηση;
Δ.Δ.: Η ποίηση είναι γέννημα λύπης, αλλά και ενθουσιασμού. Παράγεται κι από τα δύο. Σήμερα είμαστε κυρίως λυπημένοι, αλλά καθόλου ενθουσιασμένοι. Γι’ αυτό και ελάχιστοι είναι πλέον οι σπουδαίοι ποιητές.
Β.Π.: Γράφονται σήμερα σπουδαία βιβλία και κατά πόσο αυτό εξαρτάται από την εποχή;
Δ.Δ.: Ναι, γράφονται καλά βιβλία. Αλλά δεν ξέρουμε αν είναι σπουδαία. Η σπουδαιότης εξαρτάται πάντα από το αν το δημιουργηθέν έργο είναι γεννημένο από την καρδιά της εποχής του. Αν είναι, τότε φέρει μέσα του την μοναδικότητά της. Κι όταν κάτι είναι μοναδικό, τότε είναι και συλλογικό. Είναι αυτόματα και παγκόσμιο.
Β.Π.: Είστε καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης στο IESAστο Παρίσι, ενώ έχετε διδάξει και σε ελληνικά πανεπιστήμια. Τα τελευταία χρόνια γίνονται ενέργειες απαξίωσης του έργου των πανεπιστημιακών τόσο ως δασκάλων όσο και ως διανοουμένων που, από την ιδιότητά τους, οφείλουν να έχουν παρεμβατικό ρόλο στα κοινωνικά όσο και στα πολιτικά δρώμενα. Ποια η γνώμη σας;
Δ.Δ.: Διδάσκω στο IESA αλλά και στην Σορβόννη, στο Paris 4. Το πρόβλημα που αναφέρεστε, είναι πραγματικό. Οι περισσότεροι καθηγητές ενδιαφέρονται για την θέση λόγω οικονομικής σταθερότητας. Έτσι μετατρέπονται σε υπαλλήλους με την χειρότερη συνέπεια, να έχουν υπαλληλική συμπεριφορά. Αυτό, μοιραία τους απομακρύνει από την σοβαρή έρευνα. Επίσης, ο καθηγητής με υπαλληλική συμπεριφορά, δεν ενδιαφέρεται πολύ για την μετάδοση γνώσεων, δεν έχει εκπαιδευτικό πάθος. Κι ακόμη, Καθηγητής δεν σημαίνει υποχρεωτικά διανοούμενος. Ο διανοούμενος, ή πιο σωστά για μένα ο στοχαστής, έχει πνευματική γονιμότητα και στοχεύει σ’ αυτό που θέλει να στοχαστεί. Προφανώς, κι ένας στοχαστής – διανοούμενος, επιβάλλεται να συμμετέχει ενεργά στα πολιτικά και κοινωνικά δρώμενα. Τον χρειάζεται η κοινωνία, τον έχει ανάγκη η Πολιτική. Τον έχει ανάγκη η Δημοκρατία. Ο Πλάτωνας πάντρεψε πολιτική και φιλοσοφία. Ή ακόμη, ένα πιο σύγχρονο παράδειγμα, είναι ο Χέγκελ, ο Μαρξ, ο Σαρτρ , ο Πουλαντζάς, ο Καστοριάδης και τόσοι άλλοι..
Β.Π.: Η διδασκαλία τόσων χρόνων στα αμφιθέατρα ποια εικόνα έχει δημιουργήσει μέσα σας για τους φοιτητές;
Σε γενικές γραμμές, διψούν να μάθουν. Έχουν όνειρα, κι αυτό είναι καλό. Η κοινωνία, όμως, τους τα χαλάει και τους προσγειώνει άσχημα. Γι’ αυτό κι ο καθηγητής παίζει ρόλο. Πρέπει να τους διδάξει την γνώση, αλλά να ενισχύσει και το φρόνημά τους, ώστε να είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες της ζωής.
Β.Β.: Κύριε Δαββέτα, από τις εκδόσεις «Κάκτος» κυκλοφόρησε το βιβλίο σας «Διάλογοι. Προσωπικές συζητήσεις με τους μεγάλους της σύγχρονης Τέχνης», ενώ από τις βελγικές εκδόσεις Traversees, η ποιητική σας συλλογή «στον καθρέφτη του Ορφέα». Θα θέλατε να μας κάνετε μια σύντομη παρουσίαση αυτών των βιβλίων;
Δ.Δ.: Πρόκειται για συζητήσεις 30 χρόνων που έκανα με τους μεγαλύτερους σύγχρονους παγκοσμίως εικαστικούς. Είναι ένα ημερολόγιο ζωής, διαδρομής, που αξίζει να διαβαστεί γιατί όλοι αυτοί οι διάσημοι μου εξομολογούνται τα μυστικά της δημιουργίας τους. Κι αυτό είναι πολύ σημαντικό. Πρόκειται για σπάνιες εξομολογητικές πληροφορίες, απαραίτητες για την κατανόηση της σύγχρονης Τέχνης. Όσο για την ποίησή μου που εκδόθηκε στα γαλλικά από τις εκδόσεις Traversees, είναι μια ολοκληρωμένη ματιά, που ελπίζω να συμβάλλει στην αυτογνωσία του αναγνώστη και σ’ αυτήν του Κόσμου. Είναι στιγμές ζωής, άμεσα καταγεγραμμένες από την ματιά του ποιητή.
Β.Π.: Σε μια συνέντευξή σας έχετε πει: «Με τρομάζει ο χρόνος, η ηλικία και ο θάνατος». Ποια η σχέση σας με τη θρησκεία; Πιστεύετε στην ύπαρξη του Θεού και στην μετά θάνατον ζωή;
Δ.Δ.: Ναι, πιστεύω στον Θεό. Αυτό μου φτάνει. Τα μεταθανάτια πράγματα τ’ αφήνω στα χέρια Του. Θα ανακαλύψω, ή πιο σωστά θα μου αποκαλυφθούν ή όχι σύμφωνα με την θεϊκή βούληση.
Β.Π.: Πώς σας αρέσει να περνάτε τον ελεύθερο χρόνο σας;
Δ.Δ.: Κάνοντας γυμναστική ή περπατώντας, ή διαβάζοντας, ή ονειρευόμενος τον έρωτα της ζωής μου.
Β.Π.: Κλείνοντας, θα θέλαμε μια «πατρική» συμβουλή προς τους φοιτητές που θα πρωτοεγγραφούν είτε σε κάποιο πανεπιστήμιο της χώρας μας, είτε στο εξωτερικό, καθώς και σε όλους εκείνους που επιθυμούν να ακολουθήσουν ακαδημαϊκή καριέρα..
Δ.Δ.: Θα συμβούλευα στους νέους φοιτητές, να μελετούν τους κλασσικούς. Θα μάθουν να σκέφτονται σωστά, με ισορροπημένη δομή της γλώσσας. Επίσης, να ασχολούνται με τον αθλητισμό, να γυμνάζουν το σώμα τους, και βέβαια, να ερωτεύονται. Να συνδυάζουν την θεωρητική γνώση, με την πρακτική εμπειρία.