Να κάψουμε τα βιβλία; 
Πριν λίγες μέρες κι ενώ ο Φρανσουά Ολάντ ετοιμαζόταν στο πανεπιστήμιο της Λιλ να ξεκινήσει την ομιλία του μ’αφορμή την έκδοση του νέου του βιβλίου , μια ομάδα φοιτητών στο όνομα μιας αναρχικής συλλογικότητας ,αφού διέκοψε θορυβωδώς το γεγονός κι ακυρώθηκε για λόγους ασφαλείας η διάλεξη , στη συνέχεια, έσκισε όλα τα βιβλία του Ολαντ.
Πριν λίγες εβδομάδες κάτι ανάλογο συνέβη και στην διάλεξη της φιλοσόφου Αγκασίνσκυ συζύγου του πρώην πρωθυπουργού της Γαλλίας Λιονέλ Ζοσπεν. Ενώ πάλι όταν ο γνωστός φιλόσοφος Φινκελκράουτ πήγε στο πανεπιστήμιο να μιλήσει του επετέθησαν και δεν τον άφησαν να μιλήσει στους φοιτητές.
Το αποκορύφωμα όμως αυτής της βιβλιοκαταστροφικής μανίας είναι αυτό που συμβαίνει εδώ και μέρες. Ένας καθηγητής , ο Βανσέν Κασπέδες μαζεύει υπογραφές για ν’απογορευτεί η διδασκαλία των βιβλίων του Χάιντεγγερ στα Γαλλικά πανεπιστήμια.
Το κλίμα θυμίζει δεκαετία του ’50 με τον Μακαρθισμό . Μήπως μετά τον Χάιντεγγερ να σκίσουμε και ν’απαγορεύσουμε τον Νίτσε , τον Βολταίρο , τον Ρουσώ,Τον Πλάτωνα ή τον Αριστοτέλη;
Σ’όλους αυτούς αλλά και σ’άλλους όλο και κάτι θα βρούμε για να χουμε να τους κατηγορήσουμε . Οτι δεν στήριξαν την Α ή Β μειονότητα , οτι ήταν υπέρ των ανδρών κι εναντίον των γυναικών , οτι είχαν σκέψεις που μπορεί να ενέπνευσαν τις μορφές ολοκληρωτισμού ,οτι δεν πολέμησαν τον Α ή Β εχθρό κλπ.
Η σειρά αυτών των προαναφερθέντων γεγονότων δείχνει κάτι που προκαλεί φόβο. Κι εύκολα αναρωτιέται κάποιος . Κάποιοι λεγόμενοι υποστηρικτές της Δημοκρατίας είναι κρυπτοολοκληρωτικοί; Γιατί μόνο ένας που σκέφτεται ολοκληρωτικά θέλει να κλείσει το στόμα μιας αντίθετης άποψης. Βασική αρχή της Δημοκρατίας είναι η ελευθερία του λόγου και της σκέψης. Πρέπει να κάνουμε τα πάντα όχι για να κλείνουν τα στόματα και να πνίγονται οι σκέψεις αλλά το αντίθετο ν’ακούγονται οι διαφορετικές απόψεις . Ο Χάιντεγγερ σίγουρα είναι ένοχος της σιωπής του για τ’ολοκαύτωμα και για τόσα άλλα . Έχει απόψεις που όπως έγραψε μεταξύ άλλων κι ο Ντεριντά είναι σκοτεινές γιατί κρύβουν μια ανωτερότητα γερμανική με στόχο την ηγεμονία της στην Ευρώπη κι άλλα πολλά. Όμως όπως κι ο ίδιος πάλι ο Ντεριντά παραδέχεται ο Χάιντεγγερ είναι ένας τεράστιος φιλόσοφος . Ήταν αυτός που είχε επίδραση με τον Α ή Β τρόπο σε στοχαστές οπως οι Λεφόρ, Καστοριάδης,Μέρλω Πόντυ ή ποιητές όπως ο Ρενέ Σαρ κλπ. Ο Χάιντεγγερ ήταν αυτός που είδε κι ανάλυσε την ρήξη μεταξύ του σύγχρονου κόσμου,του κόσμου δηλαδή της Τεχνικής και του Διαφωτισμού.
Στα πλαίσια του ορθολογισμού του 18ου αιώνα ο σκοπός του ελέγχου του σύμπαντος μέσω της επιστήμης συνοδευόταν από την επιθυμία να μάθει ο άνθρωπος τον εαυτό του και τις δυνατότητες του καλύτερα μέσα από αυτήν την εμπειρία. Ήθελε έτσι να υπηρετήσει την ευτυχία , την πρόοδο ,την ελευθερία. Ο Χάιντεγγερ είδε την πτώση μας απο αυτούς τους ανθρωπιστικούς στόχους. Ήταν ο πρώτος που μίλησε οτι εγκαταλείψαμε όλες αυτές τις σπουδαίες ιδέες του διαφωτισμού για να περάσουμε στον κόσμο της Τεχνικής . Η τεχνική δεν έγινε πια μέσο για μια καλύτερη ποιότητα ζωής αλλά γινόταν αυτοσκοπός. Η τεχνική για την Τεχνική . Η Τεχνική πρόοδος έπρεπε να συντρίψει όλα τα ανθρωπιστικά ιδεώδη για ν’αυθυπάρξει, για να γίνει το μετα-ανθρώπινο ιδεώδες του ανθρώπου. Ή να το πω αλλοιώς ο άνθρωπος άρχισε να πιστεύει οτι μέσα από την τεχνική πρόοδο θα γίνει ο κύριος του σύμπαντος. Κι αυτή η “πίστη” του έγινε σκοπός της γήινης ύπαρξης του. Αυτή την μηχανοποίηση του ανθρώπου ,την γέννηση του μετα-ανθρώπου την προείδε ο Χάιντεγγερ. Είδε οτι η πρόοδος έπαψε να είναι πρόοδος κι έγινε κινητικότητα όπως σωστά σημειώνει κι ο φιλόσοφος Λυκ Φερύ. Τρέχουμε δηλαδή για όλα παντού δίχως σκοπό παρά μόνο για το πάθος του τρεξίματος, για τον πόθο της δύναμης μέσω της εξουσίας ή του χρήματος. Ζούμε έναν ά-σκοπο αυτοματισμό ονειρευόμενοι να γίνουμε παντοδύναμοι μέσω των μηχανών. Τα κομπιούτερ κι οι τελειοποιημένες μηχανές είναι η υλοποίηση της ανθρώπινης ψευδαίσθησης γι αυτοκυριαρχία ή για κυριαρχία γενικώς. Η τελειοποίηση της Τεχνικής είναι το είδωλο του ανθρώπινου ναρκισσισμού που θέλει να γίνει η τέλεια κι αλάθητη εικόνα ενός ονειρεμένου εαυτού του. Η νίκη του κόσμου της τεχνικής οφείλεται στην απουσία αξιών και σκοπών μη-υλικών.Για να επιζήσει η τεχνική καινοτομεί. Όμως καινοτομώντας χωρίς σκοπό φτάνουμε στην καινοτομία για την καινοτομία. Πάνω σ’αυτή την λογική στηρίζεται το σύχρονο μοντέλο της καπιταλιστικής μας ζωής. Ο θάνατος των μεγάλων ιδεωδών που χε διαπιστώσει κι αναγγείλει ο Νιτσε οδήγησε κατά πως λένε οι Χάιντεγγερ , Φουκώ ή Ντελέζ, στην θέληση για δύναμη που εφαρμόζει η σημερινή παγκοσμιοποιημένη Τεχνική. Δεν θέλουμε πια να ελέγξουμε την Φύση για να μάθουμε,αλλά να την ελέγξουμε για την ηδονή του ελέγχου.
Γιατι γίνετσι αυτό; Από ευχαρίστηση γι ανταγωνισμό ή για κυριαρχία όπως λένε οι Νίτσε και Σπινόζα. Είναι ανταγωνιστική κοινωνία μας και ζητά τέτοια συμπεριφορά.
Που θα πάμε έτσι; Καταστρέφουμε τις κοινωνικές αξίες , καταστρέφουμε το περιβάλλον , καταστρέφουμε τα βιβλία και τις διαφορετικές ιδέες που δεν συμφωνούμε. Ο Χάιντεγγερ είδε που πηγαίνουμε κι έθεσε ή μας έθεσε μπροστά στα ερωτήματα του εαυτού μας. Επειδή δεν μας αρέσει να ερωτάμε ή να κάνουμε διάλογο διαφωνώντας θα πρέπει να κάψουμε όσους διαφωνούν μαζί μας; Εκεί φτάσαμε; Στην ιερά εξέταση της Τεχνικής; Θυμίζει συμπεριφορά σκοτεινών χρόνων της ιστορίας μας κατι τέτοιο. Ας προσέξουμε πριν είναι αργά.
Δημοσθένης Δαββέτας
Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης , ποιητής, εικαστικός.