Ο Λεονάρντο Νταβίντσι και η παγκοσμιοποίηση .
Τις μέρες αυτές εγκαινιάστηκε στο Λούβρο , μ αφορμή τα 500 χρόνια από την γέννηση του , η μεγαλύτερη έκθεση του Λεναρντο Νταβιντσι . 160 σπουδαία εργα και παρά πολλά τετράδια σχεδίων , γίνονται αντικείμενο θαυμασμού του μεγαλου δημιουργού , ο οποιος 5 αιωνες μετά συνεχίζει να γοητεύει και ν’αποτελει αντικείμενο μύθων κι αινιγμάτων . Που οφείλεται όμως αυτό το μυστήριο Λεοναρντο , αυτού του γεννημένου στην Τοσκάνη της Ιταλιας, από πατέρα Ιταλό προύχοντα και μητέρα φτωχή υπηρέτρια ; Αυτοδίδακτος , ελευθερος , αρνουμενος να προσαρμοστεί στα ζωγραφικά δεδομένα της εποχης του , έμαθε πολύ πιο αργά από τ’αλλα παιδιά της ηλικιας του τα Λατινικα και στα 12 του παρακολούθησε μαθήματα τέχνης στο εργαστήριο του σπουδαίου Φλωρεντινου γλύπτη Αντρέα Ντελ Βεροκιο.
Καλλιτέχνης, επιστήμονας, μηχανικός, Αρχιτεκτονας, οργανωτής εντυπωσιακών γιορτών σε Φλωρεντια, Μιλανο, Βενετία η Ρώμη , Ο Νταβιντσι υπήρξε επισης ταξιδευτης που αναζητούσε παντού στο ασυνείδητο του την απούσα αγκαλιά της μητερας του, την προστασία της . Της μητέρας του που στερήθηκε άπο τα τέσσερα του χρόνια γιατί κατόπιν συμφωνιας πιέστηκε εκείνη από τον ευγενή πατέρα του να του αφήσει το παιδί τους( τον αναρμοστο για την εποχή τους και την αριστοκρατία καρπό τους) να το μεγαλώσει αυτος , ο προυχοντας πατερας και το περιβάλλον του. Ο Λεοναρντο υπήρξε φιλος Βασιλιάδων κι ευγενών . Άλλωστε πέθανε ως γνωστόν στα χέρια του Φραγκίσκου του 1ου μακρια από την χώρα του την Ιταλία στα μέρη της σημερινης Γαλλίας.
Οι πίνακες κι ειδικά τα σχέδια του είναι συνεχές αντικείμενο αναπάντητης οριστικά μελέτης . Εκτος του ότι είναι ο πρωτος που ζωγράφισε με λάδι επισης οπως οι μελετητες καταλήγουν , άφηνε ατελείωτα τα εργα του . Αυτό το “ατελείωτο ” των έργων είναι η βάση της θεωριας της διαρκους διεύρυνσης που χαρακτήρισε όλη την Αναγεννησιακη τέχνη αλλά κι επεκτάθηκε μέσω φιλοσοφων οπως ο Καντ ως την σύγχρονη τέχνη . Το μονιμως ανοιχτό έργο , το έργο του οποίου η δημιουργία δεν ωθεί κατ’αναγκην προς το αριστούργημα , αλλά κυρίως ωθεί προς την ίδια την δημιουργική εργασία ως τέτοια , προέρχεται από τον Λεοναρντο ΝταΒίντσι , από την εν γενει καλλιτεχνική του πορεία . Η πραγματική καινοτόμα μοντέρνα τέχνη ( κι όχι αυτή του σημερινού καρα-κιτς ) του χρωστά τα θεμέλια της .
Αλλά και η Πολιτική επίσης επηρεάστηκε από αυτήν την αντίληψη. Το στοιχειο της συνεχούς Πολιτικης διεύρυνσης είναι βασισμένο σ’αυτον . Καντ , Διαφωτισμός και μοντέρνα φιλοσοφία βασίστηκαν μεταξύ άλλων στο πολυεκφραστικο και πολυ-ταυτοτικο της δημιουργικης του ύπαρξης και πορείας .
Στον Νταβιντσι επίσης αναφεροντσι πολλοί υποστηρικτές της παγκοσμιοποίησης για να υποστηρίξουν το ευθύγραμμο σχέδιο τους : δηλαδή προοδος κι εξέλιξη μέσω της συνεχούς διεύρυνσης του “ίδιου “. Που σημαίνει : όπως ο Λεοναρντο ερευνουσε δίχως ναχει μια μόνο καλλιτεχνική ταυτότητα αλλά ήταν πολλά πράγματα μαζί ( που αν κι α-τελείωτα φανέρωναν αναζήτησή κι έρευνα καινοτομική ) , οπως λοιπόν κι ο Λεοναρντο που ήταν πολιταυτοτικος ως προς τα γλωσσικα ( καλλιτεχνικά) μέσα εκφρασης του , έτσι κι η παγκοσμιοποίηση βασίζεται στην πολυπολιτισμικότητα , στο
α-ταυτοτικο , στην συνεχή διεύρυνση του “ίδιου ” μέσα από την εμπειρία του με το “Άλλο”, το διαφορετικό , το ξένο .
Κι εκ πρώτης όψεως η ιδέα δεν ειναι κακή γιατί στηρίζεται στην αρχή του ” μαζι” που εναι γεμάτη ανθρωπιά . Προσοχή ομως . Με μια μεγάλη διαφορα . Η παγκοσμιοποίηση προχωρά μόνο με κριτήρια χρηματοπιστωτικής αγοράς . Δηλαδή βασίζεται στο δικαιο της αγοραστικής δύναμης ( κι ας είναι και συχνά ανήθικη ) του πιο δυνατού ανταγωνιστικά . Εξουδετερώνει τον αδύναμο . Τον στιβει και τον πετά στ’αχρηστα. Δεν στηρίζεται στον πολιτισμό πουταν το κύριο στοιχειο της έρευνας και προόδου του “συστήματος” Λεοναρντο . Κι εδώ είναι που χάνει η παγκοσμιοποίηση . Περιφρονεί τον Πολιτισμό . Τον αντιμετωπίζει ως καταναλωτικό προϊόν διασκέδασης κι όχι ως ψυχ- αγωγικη δημιουργία που περιλαμβάνει εσωτερική αυτογνωσία ταυτοχρονα με εξωτερική παραγωγή ( Το ένα είναι συνδεδεμένο ως συνέχεια του άλλου). Έτσι γεννά τέρατα απ-άνθρωπα , τέρατα μηχανικά , τέρατα μετα-ανθρωπινα κι όχι γόνους ανθρωπινης εξελιξης. Αν θέλει η παγκοσμιοποίηση να προχωρήσει ποιοτικά , τότε πρέπει ν’αφησει την μονότονη εμμονή της της χρηματοπιστωτικής λαγνείας και να βάλει δίπλα δίπλα πολιτισμό κι οικονομία . Για να γίνει ομως κάτι τέτοιο χρειάζεται άλλη Πολιτικη από αλλους Πολιτικους που δεν θάναι σκλάβοι της κερδομανιας. Που δεν θάναι ξένοι με τις ουσιαστικές αρχές του ανθρωπισμού . Που δεν θάναι υποδουλωμένοι στον “παράδεισο” της Τεχνικης Θεολογιας . Μόνο έτσι θαμπουν οι βασεις Για να γινει η Ζωη καλύτερη . Μονο έτσι θα μπορέσει η πραγματική παγκοσμιοποίηση να ερμηνεύσει σωστά και δημιουργικά το μήνυμα του Λεοναρντο , του οποίου την πρώτη κιόλας μέρα της έκθεσης αγοράστηκαν πάνω από 200000 εισητηρια . Αν βρεθείτε ως τον Φεβρουάριο στο Παρισι μην χάσετε την έκθεση του Νταβιντσι στο Λούβρο . Πραγματικά αξίζει .
Δημοσθένης Δαββετας
Καθηγητης Φικοσοφιας της Τέχνης , ποιητής, εικαστικός .
