“Δεξιά”: αναζητώντας την νέα της ταυτότητα .
Οι εποχές είναι δύσκολες για την σημερινή Ευρωπαϊκή δεξιά. Στην Γερμανία , είναι διχασμένη ως προς το μεταναστευτικό . Στο Ηνωμένο Βασίλειο , το δημοψήφισμα που οδήγησε στο Brexit και οι χαοτικές αναποτελεσματικες ως τώρα συζητησεις για τον τρόπο εξόδου από την ΕΕ ,συνεχίζουν να ναρκοθετούν το συντηρητικό κόμμα σε σημείο να γίνεται πιθανοτητα το ως τώρα απίθανο: μια ενδεχόμενη νίκη στις προσεχείς εκλογές του Τζέρεμι Κορμπιν,διαχρονικού Μαρξιστή με πολιτική απειρία που μπορεί γι αυτό ακριβώς τον λόγο να γίνει κάτι το ελκυστικό για τους εκλογείς. Αλλά και στις ΗΠΑ , το Ρεπουμπλικανικό κόμμα βιώνει τα ίδια . Η απροσδόκητη ως τώρα επιτυχία του Τραμπ στους Ρεπουμπλικανούς εκλογείς , η δημοφιλία του, και η δύναμη επιβολής μιας πολιτικής που πριμοδοτεί την εντοπιότητα , τον προστατευτισμό και την μονομέρεια, προκαλούν αναστάτωση στις παραδοσιακές φιλελεύθερες πρακτικές του ρεπουμπλικανικού κόμματος. Ξεφεύγοντας από τις καταγγελίες των ελίτ και του πολιτικά ορθον , ο Τραμπ έχει διχάσει την φιλελεύθερη δεξιά , της οποίας οι οπαδοί κινουνται πια μόνο γύρω απο το ερώτημα : είστε υπέρ η κατά του Τραμπ; Κοντολογίς , το παληο κόμμα του Ρόναλντ Ρήγκαν βρίσκεται σ’αναστατωση κι αναζήτησή της ταυτοτητας του. Η Γαλλική δεξιά έχει κι αυτή τα δικά της . Η νίκη του Μακρον την αποσταθεροποίησε και την έκανε ν’αναζητα κάτι δικό της ανάμεσα στον παγκοσμιοποιημένο φιλελευθερισμό και στις πατριωτικες αξιες που τις οικειοποιήθηκε η Λεπεν. Όμως προς το παρόν έχει κοινή γραμμή ως προς την παράνομη μετανάστευση , τον ισλαμικό κοινοταρισμο , την τρομοκρατία και την παραμονή της χώρας στην Ευρώπη , μιας Ευρώπης που την θέλει με λιγότερη γραφειοκρατία και περισσότερο σεβασμό στις εθνικές ευαισθησίες. Ένας Γάλλος Τραμπ που θα έκοβε στην μέση την “δεξιά “παράταξη δεν υπάρχει στον ορίζοντα .
Ποια όμως είναι οι γενικές γραμμές πουχει ν’αντιμετωπισει μια “δεξιά” σήμερα;
1:Ιστορικές.
Από καταγωγής της η δεξιά δεν αναγνωρίζει τον εαυτό της σ’ενα όραμα παγκόσμιας ενοποίησης , ούτε σ’ενα ειδικό δόγμα. Αντιθέτως αντλεί την ταυτότητα της ακριβως στην άρνηση των ιδεολογικών συστημάτων και κυρίως , σ’αντιδιαστολη με την αριστερά, στην αηδία της ως προς το ισοπεδωτικό πνεύμα της επανάστασης. Το είδαμε αλλωστε: εχθρότης ως προς την σοσιαλιστική ιδέα του 19ου αιώνα, αντιπαλος του κομμουνισμού τον 20ο αιώνα . Αυτή η εκ “καταγωγής”της στάση υπέστη ανίερη επίθεση από τους κομμουνιστές και την εν γενει αριστερά μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο , οι οποίοι θέλησαν να την ενοχοποιήσουν στο σύνολο της ως συνοδοιπόρο του φασισμού , στοχοποιώντας την ως ταξικό εχθρό. Σήμερα όμως ο κομμουνισμός έχει ξεπεραστεί και τα σοσιαλιστικά κόμματα βρίσκονται προ των πυλών της οριστικής καπιταλιστικής τους ενσωμάτωσης. Άρα η δεξιά είναι αντιμέτωπη πια με τον εαυτό της για να προσπαθήσει να τον ορίσει .
2: Πολιτιστικές.
Ζούμε την εποχή όπου ο κάθε μορφής Βοναπαρτισμος βρισκεται σε πτώση . Οι άλλοτε ηγεμονικές μορφές που ηγούνταν Ιστορικα της δεξιάς έχουν εκλείψει η η εποχή μας δεν τις χρειάζεται μιας κι ένα συλλογικό θεσμικό πνεύμα προωθείται κι αναζητείται από τους πολιτες. Συνεπώς πρέπει να βρίσκονται ηγέτες πουναι μεσα σ’αυτα τα πλαίσια.
3: Πολιτικες.
Το μοντέλο Μακρον χτύπησε τος παραδοσιακές δεξιές αντιλήψεις . Ως τώρα όμως που αρχίζει το ξήλωμα της εικόνας του Γάλλου προέδρου. Το προγραμμα του Φιλιον στην Γαλλία υπήρξε ενδιαφέρον γιατί προσπάθησε να ενώσει το παλαιό και το νέο , το παραδοσιακό και το μοντέρνο η σύγχρονο. Ως γνωστόν για προσωπικά σκάνδαλα το προγραμμα αυτό δεν υλοποιήθηκε . Οι ιδέες του όμως παραμένουν ισχυρές σε Γαλλία κι Ευρώπη γενικώς . Ως ταυτοτικο αίτημα που θέλει ν’αναχαιτησει τον αταυτοτικο αριστερό οδοστρωτήρα.
Ανάμεσα σε μια πολιτική φιλελεύθερη και παγκοσμιοποιημένη,σε μια πολιτική συντηρητική και αξιών και σε μια πολιτική λαϊκής ευαισθησίας , η σημερινή δεξιά δεν πρέπει να χαθεί σε ταυτοτικη εσωστρέφεια σ’ ατέρμονες αυτοκαταστροφικές συζητήσεις . Αντιθέτως πρέπει να λειτουργήσει μ’εξωστρεφη ταυτοτικη πορεία , που σημαίνει ένας ισορροπημένος συνδυασμός και των τριών ανωτέρω τάσεων.
Ο φιλελευθερισμός δεν είναι μόνο μια νεοφιλελεύθερη οικονομία όπως πολλοί θέλουν να τον εγκλωβίσουν με αρωγό έναν ελευθεριαζοντα ατομισμό . Αντιθέτως σέβεται τον ρόλο του κράτους , υποστηρίζει το πνεύμα των ατομικών δικαιωμάτων και δεν βλέπει καμμία αντιπαλότητα μεταξύ της οικονομίας της αγοράς και του εθνικού στοιχείου. Η ιδέα ότι ο φιλελευθερισμός είναι εχθρός του κοινωνικού στοιχείου επίσης είναι ένας αριστερός μύθος πουχει καταρρεύσει από την πραγματικότητα: πιο πολλά κοινωνικά μέτρα πήρε για παράδειγμα η δεξιά στην Γαλλία παρά η αριστερά όταν αντίστοιχα κυβέρνησαν.( υπάρχουν οι στατιστικές σ’αυτα).
Αλλά κι η ιδέα ότι ο συντηρητισμός είναι κάτι το αντιδραστικό κι αυτό είναι λαθος. Ο συντηρητικός για παράδειγμα Εντμουντ Μπουρκε δεν δίστασε να στηρίξει το δικαίωμα ανεξαρτησίας των Αμερικανών κι εκανε κριτική στην γαλλική παθολογία της λογικής της καμένης γης της Γαλλικής επανάστασης. Συντηρητισμός δεν σημαίνει ηθικολογία και νομολαγνεια.Συντηρητισμος σημαίνει να συντηρείς κάποια αξία και να την έχεις μαζί σου μέσα στις αλλαγές του παρόντος . Όχι όμως να εμποδίζεις τις αλλαγές, αλλά να τις ποτίζεις με αξιακή ιστορικά και διαχρονικά μνήμη.Ενας συνδυασμός δηλαδή της “φύσης” των πραγμάτων και της προόδου τους, του κοινού καλού και της της ατομικής βελτίωσης.
Συνεπώς ο συνδυασμός μεταξύ φιλελεύθερης οικονομίας , φιλελεύθερης πολιτικής και συντηρητισμού μπορούν να βάλουν τις βάσεις μιας ευρύτερης ποιοτικά πολιτικής συμμαχίας , μιας ταυτοτικης σύνθεσης που μπορεί να φτιάξει το σύγχρονο πρόσωπο της σημερινής “δεξιάς” που τόσο χρειάζεται η Ευρώπη αλλά και τα κράτη της για να προχωρήσουν εξελικτικά. Ένα μέτωπο συντηρητικό , φιλελεύθερο κι εθνικό είναι κι εφικτό κι αναγκαίο σήμερα Ευρωπαϊκά κι Εθνικα έτσι ώστε ο λαϊκισμός κι η δημαγωγία να μην μπορέσουν να ριζώσουν και ν’αναπτυχθουν στο παρόν πολιτικό γιγνεσθαι.
Δημοσθένης Δαββετας
Καθηγητης Φιλοσοφίας της Τέχνης , ποιητής, εικαστικός.