Αμερικανικές εκλογές ή η χαμένη τιμή της πολιτικής μας συνείδησης
Πέρα από τη νίκη της Κλίντον ή του Τραμπ, πέρα από τη μάχη των συστημικών εναντίον των αντι-συστημικώναντίστοιχα, στην πρώτη και στη δεύτερη περίπτωση, όπως συνηθίζεται να λέγεται σήμερα, αυτές οι αμερικανικές εκλογές ενσαρκώνουν ο,τι βιώνεται σήμερα παγκοσμίως: την βαθιά δυσπιστία που ενυπάρχει, φανερά κι όχι κρυφά, μεταξύ της πολιτικής ελίτ και των λαών. Ποτέ το επίπεδο πολιτικής αντιπαράθεσης μεταξύ υποψηφίων δεν ήταν τόσο χαμηλό όσο αυτό στην Αμερική, κάτι που προμηνύει ίσως γεγονότα μελλοντικά ανάλογα στις ευρωπαϊκές χώρες. Από τη μια μεριά, οι πολιτικές ελίτ που χρησιμοποιούν μια γλώσσα υποκριτική: άλλο λένε και άλλο κάνουν. Που χρησιμοποιούν τη “Δημοκρατία” ως εργαλείο για τα δικά τους και των φίλων του συστήματός τους συμφέροντα, αδιαφορώντας γι αυτά των πολλών (οι οποίοι βέβαια, τους εξέλεξαν να τους κυβερνήσουν. ας μην το ξεχνάμε ποτέ αυτό). Και από την άλλη οι αντι-συστημικοί, οι αντι-ελίτ πολιτικοί, οι οποίοι θέλουν να εκμεταλλευτούν το κενό μεταξύ συστήματος και λαών και χρησιμοποιούν τον πιο αισχρό λαϊκισμό για να πάρουν την εξουσία. Κάτι μεταξύ αρχαίας τραγωδίας και φαρσοκωμωδίας, αυτός ο πόλεμος δε μοιάζει να είναι απλά ένα “ατύχημα” της Ιστορίας ή ένας μικροεφιάλτηςπου θα περάσει. Το αντίθετο: φαίνεται ότι είναι η αρχή μιας νέας πολιτικής πραγματικότητας που γεννά μια νέα πολιτική γλώσσα: αυτή της αν-ηθικότητας. Ζούμε στον κόσμο της παγκοσμιοποίησης, όπου αγορά κι επικοινωνία καθορίζουν την τύχη του προϊόντος. Και όχι μόνο. Φτάνουν ως το σημείο να καθορίσουν και τη μορφή, αλλά και τη σύσταση του προϊόντος. Η τηλε-πραγματικότητα είναι πέρα από ηθική και ιδεολογία και έχει επηρεάσει καθοριστικά το πολιτικό λεξιλόγιο και τη στρατηγική των πολιτικών. Τα σλόγκαν κυριαρχούν, όπως στη διαφήμιση και το μάρκετινγκ. Η έρευνα αγοράς χρησιμοποιείται και στην πολιτική. Και τί δείχνει αυτή; ότι, όταν οι λαοί δε μπορούν πια να αντέξουν την κυνική στάση των πολιτικών και της σημερινής πολιτικής ελίτ, τότε στρέφονται προς το πλούσιο ρήμα, προς τα εντυπωσιακά (και συχνά κούφια) επίθετα. Έτσι, μέσω του άμετρου και της υπερβολής, οδηγούμαστε στην απώλεια του πολιτικού λόγου. Το είδαμε με το Brexit, το βλέπουμε στο πολιτικό κλίμα της Γαλλίας, αλλά κι αυτό της Γερμανίας, το βλέπουμε στον διαδικτυακό λόγο, το βλέπουμε ως κυρίαρχο πια γεγονός στην παγκόσμια καθημερινότητά μας. Οι χυδαίες απλοποιήσεις και οι ακραίες γελοιότητες είναι πια συνηθισμένο φαινόμενο πολιτικής πραγματικότητας. Δεν φταίνε μόνο οι κακοί πολιτικοί. Φταίμε κι εμείς που στηρίζουμε αυτό το κακόγουστο ως επικίνδυνο γελοίο πολιτικό τσίρκο. Μήπως όμως αυτές οι πολιτικές επιλογές είναι η προβολή ενός χαμηλής στάθμης πολιτικού μας εαυτού; μήπως αυτές οι πολιτικές εκλογές είναι η χαμένη τιμή της πολιτικής μας συνείδησης; Όπως είπε και ο Τόμας Χομπς στο Λεβιάθαν, οι πολιτικοί είναι προέκταση του εαυτού μας.
Δημοσθένης Δαββέτας