Ο Ολάντ και η «αληθινή αριστερά»
Σε πρόσφατο άρθρο του ο Πολ Κρούγκμαν, ένας από τους πιο διαβασμένους αρθρογράφους της Νέας Υόρκης, αναρωτιέται αν η πρόσφατη «νεοφιλελεύθερη στροφή» του Ολάντ είναι «καταστροφική προδοσία» σε σχέση με τις αξίες της «αληθινής αριστεράς». Αν έχει σε κάτι δίκαιο σίγουρα ο Κρούγκμαν είναι ότι ναι υπάρχει πραγματική στροφή 180 μοιρών στην πολιτική του Ολάντ. Τίποτα πια δεν θυμίζει τις κραυγαλέες προεκλογικές του δηλώσεις εναντίον του Σαρκοζί και της χρηματοπιστωτικής διεθνούς. Όσοι βέβαια ξέρουν τον Γάλλο πρόεδρο από παλιά θα σπεύσουν να πουν ότι ήταν πάντα σοσιαλδημοκράτης, περισσότερο μεταρρυθμιστής κι όχι, έως καθόλου, επαναστάτης. Και αυτό ισχύει πολιτικά. Όμως, εντυπωσιάζει η στροφή του οικονομικά γιατί έρχεται σ’ αντίθεση με ότι μέτρα πήρε τα τελευταία δύο χρόνια. Επίσης, έρχεται σε αντίθεση με τις ίδιες τις ιδρυτικές αρχές της «αληθινής αριστεράς», που έως τώρα υπηρετούσε. Ποιες είναι αυτές σε γενικές γραμμές; Πρόκειται για απόψεις μιας οικονομικής λογικής που στηρίζεται στην Κενσιανή προοπτική. Που σημαίνει: ένα νέο ξεκίνημα της οικονομίας μέσω της κατανάλωσης. Αυτή η πρόταση στη σημερινή κρίση είναι δημαγωγική και λαϊκιστική. Γιατί με μια αφελή, έως άκρως επικίνδυνη θέση, μας λέει ότι φτάνει να ξεκινήσει η κατανάλωση για να υπάρξει μαζί της ανάπτυξη και εύκολη εύρεση εργασίας. Εύρηκα! Εύρηκα! Εύρηκα! Μπράβο, παιδιά! Ήταν τόσο απλό και η παγκοσμίως «κακιά» δεξιά, ο ανθρωποφάγος καπιταλισμός, ή δεν το κατάλαβε ή δεν θέλει να το καταλάβει γιατί σκοπεύει μόνο στην εξοντωτική εκμετάλλευση; Ας αυξήσουμε λοιπόν τους μισθούς στα 5.000 ευρώ ή ακόμη και στα 10.000 ευρώ, γιατί όχι; Θα ζουν όλοι καλά κι εμείς καλύτερα. Αυτά πρότεινε προεκλογικά ο Ολάντ, κάτι σαν «λεφτά υπάρχουν». Και δεν τα βρήκε πουθενά. Έτσι, αναγκάζεται τώρα να γίνει επιτέλους ρεαλιστής και να στραφεί προς την πραγματική επανάσταση, που είναι η καινοτομία. Πόσο δικαιωμένος πρέπει να νιώθει ο Σούμπετερ που υποστήριζε ότι το κέντρο βάρους πρέπει να πέσει στη δημιουργική, την καινοτόμα «καταστροφή». Μόνο έτσι, θα έρθει ο ανταγωνισμός και η πολυπόθητη ανάπτυξη. Η απάντηση λοιπόν στο ερώτημα του Κρούγκμαν είναι ξεκάθαρη: όχι ο Ολάντ δεν πρόδωσε, απλώς αντέδρασε ρεαλιστικά. Κατάλαβε ότι η ανάπτυξη έρχεται μέσω της σύνθεσης πολλών συντελεστών. Δεν μπορεί να ταυτιστεί η πρόοδος με την αύξηση των μισθών και την κατανάλωση. Δοκιμάστηκε αυτό το μοντέλο και οδήγησε στην σημερινή κρίση διεθνώς αλλά βέβαια, όπως όλοι βιώνουμε δυσάρεστα, και στη χώρα μας. Επιστροφή σε συνταγές παρελθόντος θα είναι καταστροφή σήμερα. Ο δημαγωγικός λαϊκισμός της «αληθινής αριστεράς» μόνο κακό μπορεί να κάνει γιατί αποπροσανατολίζει τους πολίτες από τον δρόμο της λογικής. Βασίζεται, δηλαδή, στην εκμετάλλευση της αγανάκτησης, ένα συναίσθημα που ο Νίτσε θεωρεί υποκριτικό και άκρως επικίνδυνο.
Δ. Δαββέτας