Ο Πολιτισμός στον αστερισμο του covid19.
Το ερώτημα παραμενει ουσιαστικο: τι κάνει ο πολιτισμός,οι τέχνες κι οι καλλιτέχνες, την περίοδο του κορονα-ιου; Ας χωρίσουμε την απάντηση σε δύο μέρη.
Το πρώτο αφορά την δημιουργική πλευρά του καλλιτέχνη. Ως γνωστόν, ο αυθεντικός δημιουργός δεν καταλαβαίνει από καραντίνα, γιατι όλη του την ζωή την περνά σε καραντίνα. Που σημαίνει ότι οι συνθήκες της δημιουργίας είναι συνθήκες κρίσης. Μοναχικοί, άλλοτε μελαγχολικοί, άλλοτε ενθουσιώδεις, άλλοτε απαθείς, οι καλλιτέχνες έχουν πάντα ιδιαίτερη σχέση με την απομόνωση, γιατι χάρις σ’αυτήν μπορούν κι αυτοσυγκεντρωνοντσι, μπορούν και πειραματίζονται, μπορούν και φαντάζονται γόνιμα. Άρα δεν τους ενοχλεί η καραντίνα γιατί στην πιο απλή περίπτωση θα την χρησιμοποιήσουν ως εστία παραγωγής και δημιουργίας του έργου τους.
Κι εδώ ας δούμε το δεύτερο μέρος της ανάλυσης μου.
Είναι γνωστό επίσης ότι, το έργο τους, οι δημιουργοί, θέλουν να το παρουσιάσουν. Είναι ” παιδί ” τους και θέλουν να το δείξουν στον κόσμο. Είναι στην φύση του καλλιτέχνη αυτό. Θρεφεται από την επαφή του με το κοινό. Ζει γι’αυτήν την σχέση. Και ψαχνει παντα τροπους για να το πραγματοποιησει.
Κανένας κορωνα-ιος δεν μπορεί, παρά την σοβαρότητα του ,να τον καθηλώσει και να του στερήσει την επιθυμία δημιουργικότητας και “κοινωνίας” του έργου του με το κοινό.
Το είδαμε άλλωστε όλοι τις μέρες της Καραντινας, το πώς οι καλλιτέχνες χρησιμοποίησαν την τεχνολογία. Πολλοί γνωστοί η άγνωστοι δημιουργοί με αναρτήσεις,βίντεο,συναυλίες, η οτιδήποτε άλλο μπορούσαν, βγήκαν στο διαδίκτυο. Τραγούδησαν,έπαιξαν θέατρο,διάβασαν ποίηση, έκαναν εκθέσεις
ζωγραφικές,πρόβαλαν φιλμ τους κλπ. Και βέβαια το κοινό ανταποκρίθηκε κι η σχέση τεχνης-θεατη παρέμεινε ζωηρή,ζωντανή όπως ήταν πάντα.
Όμως υπάρχει μια βασική διαπίστωση. Καλή και χρήσιμη η τεχνολογία, καλή η διαδυκτιακη επικοινωνία και ζωή, όμως η ανάγκη για φυσική επαφή δημιουργών-κοινού, παραμένει επιτακτική. Πόσοι και πόσοι καλλιτέχνες δεν τους ακούσαμε, ν’αδημονουν να τελειώσει αυτή η περίοδος της κοινωνικής απομόνωσης, για να επιστρέψουν στην πιο άμεση και ζεστή επαφή με τον κόσμο!.
Όταν λοιπόν ακούν ότι η κανονικότητα θα’ναι διαφορετική,ότι θα’ναι περίπου το μισό κοινό σε θέατρα, συναυλίες, χορευτικές παραστάσεις, κινηματογράφο κλπ, τους κυριεύει η ανησυχία. Γιατί πως θα τα βγάλουν πέρα οικονομικα; Πώς θα λειτουργήσουν εμπορικά, μιας κι η οικονομία βοηθά στην υλοποίηση των σχεδίων τους;
Κι αυτό είναι ένα μεγάλο στοίχημα
Και εύχομαι να’ναι κάτι διαρκές. Γιατί ο Πολιτισμός είναι επίσης διπλωματία,είναι η πιο αποδοτική ειρηνική στρατηγική ώστε να ξεπεραστούν πολλά κρατικά εμπόδια με γείτονες μας η άλλους διαφωνούντες.μα και για την ελληνική κυβέρνηση και για τις άλλες διεθνώς που πρέπει να κερδηθεί. Γιατί πολλά μπορεί να στερηθεί ο κόσμος, αλλά όπως γνωρίζουμε από αρχαιοτάτων χρόνων, την τέχνη δεν την στερείται ποτέ. Όποτε δεν λειτούργησε η τέχνη κι ο πολιτισμός, η δικτατορία, ο αυταρχισμός κι η έλλειψη Δημοκρατίας αναπτύχθηκαν. Η τέχνη είναι μια πνευματική κι αισθητική τροφή, που θρέφει αλλά και θεραπεύει. Τις στιγμές που η Δημοκρατία ανθιζε ανθιζε ταυτόχρονα κι Τέχνη. Συνεπώς, οι κυβερνώντες θα πρέπει να λάβουν σοβαρά υπ’ όψη τους την κοινωνική και πολιτική ανάγκη του πολιτισμού. Θα πρέπει να την στηρίξουν με τον Α η Β τρόπο. Χρειάζεται φαντασία και πολιτική βούληση. Κι η Ελληνική κυβέρνηση τουλάχιστον δείχνει ότι την έχει.
Η Τέχνη, σ’ όλες της τις μορφές μπορεί να συμβάλλει ποιοτικά στην κοινωνική και ανθρώπινη εξωστρέφεια ενός σύγχρονου κράτους. Άλλωστε είναι πια ιστορικά αποδεδειγμένο ότι, οποτε Πολιτικη και Πολιτισμός συνεργησαν, τ’ αποτελέσματα ήταν θετικά, ήταν δημιουργικά και γόνιμα. Ασ το λάβουμε αυτό υπ’όψιν μας για την μετα-κορωνα-ιο περίοδο.
Δημοσθένης Δαββετας Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης,ποιητής, εικαστικός.