Η Αμπραμοβιτς κι η καραντίνα
Σε μια από τις γνωστές της Περφορμανς η Μαρίνα Αμπραμοβιτς κι ο τότε σύζυγος της Ουλαι, κάθισαν όρθιοι πλάτη πλάτη ακίνητοι, με δεμένα μεταξύ τους τα μαλλιά τους, επί 16 ώρες.
Αυτή η καθόλα εντυπωσιακή δράση δίδαξε με τον συμβολισμό της. Το μήνυμα της ακινησίας τροφοδότησε μια σειρά από ερωτήματα. Τι ήθελαν να πουν οι δύο εικαστικοι; Η ακινησία ήταν εγκλωβισμός, ήταν τέλος η μια νέα αρχή, μια νέα εκκίνηση;
Ο Όσκαρ Ουάιλντ έλεγε ότι η τέχνη καθοδηγεί την ζωή. Αν αποδεχτούμε αυτήν την θέση, τότε μπορούμε μέσω της δράσης των Ουλαι-Αμπραμοβιτς, να προσπαθήσουμε να δούμε κατω από μια άλλη οπτική την καραντίνα. Να μην την δούμε σαν εγκλεισμό αλλά σαν δημιουργική ακινησία.
Τι θα πει αυτό; Θα πει ότι μενούμε σπιτι οχι παθητικα κι ανενεργα καταθλιπτικοι, αλλα μενουμε σπιτι ενεργά και μ’αισιοδοξια. Δηλαδή, εκτός του ότι μπορούμε να λύσουμε κάποια πρακτικά ζητήματα καθημερινότητας που ταχαμε πριν ,λόγω υποχρεώσεων,παραμελήσει, επίσης μπορούμε να μείνουμε κυρίως συντροφια με τον εαυτό μας. Τον παρατηρούμε, τον ξαναδιαβαζουμε, τον αναλύουμε και βέβαια σκεφτόμαστε πως να τον διορθώσουμε.
Είναι σίγουρο κι ήδη το χουμε διαπιστώσει ότι κάποιοι θα πουν ότι θα χουν πέσει σε κατάθλιψη, άλλοι ότι το “σύστημα” τους αποδυναμωνει για να μην μπορουν μετα ναβρουν την ενεργεια τους, άλλοι ότι θα μειωθούν συντάξεις και μισθοί και τόσα άλλα. Οσο και να υπαρχει καποιος προβληματισμος σ’αυτα, η ουσία είναι ,να μην παγιδευτουμε σε συνωμοσιολογια η μανιες καταδιωξεως. Οσο πιο ψύχραιμα γίνεται , να ερμηνεύσουμε την “ακινησία ” μας ως αφετηρία για ένα νέο ξεκίνημα. Για μια διαδρομή που θα ήμαστε προσεκτικοί όπως οι μαραθωνοδρόμοι .
Κι όχι να δούμε την “ακινησια” ως τέλμα.
Αν περιμένουμε από άλλους να μας ξεβαλτωσουν τότε δεν θα υπάρξει πρόοδος. Η “ακινησια” όπως και στις θρησκείες η την φιλοσοφία να γίνει η κάθαρση μας, έτσι ώστε πιο ελαφρεις με μεγαλύτερη αντοχή κι ενέργεια να ξεκινήσουμε μια νέα ζωή.
Δεν μπορεί καμμία εξουσία η σύστημα να μας αποκοιμησει αν μετατρέψουμε την ακινησία ως αφετηρία εκκίνησης όπως γίνεται με τους δρομείς μεγάλων αποστάσεων καθως ξέρουμε στους αγώνες στίβου.
Η νέα μας εκκίνηση να μας κάνει εκ νέου ενεργούς πολίτες, φορείς ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά και υποχρεώσεων, ενεργούς πατριώτες, που θα υπερασπιστούμε με καθαρό μυαλό την χώρα μας, το περιβάλλον, την πολιτιστική μας ταυτότητα, τις εθνικές μας ρίζες.
Η νέα μας εκκίνηση, να μας ωθήσει στον σεβασμό του εαυτού μας και των άλλων, στον σεβασμό του διαφορετικού και του αλλογενους, να μας ωθήσει να γίνουμε διεκδικητές των καλύτερων συνθηκών για την υγεία μας, να στηρίξουμε τους αδύνατους, ν αναπτύξουμε ισχυρό αίσθημα αλληλεγγύης, να γίνουμε ενεργοί πολίτες, ενεργοί διεκδικητές νομοσχεδίων για οικονομική δικαιοσύνη, κοινωνική ισορροπία, άρνηση των αδικιών.
Τόσα και τόσα μπορούμε να κάνουμε χρησιμοποιώντας την δημιουργική ακινησία της Καραντινας. Από την ακινησία να προέλθει η δυναμική μας για πάθος προς την ζωή, κι όχι γι’αρνηση και παθητικότητα.Να ενεργοποιηθεί εκ νεου η ανθρωπιά, το όνειρο ,η προσωπικη κι η κοινωνικη μας βελτιωση.
Ο ιός προσβάλει όπως λένε οι αρμόδιοι γιατροί το αναπνευστικό μας σύστημα. Δηλαδή προσβάλλει τον μηχανισμό ζωής μας . Γι αυτο θελουμε να τον νικησουμε. Ακολουθώντας τους κανόνες υγιεινής που προτείνουν οι γιατροί, απλά ακούμε τους κανόνες της επιστήμης. Όμως δεν μένουμε εκεί, δεν μένουμε ακίνητοι εγκλωβισμένοι. Το αντίθετο στην ακινησία προετοιμαζόμαστε, να βρούμε μια νέα αναπνοή, μια νέα δυναμική των πνευμόνων μας και του αναπνευστικού μας μηχανισμού, που την είχαμε πάντα μέσα μας και τώρα λόγω συνθηκών ξύπνησε και την βρήκαμε.
Ας μην ακουμε μονο τους χρηματοπιστωτικους συμβουλους που συχνα ξεχνουν τις ψυχικες κι εσωτερικες αναγκες των ανθρωπων. Ας ακούσουμε και τους καλλιτέχνες και τους πνευματικούς ανθρώπους που ξέρουν να ξεκλειδώνουν τους μηχανισμούς της γόνιμης αυλότητας και της πνευματικης γονιμοτητας.
Ας ανοίξουμε τ’αυτιά μας, στην τέχνη, ας ανοίξουμε την καρδιά μας σ’αυτήν. Κι ας θυμηθούμε τα λόγια του σπουδαίου ποιητή Φερνάντο Πεσσόα που έλεγε ότι, το γεγονός ότι συνεχίζει πάντα να υπάρχει η τέχνη, είναι η τρανταχτή απόδειξη ότι η ζωή από μόνη της δεν φτάνει.
Δημοσθένης Δαββετας Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης, ποιητής,εικαστικός.
