Περί Πολιτισμού
Σε πολλές προσωπικές και τηλεοπτικές συζητήσεις εισπράτω την άποψη οτι ο πολιτισμός ειναι υπόθεση της Αριστεράς και πως οι φιλελεύθερες πολιτικές αδιαφορούν για ζητήματα πολιτιστικά. Μια τέτοια θέση διαστρεβλώνει την βασική θέση του φιλελεύθερου πνεύματος το οποίο ειναι θεμελιωμένο στην πολιτισμική αυτονομία του πολίτη. Από τον Αντάμ Σμιθ ως τους νεότερους Λύκ Φερυ η Φινκελκραουτ αλλα και περνώντας από τον σπουδαίο φιλελεύθερο συγγραφέα κι υπουργό πολιτισμου Αντρε Μαλρω, η πολιτισμική γλώσσα, δομήθηκε στην ανεξαρτησία κι ελευθερία του ατόμου και στην Ιδιοβουλια του. Ο άνθρωπος του πολιτισμου ζει κι υπάρχει μέσα στην φιλελεύθερη ανάπτυξη, χαρακτηριστικά της οποίας ειναι η συνειδητή ωριμότητα των πράξεων, η πνευματική αυτογνωσία και η δημιουργική πρωτοβουλία που θα ξεφεύγει από τα σφιχτά όρια ενός καθοδηγητικου κράτους. Οτιδήποτε αντιθετο αντιβαίνει τους νόμους της δημιουργίας. Φαινόμενα οπως ο σοσιαλιστικός ρεαλισμός και ηθικολογικη τέχνη, δεν ειναι γόνοι μιας γόνιμης καλλιτεχνικής πορείας. Η τέχνη και ο Πολιτισμός δεν μπορούν να παγιδευτούν σε θεολογικές λογικές τύπου καλη τέχνη η αριστερή, κακή η φιλελεύθερη. Ή η αριστερή ειναι ανθρώπινη κι η φιλελεύθερη όχι. Ο Πολιτισμός εξ ορισμού παει πέρα από διακρίσεις τύπου δεξιός ή αριστερός. Αγγίζει την ουσία του ανθρώπου που ειναι η συνεχής ποιοτική βελτίωση των αισθημάτων και του νου του. Ο Πολιτισμός στοχεύει την αυτοσυνειδησιακή ανάπτυξη του ατόμου -πολίτη. Κι αυτο έχει σαν συνέπεια την βελτίωση της Πολιτείας και της καθημερινότητας της. Αυτός ειναι ο στόχος του πολιτισμου. Να ωθήσει τον άνθρωπο στην κατάκτηση της αυτονομίας του. Δίχως νοοτροπίες κρατισμού ( που μετατρέπουν τους καλλιτέχνες σε “υπαλλήλους” του κράτους, συμβιβασμένους για κρατικές χορηγείες κλπ), δίχως “προστασία”, ενός κράτους paderpadrone της πνευματικής ζωής , ο καλλιτέχνης, δίνει την μάχη με τα θηρία των ιστορικών, κοινωνικών, πολιτικών και πολιτιστικών τερατουργιων και θέλει να τα νικήσει. Να τα αλλάξει. Αυτά τα στοιχεία υπαρχουν θεωρητικά σε μία φιλελεύθερη Πολιτεία κι οχι δε μια κρατικοσοβιετια. Βέβαια ο δρόμος ειναι δύσκολος για την ολοκλήρωση μιας τέτοιας πορείας. Όμως οι αρχές και το πλαίσιο ειναι αυτά. Συνεπώς ας μην μονοπωλούν οι σοβιετολαγνοι τον Πολιτισμό, γιατί ειναι ανίερη πράξη εναντιον της δημιουργικής ελευθεριας.
Δημοσθενης Δαββετας
Καθηγητης φιλοσοφίας της Τέχνης,ποιητής,εικαστικός.