Η μετα-covid πολιτική στρατηγική.
Η κρίση και η οικονομική κι αυτή του κέντρου, τι πολιτικές επιπτώσεις μπορεί να έχουν; Πολλοί θα πιουν οτι αυτή η κατάσταση θα οδηγήσει σε ακραιες αντιδράσεις. Αλλοι οτι θα οδηγήσει σε απόλυτη παθητικότητα τους πολίτες. Υπάρχει όμως και μια τρίτη περίπτωση. Αυτή του να λειτουργήσουν οι πολίτες με σωφροσύνη. Που σημαίνει οτι θα οδηγηθούν σε λύσεις πέρα από τις δυο βασικές αντίπαλες πολιτικες ιδεολογίες που ο κόσμος γνωρίζει ως δεξιά κι αριστερά .Και αυτό είναι η πολιτική αντίληψη του κέντρου .
Αυτήν επικαλούνται συχνά όσοι πολίτες θέλουν να μην είναι των “άκρων” κι οσοι πιστεύουν ότι κάπου στην μέση είναι η αλήθεια . Η θέση αυτή περί κέντρου είναι παιδί του Αριστοτελη . Ο Σταγειρίτης φιλόσοφος εισήγαγε την θεωρία της μεσοτητας ως στάση σώφρονα απέναντι στα άκρα . Έλεγε για πχ ότι η άκρα δικαιοσύνη είναι άκρα αδικία. Στην πολιτική το κέντρο ερχόταν πάντα ως ισορροπία ανάμεσα στον διπολισμό των άκρων . Πως γίνεται όμως , όπως μας δείχνει η ιστορία των κομμάτων , τα κεντρώα κόμματα , ειδικά σε περιόδους κρίσεων να χάνουν συνεχώς έδαφος και γενικώς να μην έχουν διάρκεια ζωής και να διαλύονται ; Άλλωστε η μη αντοχή στον χρόνο των Κεντρωων κομμάτων είναι αποδεδειγμένο γεγονός σ’Ελλαδα κι Ευρώπη . Γιατί γίνεται αυτό;
Ο Αριστοτελης έλεγε ότι το κέντρο μιας γραμμης από μόνο του είναι στατικό κι ακίνητο . Για να γίνει κινητικό , άρα να ζωντανέψει , πρέπει να κινηθεί έστω και για λιγο είτε προς τα δεξιά είτε προς τ’αριστερα της γραμμής. Συνεπώς η ζωντάνια ( κι εν προκειμένω η πολιτική ζωντάνια), πρέπει να λειτουργήσει αναλογικά προς δεξιά η αριστερά . Αυτές οι δυο πορείες είναι που παρήγαγαν δημιουργικές διαμάχες στην ιστορία των ιδεών ειδικά στο τέλος του 19ου αιώνα και σ’ολον τον 20ο αιώνα. Από αριστερά υπάρχει ο Μαρξ , ο Σαιντ Σιμον , ο Ζωρες , ο Μπερνστάιν ως και οι θεωρητικοί του αναρχισμού Προυντον η Μπακούνιν . Από δεξιά υπάρχει η “Άριστο-κρατική” σκέψη του Νίτσε , αυτή της αντί-επανάστασης των Μπούρκε, Μαιστρ, Μποναλντ, Μπαρες, αλλά και η φιλελεύθερη παράδοση των Τοκβίλ η Αντάμ Σμιθ.
Τα εργα των ανωτέρω κι από τις δυο πλευρές έχουν διαβαστεί από εκατομμύρια αναγνώστες σ’ολους τον κόσμο . Θεωρητικοί του κέντρου δεν υπάρχουν που να σημάδεψαν την ανθρωπότητα. . Κι αυτό γιατί η ιδεολογία του κέντρου είναι ο ρεαλισμός , δηλαδή ένα είδος διαρκούς συμβιβασμού μεταξύ του επιθυμητού και του εφικτού .
Η ιστορία όμως του κόσμου στηρίχτηκε κυρίως σε στοχαστές δεξιάς η αριστερής απόκλισης . Σε στιγμές κρίσης , σε στιγμές δηλαδή που πρέπει να γίνει εξ’αναγκης μια επιλογή ( κρίση , από το κρίνω που σημαίνει : διαχωρίζω , επιλέγω) , η πολιτική παίρνει την μια η την άλλη πορεία και ποτε δεν μένει σ’αυτη του κέντρου . Παίρνει δηλαδή κεντροδεξιά η κεντροαριστερή στροφή . Και δεν μένει στατικά ακίνητη. Κι αυτό πρέπει να γίνει κατανοητό για την σημερινή μας κρίση .
Δημοσθένης Δαββετας
Καθηγητης φιλοσοφίας της τέχνης , ποιητής , εικαστικός ,γεωπολιτιστικος αναλυτής.