Η ηθική αγωγή
Σε μια πρόσφατη διάλεξη μου αναφέρθηκα στην γνωστη σ’ολους μας λέξη «γενοκτονία». Γενοκτονια των Εβραίων, των Ποντιων, των Αρμενιων, στην Ρουαντα κλπ. Αλλωστε η ιστορια μας εχει δυστυχως πολλες γενοκτονιες. Διαπίστωσα ομως πως πολλοί στο ακροατήριο αντέδρασαν μιλώντας για «κατασκευασμένες ιδεολογίες» όταν μίλησα για ηθική της μνήμης. Βρήκα λοιπόν την αφορμή ν’ αναπτύξω τις θέσεις μου, όπως και τις παραθέτω εδώ σε γενικες γραμμες.
Πιστεύω ότι η ηθική δεν είναι η υπόθεση κουλτούρας η γνώσης.. Άλλωστε οι Ναζιστές που έκαναν ολ’ αυτά τ΄ απάνθρωπα εγκλήματα δεν στερούνταν άρτιας σχολικής εκπαίδευσης. Η Γερμανία της δεκαετίας του 30, η πατρίδα του Μπαχ, του Μπετόβεν, του Γκαίτε, του Καντ ή του Χέλντερλιν, είχε ένα αξιόλογο σχολικό και πανεπιστημιακό σύστημα παγκοσμίως. Αυτό δεν εμπόδισε την βαρβαρότητα. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με τους σφαγείς του ριζοσπαστικού ισλαμισμού, ο Μπεν Λάντεν και πολλοί συναγωνιστές του, δεν ήταν αγράμματοι ή ακαλλιέργητοι. Πολλοί δε από τους άγριους εκτελεστές, τζιχαντιστές σήμερα, είναι επιστήμονες (sic), νομικοί, γενικώς εγγράμματοι. Μία τέτοια διαπίστωση ενοχλεί όλους τους προοδευτικούς που πιστευουν ότι η πρόοδος των γνώσεων σημαίνει και πρόοδος πολιτισμού. Οι ναζιστικές ελίτ, οι Μπολσεβίκοι, ή Τζιχαντιστές είχαν και εκπαίδευση και κουλτούρα στον εικοστό αιώνα. Άρα αποδεικνύεται ότι κάποιος μπορεί να είναι αγράμματος και να είναι καλός, ή να ναι πολυγνώστης και να είναι κάθαρμα. Σήμερα έχουμε ανάγκη από Ηθική Αγωγή.
Αυτή δεν είναι μόνο υπόθεση σχολείου, γνώσεων ή πληροφοριών. Είναι πάνω από όλα η σχέση με τις οικογενειακές μας ρίζες, η σχέση με τους γονείς μας. Ο Ηρακλειτος ,ο σπουδαιος απο την Εφεσσο φιλοσοφος ,δεν εχανε την ευκαιρια να κατηγορησει τους ” πολυγνωστες” συλλογεις πληροφοριων, ως ” αγυρτες,” γιατι ναι μεν ανέφεραν πολλα ομως δεν τα κατειχαν και δεν τα γνωριζαν σε βαθος.
Είναι βέβαιο απο την εμπειρία πουχουμε στην ζωή οτι δεν φτάνει ένας καλός καθηγητής να αλλάξει τα πράγματα. Χρειάζεται κατι πιο βασικο κατι εκ θεμελιων. Πρέπει πριν πάνε οι νέοι σχολείο να έχουν ισορροπημένη σχέση με την οικογένεια. Να μάθουν τι είναι καλό και κακό. Να μπορουν να διαχωριζουν τα θετικα απο τ’αρνητικα.
Κι η εμπειρια θα πει καποιος;
Αν δεν παθεις δεν θα μαθεις λεει ο λαος. Συμφωνω. Ομως αλλοιως ειναι να μπαινεις στην ζωη με απολυτη αγνοια κι αλλοιως με στοιχειωδη γνωση βασικων αρχων. Αυτα σου τα δινει κατ’αρχην η οικογενειακη αγωγη. Αυτό είναι η Βάση της ηθικής Αγωγής.
Δημοσθένης Δαββέτας
Καθηγητής Πανεπιστημίου, εικαστικός, ποιητής,γεωπολιτιστικος αναλυτής.