Ο Τζιχαντισμος ως νεωτερική αντίληψη.
Πλησιαζοντας προς το τελος του 2020 και κανοντας εναν απολογισμο εκεινων των στιγμων του πολιτικου και ιδεολογικού ως απάνθρωπου φανατισμού, θα διαπιστώσουμε ότι την κορυφαία θέση κατέχει η τρομοκρατία και πιο συγκεκριμενα ,η τζιχαντιστικη. Πολλες μαζικες τρομοκρατικες πραξεις σημαδευσαν την χρονια αυτη αφαιρώντας την ζωή από πολλούς αθώους πολίτες ,γυναικες η παιδιά που ουδεμία σχέση είχαν με θρησκευτικό η ιδεολογικό φανατισμό.
Ποιος ειναι ομως ο τζιχαντισμος και ποια η σχεση του με το τζιχαντ;
Γιατι αν κι εκ πρωτης οψεως μοιαζει ευκολο να ενωσουμε το ενα με το αλλο εν τουτοις το πρσγμα δεν ειναι τοσο απλοικο οσο θσ μπορουσε ισως καποιος να υποθεσει.
Ας το δούμε λοιπόν.
Η στάση απέναντι στο θάνατο ήταν πάντοτε ενα απο τα ουσιώδη φιλοσοφικά ζητήματα από την αρχαιότητα. Ο Σωκρατης ανήγαγε την ίδια την αιτία της φιλοσοφίας σε προετοιμασία θανάτου , ο δε Επίκουρος μιλούσε για ανυπαρξία θανάτου μιας και αξία εχει μόνο ο,τι νιώθει κάποιος,ενώ όταν πεθαίνει δε νιώθει τίποτα. Αλλά κι ο Πλάτωνας κι ο Αριστοτέλης κι ο Πυθαγόρας ασχολήθηκαν επισταμένα με το θέμα, ενώ ο Στωικός φιλόσοφος, ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Μάρκος Αυρήλιος, έβαλε τον θάνατο ως βασικό στοιχείο στοχασμού, διαλογισμού και αυτογνωσίας στο σημαντικό έργο του ,τα εις εαυτόν, που παραμένει μέχρι σήμερα ένας βασικος οδηγός σε ζητήματα καθημερινής ζωής. Με τον Α η Β δηλαδή τρόπο ο θάνατος ως υπαρξιακή αναζήτηση ,ως σημείο αναφοράς της ζωής κι ερωτηματικό ,είχε καθοριστικό ρόλο στην κλασσική σκέψη.
Η εμφάνιση του Χριστιανισμού ,εδωσε μια διαφορετική διάσταση στο θέμα και θέλησε να λύσει το γόρδιο ζήτημα του θανάτου μέσα από έναν ριζοσπαστικό τρόπο αντιμετώπισης του. Ο Χριστιανισμός έλυσε το θεμα μέσω της αποψης-πιστης ότι, αφού γεννιόμαστε απο το θεό και είμαστε δημιουργήματα του, δεν πεθαίνουμε πραγματικά ,γιατί απλά επιστρέφουμε στον πατέρα-δημιουργό μας. 
Όλες αυτές οι παραπάνω προσεγγίσεις, αλλα και έν γενει η ολη Δυτική αντιμετώπιση του θανάτου χαρακτηρίζεται απο μια κεντρική προσπάθεια απομυθοποίησης και αποδραματοποιησης του-
Η προσπαθεια “εξανθρωπισης” του θανάτου, η απο-σκοταδοποιηση του και κυρίως η εξοικείωση μαζί του ώστε να μην είναι κάτι τρομερό ,που προκαλεί φόβο, αλλά αντιθετως να ειναι κατι που ν’αντιμετωπιζεται ως φυσικο μέρος της ζωής, έγινε εργαλείο σκέψης κι αναστοχασμου .
Ποτέ ο θάνατος δεν ξέφυγε από τα όρια της ζωής, ποτέ δεν έγινε αντικειμενο η επιδίωξη ευδαιμονικης αυτοαναζήτησης η αυτοεκπληρωσης ,ποτε δεν εγινε αυτοσκοπος η εργαλειο στην υπηρεσια μιας στρατηγικής κινήτρου πολιτικής χρησης .
Το αντίθετο ακριβώς συμβαίνει με τους τζιχαντιστες.
Σκοτώνουν και σκοτώνονται στο όνομα του Αλλάχ, υμνώντας και επιδιώκοντας τον θάνατο. Ταυτίζουν την απωλλεια της ζωης τους με την προσφορα της στον βωμο μιας μαρτυρικης γενναιας πράξης και πιστης στην υπηρεσία του Αλλάχ. . Κάτι που είναι μη-ορθολογικο για τον “λογικο” Δυτικο πολιτισμο.
Για μας ο τζιχαντισμος ειναι κατι το παράλογο και φρικιαστικό . Οι τζιχαντιστες θυσιάζουν τη ζωή τους , με το επιχείρημα του δικαίου κατ’αυτους ιερού λόγου, στην υπηρεσια του θανατου. Κάτι τέτοιο ο Νίτσε το ονόμαζε μηδενισμό. Γιατί θεωρούσε μηδενιστή όποιον θυσιάζει το ζωικό και ζωτικο παρόν για αφηρημένα ιδεώδη.
Πρεπει ομως να γινει εδω μια αμεσως αναγκαια δισκριση: αλλο το τζιχαντ κι αλλο ο τχιχαντισμος.
Κι εξηγουμαι .Η ιδέα του τζιχαντ, του ιερού πολέμου, υπάρχει στο κοράνι. Αυτο εινσι δεδομενο. Αλλα αυτό που ονομάζεται τζιχαντισμος,που γνωρίζουμε κι ακούει σήμερα σ’αυτο το όνομα , είναι δημιούργημα της σύγχρονης νεωτερικής ιδεολογίας του ισλαμικού φονταμενταλισμού. Πρόκειται για νεωτερική αντίληψη ερμηνείας και χρήσης του τζιχαντ.
Όπως και στην Δύση είχαμε μοντέρνες αντιλήψεις επανάστασης (πχ Η Ρωσική επανάσταση) ,έτσι και το Ισλάμ έχει την νεωτερική του περίοδο.. Ο τζιχαντισμος είναι μια από τις νεωτερικες του αντιδράσεις, σε σχέση με την θέση του στον Νεωτερικό κόσμο που αναπτύσσεται καθοριστικά στην Δύση τον 20ο αιώνα.
Ο Τζιχαντισμος ,ως έννοια, concept,πριν τον γνωρίσουμε στο αμείλικτο αιμοσταγες,δίχως έλεος πρόσωπο του στην πράξη, μέσα από τόσες τρομοκρατικές ενέργειες διεθνώς, δομήθηκε απο τους δυο νεωτερικους θεωρητικούς του. Τον Πακιστανο θεολόγο Maududi (1903-1979) και τον Αιγύπτιο Qutb των αδελφών μουσουλμάνων (1906-1966).
Και οι δυο τους οραματίστηκαν ενα πολιτικό Ισλάμ με κύριο άξονα τον αγώνα του τζιχαντ. Πρόσφεραν έτσι ενα ιδεολογικό όπλο στους Ισλαμιστες τρομοκράτες. Η αποζητηση του θανάτου, η ενδοξοποίησή του χαρις του τζιχαντ δίνει δικαιολογία σε πράξεις ακρότητας και μίσους. Δικαιολογεί την μαύρη δίχως όρια κι έλεος επιθετικότητα ,στο μυαλό και τη καρδιά τους.
Η σταση τους αυτη δεν ειναι ενας διχως ιδεολογικο προσανατολισμο στόχος .. Αντιθετως εχει ιδεολογικη κατευθυνση.Ειναι Πολλά μαζί. Ειναι κατ’αρχήν το μισος εναντίον της Χριστιανικής Αγάπης, εναντίον του Δυτικού ορθολογισμού, εναντίον του “Αμνού του Θεού”.
Ειναι επισης κι η αρνηση τους να δεχτούν την συνύπαρξη τους με το διαφορετικό. Δεν μπορουν να δεχτουν την δημοκρατια και τον διαλογο. Δεν αντεχουν τον ανθρωπισμο και τις κλασσικες ιδεες για φιλοσοφια ,γραμματα ,τεχνες που ωθουν στην αυτογνωσιακη απελευθερωση του ατομου. Δεν διευρύνουν το “Ιδιο” μέσα από την συνομιλία του Άλλου, για να θυμηθώ το σημαντικό σημείο της διεύρυνσης μεσω του πολιτισμου που ανέφερε ο Καντ.
Όπως ο Ναζισμός υμνούσε τον εαυτό του φτάνοντας στο σημειο να τον σκοτώσει( όπως πέθανε και ο Νάρκισσος )έτσι και οι τζιχαντιστες έχουν αυτοκτονική πορεία, παρασέρνοντας στην ναρκισσιστική τους τρέλα του θανάτου και όσους μπορούν περισσοτερους απο τους αν-ομοιους τους.
Δοξάζοντας βεβαια την ιδεολογια τους,δεν αντιλαμβάνονται οτι σταδιακά την απομονώνουν και την σκοτώνουν. Η θυσία τους είναι στην υπηρεσία του θεολογικού ναρκισσισμού τους.
Γι’ αυτό και είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν με ορθολογικά επιχειρήματα. Είναι δύσκολο ν’αναχαιτιστουν μόνο με κοινωνιολογικά κριτήρια.
Χρειάζεται να πολεμηθουν σε τρία μέτωπα: να κοπούν οι πηγές χρηματοδότησης τους και να αυξηθούν τα μέτρα προληπτικής ασφαλείας. Κυριως όμως να δεχτούν επιθεση στο ιδεολογικό και πολιτιστικό τους πεδιο. Είναι αυτό ακριβώς που εμπεριέχει το πρόσφατο νομοσχέδιο του Γαλλου προεδρου Μακρόν περι “separatisme” Μέσω της εκπαιδευτικής πολιτικής των κυβερνησεων και κρατών ,να αναδειχθεί ότι στην ουσία, δεν προσφέρουν μια εναλλακτική ηθική απάντηση στην Δυτική παρακμή αξιών, όπως ισχυρίζονται, αλλα υπηρετούν την σκοτεινή πλευρά των πραγμάτων, την αρνητική , τον “αμνό του σκότους .” Θα φανεί αν το νομοσχέδιο του Μακρόν θα φέρει αποτέλεσμα. Άμεσα θα φανεί.
Δημοσθένης Δαββετας
Καθηγητης φιλοσοφίας της Τέχνης , Ποιητης, εικαστικός, γεωπολιτιστικος αναλυτής.