Το Δηλητήριο του ρατσισμού στις ΗΠΑ. 
Τις τελευταίες μέρες, είμαστε μάρτυρες μιας βίαιης εξέγερσης στις ΗΠΑ ,με άγριες διαδηλώσεις. Παράλληλα στην Ευρώπη υπάρχει συγχρονισμένα αλλά ειρηνικά, ένα εντυπωσιακό κύμα διαδηλώσεων εναντίον του ρατσισμού. Η αφορμή γι’ Αυτά τα γεγονότα είναι ο βίαιος θάνατος του αφροαμερικανου George Floyd, από έναν αμερικανό αστυνομικό.
Πίσω όμως από την εικόνα αυτή κρύβονται βαθύτερες,μακροχρόνιες αιτίες, που είναι ριζωμένες στην Αμερική. Ποιες ειναι; Ας προσεγγίσουμε κάποιες από αυτές.
Θα μπορούσα να πω ότι ήδη από την δεκαετία του ’60 έχουμε μαζικές εξεγέρσεις και διαδηλώσεις των αφροαμερικανων εναντίον του συστήματος διακυβέρνησης.
Τα χρόνια του ’60, αφορμή των εξεγέρσεων υπήρξαν, το λιντσάρισμα του νεαρού αγοριού Emment Till (το 1955 στο Μισισιπή γιατί πείραξε μια λευκή γυναίκα), η δολοφονία του Malkolm X (το 1965) κι αυτή του Martin Luther King ( το 1968).
Όμως οι πραγματικές αιτίες ήταν το δικαίωμα ψήφου των μαύρων και τα πολιτικά τους δικαιώματα. Τότε με τις εξεγέρσεις υπό την ηγεσία του Martin Luther king, πολλοί πίστεψαν ότι τα πράγματα με τον καιρό θ’αλλαζαν . Όμως τα σημερινά γεγονότα δείχνουν ότι δεν υπήρξαν πραγματικές ποιοτικές αλλαγές.
Το κλίμα δυσπιστίας εναντίον της εξουσίας παραμένει. Υπάρχει η αίσθηση ότι οι μαύροι αντιμετωπίζονται διαφορετικά από τους λευκούς. Δεν υπάρχει ισότητα και αντιθέτως υπάρχει η βεβαιότητα ότι η αστυνομία είναι πιο σκληρή με τους μαύρους. Τους σταματά πολύ συχνά και πιο εύκολα για σκληρούς συχνά ελέγχους, το 60% των αστυνομικών θυμάτων που πεθαίνουν είναι μαύροι, ενώ στο 99% των νεκρών από αστυνομικούς ,κανεις από αυτούς τους τελευταίους ,εκτος ελαχιστων περιπτωσεων, δεν τιμωρήθηκε. Αυτή η αστυνομική ατιμωρησία κι η έλλειψη ισότητας προς τους αφροαμερικανους, οδήγησε σ’εξέγερση μιας κι ο συλλογικός θυμός σιωπηλά όλο και μεγάλωνε τα τελευταία χρόνια.
Ένα άλλο σημείο που πρέπει να τονιστεί είναι η οικονομική κατάσταση. Όπως την δεκαετία του ’60 ,υπήρχε μια καλή οικονομική περίοδος η οποία όμως δεν έδινε όσα δικαιώματα στην εκπαίδευση για τους μαύρους αποτέλεσμα τον ξεσηκωμό τους ,έτσι και τώρα, πριν έρθει ο covid 19,η Αμερικανική οικονομία ήταν σε μεγάλη άνθιση. Όμως το μεγαλύτερο μέρος των μαύρων ήταν εκτός υγειονομικής περίθαλψης κι εκπαίδευσης,μ’αποτελεσμα να θρηνούν πολύ περισσότερους νεκρούς.
Αυτό το συνεχιζόμενο αίσθημα ανισότητας, σε συνδυασμό με την αστυνομική βία κι ατιμωρησ
ία, μετατράπηκε σε κοινωνικό μπαρούτι που εξερράγη.
Και τα χρόνια του ’60 και τώρα οι διαδηλώσεις ήταν μαζικές. Και παρά την απουσία ενός ηγέτη όπως ο Martin Luther king, εν τούτοις προς το παρόν έχουν υπάρξει κάποιες αλλαγές σε τοπικά επίπεδα. Βλέπουμε ήδη αλλαγές συμπεριφοράς άστυνομιας. Το ερωτημα ομως παραμενει ισχυρο . Αυτες οι αλλαγες, αυτος ο ανεμος αλλαγων, ειναι προς το παρον η θα παει σε βαθος ;
Γιατί αν δεν γίνουν ουσιαστικές αλλαγές εναντίον των κοινωνικών ανισοτήτων και του ρατσισμού, τότε θα ξαναδούμε σύντομα τα ίδια.
Το πρόβλημα του ρατσισμού και της ρατσιστικής περιφρόνησης είναι πολύ βαθύ στις ΗΠΑ. Είναι πρόβλημα δεμένο με την δομη της κοινωνίας και την ιστορία της χώρας. Σ’αυτήν την βαθιά ανισότητα πολλαπλών επιπέδων, οφείλεται και το χάος που έχει προκληθεί.
Πρέπει να υπάρξει η αίσθηση ότι όλοι οι κάτοικοι της χώρας διαπερνωντσι από το αίσθημα ασφάλειας κι όχι διαρκούς ανασφάλειας. Κι αν ο πρόεδρος Τραμπ δεν βρει λύσεις δεν θα’ναι καθόλου εύκολη η επιθυμία της επανεκλογής του .
Δημοσθένης Δαββετας Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης ,ποιητής, εικαστικός.