Από τον Γερμανικό ολιγαρχισμο στον Κινεζικό καπιταλισμό. Κι η Δημοκρατια; (Ελεύθερος Τύπος 26.03.2020)

Από τον Γερμανικό ολιγαρχισμο στον Κινεζικό καπιταλισμό. Κι η Δημοκρατια;
Όλα ήταν σε παροξυσμό κίνησης. Σχεδόν λίγο πριν την Άνοιξη η κινητικότητα σε αγορά, σε ταξίδια,σε διαδηλώσεις,παραγωγή, όλες οι μηχανές ήταν στο φουλ.
Και τότε έρχεται ο κορονοιος. Στην αρχή δυσπιστεις, γιατί ο ιός έρχεται από πολύ μακριά,την Κίνα. Όμως αμέσως σκεφτεσαι: η Κίνα δεν είναι πια μακριά, είναι κοντά, είναι μέρος του συστήματος της παγκοσμιοποίησης που μας διοικεί. Δηλαδή πρόκειται για ιό ,συνεπεια της παγκοσμιοποίησης ; Εχουμε παγκοσμιοποιημενη οικονομια, παγκοσμιοποιημενη τρομοκρατια και τωρα παγκοσμιοποιημενη ιο-κρατια; Μεχρι να βγαλεις ακρη με τις σκεψεις και τις υποψιες περι “στημενου ” παιχνιδιου έρχεσαι αντιμετωπος με την σκληρη πραγματικοτητα. Υπαρχουν νεκροι,πολλοι νεκροι . Ιταλία, Ισπανία βαριά χτυπημένες. Αυτό δεν αμφισβητείται. Και σκέφτεσαι ότι όπως κάποτε τα καράβια μετεφεραν τους λοιμους έτσι και τα σύγχρονα ταξίδια μετεφεραν τον κορονοιο.
Η παγκοσμιοποίηση έφερε εκτός πολλαπλών οικονομικών κέντρων και πολλαπλοτητα των εστιών μόλυνσης . Τι κάνουμε λοιπόν μετα την κινητικοτητα; Υποχρεωτική ακινησία, όπως συμβουλεύουν οι γιατροί. ” Μενουμε σπιτι” λοιπόν. Κι ορθώς από υγειονομικής πλευράς. Κανουμε οτι λενε οι ειδικοι. Κι επαναλαμβανω,ορθοτατα.Γνωρίζουμε έτσι την ζωή της ακινησίας.
Τι διαπιστώνουμε από την ως τώρα καραντινα;
Πρωτον: αύξηση ρατσισμού. Υπαρξιακού ρατσισμού. Το αίσθημα επιβίωσης ωθεί σ’αποκλεισμο και φόβο οτιδήποτε δεν ελέγχουμε. Ο ρατσισμός προς το άγνωστο, που δεν ελέγχουμε αυξάνεται. Φοβόμαστε τους πάντες και τα πάντα. Μέχρι και τον ίδιο μας τον εαυτό. Την ύπαρξη μας.
Όμως υπάρχει κι ο πολιτικός ρατσισμός. Πολλοί ηγέτες κλείνουν συνορα καθυστερημενα, γιατί ο φόβος των ενδεχόμενων νεκρών, τους φοβίζει μήπως και δεν ξαναεκλεγουν. ( πχ.η τόσο ξαφνικά ακραία αλλαγή του Τραμπ) . Κι όμως αν όλα είχαν προβλεφτεί,όπως έκανε η Ελληνική κυβέρνηση, όλα Θα ταν πιο λογικά δίχως βεβαιωμένες κινήσεις ( που κρύβουν και πολιτικαντικη υποψια).
Δευτερον: ακούμε στις ειδήσεις ότι ο Μακρόν μιλά για νέα οικονομική άνθηση μέσω δανείων. Που σημαίνει. Τέλος της Γερμανικής πολιτικής λιτότητας. Τέλος της πολιτικής του ισοσκελισμενου προϋπολογισμού. Τέλος της κ. Μέρκελ που με την οικονομικη και μεταναστευτικη πολιτική της δεν εδωσε λύσεις. Ελπίζουμε ,ναι!, σε μια νέα οικονομική αρχή με άλλη μη-γερμανική λογική.
Τριτον: επιβεβαιώνονται οι αγωνιώδης κραυγές των φίλων του περιβάλλοντος. Η υπερθέρμανση του πλανήτη και οι γενικότερες κλιματικές αλλαγές στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης, εξασθένισαν το φυσικό οικοσύστημα. Είναι ώρα λοιπόν να το προστατεύσουμε αποφασιστικά.
Τεταρτον: Το κράτος ξαναπαίρνει στα χέρια του την διαχείριση της ζωής μας. Το όνειρο της αυτονομίας, όνειρο των κλασσικών Ελλήνων,του διαφωτισμού κι ειδικά του Ρουσω, οπισθοχωρει, αφήνοντας, λόγω” εκτάκτων “συνθηκών, την ζωή στα χέρια του κράτους. Αυτό μπορεί μεν να μας προστατεύει ,ειδικά τώρα, αλλά κανείς δεν μας εγγυάται ότι δεν θα χρησιμοποιήσει στην συνέχεια ( κατά το δοκούν οι επιλογές δράσεις του) την κινεζική μέθοδο της κατάργησης της ατομικότητας, ακόμη και με μεθόδους Πεκίνου. Η απενοχοποιημενη κρατική κινεζική βία, άνευ φραγμών, μπορεί ν’ αποτελέσει ελκυστικό μοντέλο, οχι για δημο-κρατορες σαν Ερντογκάν η Πούτιν που ήδη το χρησιμοποιούν, αλλά και για μια νέα γενιά Ευρωπαίων ηγετών, που μπορεί να επηρεαστούν. Άλλωστε η παγκοσμιοποίηση έχει φροντίσει ν’απογυμνωσει τις ηθικές και πολιτισμικές αντιστάσεις που είχαν θρέψει για αιώνες οι ανθρωπιστικές αξίες. Συνεπώς, αν και το απευχομαι,όλα είναι πιθανά κατα την μετα-κορονοιο περίοδο η ακόμη και κατά την ενδεχόμενη ως πιθανη περιοδο επιμηκυνση της.
Πεμπτο: Ένα νέο μοντέλο διακυβέρνησης διανοιγεται απειλητικο μπροστά μας. Ένα παγκοσμιοποιημένο μοντέλο πολιτικής εξουσίας, όπου η Ευρώπη μας , για διάφορους λόγους που θα επικαλεστούν οι ενδιαφερόμενοι, θα κάνει ενδεχομένως σε καποιες περιπτωσεις ,έναν πολιτικό συμβιβασμό. Θα κρατήσει μεν τις δημοκρατικές αρχές κι αξίες που η ίδια εφεύρε, όμως θα τις προσαρμόσει στα πλαίσια μιας,οπου κρινει ” αναγκαιο” , αυταρχικής κινεζικής επιρροής ως προς την κρατική αποτελεσματικότητα. Οι μαζικές αντιδράσεις μπορει και να λυνονται στο εξης με κινεζικη μεθοδο. Θαχει ο Ευρωπαίος πολιτης ηθικες και πολιτιστικες αντιστασεις για να διατηρησει την ιστορικη και πολιτιστικη του αξιοπορεπεια ; Θα το δούμε.
Δημοσθένης Δαββετας Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης, ποιητής, εικαστικός.