Το Γερμανικό μοντέλο σαστισμένο .
Μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο , η Γερμανία αναδομηθηκε γύρω από κάποια βασικά θεμέλια : Δημοκρατικές αρχές , οικονομία της αγοράς , εγγύηση κι ασφάλεια των Αμερικανων ως προς την Σοβιετική Απειλή , Ειρήνη με την Γαλλία και και βαρος στην ευρωπαϊκή δομή κι ανάπτυξη .
Το 1989 η αδυναμία της Σοβιετικής ένωσης , της επέτρεψε να ενωθεί και ναβρει την πλήρη κυριαρχία της μετά από στρατηγικές κινήσεις του Χέλμουτ Κολ. Επένδυσε πάνω από 1200 δις. ευρώ , για να να ανακτήσει την εθνική της ενότητα και επίσης για να κάνει τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις ώστε να προσαρμοστεί στην παγκοσμιοποίηση και στο πέρασμα στο ευρώ μέσα από την ατζέντα του Γκέρχαρντ Σρέντερ το 2010.
Υπό την καθοδήγηση της Άνγκελα Μερκελ , η Γερμανία , ορθώθηκε ως ο βασικός πυλώνας σταθερότητας της Ευρώπης εκμεταλλευόμενη την Γαλλική κόπωση . Το μοντέλο της , αυτό της ανάπτυξης , δομημένο στις εξαγωγές και στον ανταγωνιστικό αποπληθωρισμό , της επέτρεψε να διπλασιάσει τις κρατικες επενδύσεις ( 1,2% του ΑΕΠ ) και το εμπορικό ισοζύγιο (8% του ΑΕΠ ) σ’εναν κόσμο από χρέη και οικονομική αστάθεια . Άντεξε στο σοκ του 2008 κι επέβαλε την δικιά της φιλοσοφία για την προσπάθεια της κρίσης του Ευρώ, σ’άμεση και κατευθείαν επικοινωνία με την ΕΚΤ όπως συνέβη για παράδειγμα με την επώδυνη περίπτωση της ελληνικης αναδιάρθρωσης. Η οικονομική της δύναμη ήταν πάντα ένα είδος παραδειγματικής άμυνας εναντίον της δημαγωγίας , του λαϊκισμού και των ακροτήτων.
Κι όμως αυτό το μοντέλο βρίσκεται σήμερα σε βαθιά κρίση λόγω των πολλαπλών σοκ που υπέστη από το 2015 και μετά. Οι τρομοκρατικές ενέργειες, η απειλή των “δημοκρατοριων ” ( δημοκρατικές δικτατορίες) , τα κύματα των μεταναστών , το Brexit, η εκλογή του Τραμπ την έχουν αποσταθεροποιήσει και θέτουν σε δοκιμασία κι αμφισβήτηση τις αρχές πάνω στις οποίες ανδομηθηκε μετά τον πόλεμο και στην συνέχεια ενώθηκε.
Στο οικονομικό επίπεδο η ανάπτυξη μέσω εξαγωγών απειλείται ευθέως από τον εμπορικό και τεχνολογικό πόλεμο που της έχει κηρύξει ο Τραμπ. Ο οποίος κι έχει βάλει στόχο πια και την αυτοκίνητοβιομηχανία της. Η ενεργειακή της πολιτική επίσης προβληματίζει λόγω της προβληματικής ανταγωνιστικότητας της (έχει ανεβάσει το κόστος πάνω από περίπου 2000 δις ευρώ ενώ το σκάνδαλο της Dieselgate είναι ενα τραυματικό παράδειγμα . Το ίδιο με την κρίση της Deutsche Bank ). Τα στρατηγικά λάθη των επιχειρήσεων της είναι παρόμοια με την άρνηση της κυβέρνησης να προσαρμοστεί στις νέες γρήγορες αλλαγές που έρχονται όπως πχ το ηλεκτρικό αυτοκίνητο .
Στο πολιτικό επίπεδο , η απόφαση της Μερκελ να υποδεχτεί πάνω από ένα εκατομμύριο μετανάστες το 2015 τάραξε την γερμανική ηρεμία . Η κοινωνία διαιρέθηκε κι επικεντρώθηκε γύρω από το θέμα των προσφύγων και του Ισλάμ. Η κουλτούρα της συναίνεσης που υπήρχε ως τότε έσπασε . Τα δυο μεγάλα κόμματα γύρω από τα οποία ήταν οργανωμένη η Πολιτικη ζωή βρισκονται σε μεγάλη πτώση. Έχουν περίπου το 52% των ψήφων ενώ η άκρα δεξιά έχει άνοδο εντυπωσιακή φτάνοντας τους 92 βουλευτές. Η κυβερνητική συμμαχία δεν μοιαζει να λειτουργεί κι ο υπουργός εσωτερικών έχει για πχ άλλη άποψη ως προς την αντιμετώπιση όσων ζητούν άσυλο η ακόμη υπάρχει διχασμένη αντίληψη ως προς το μπατζετ της ευρωζώνης .
Στο γεωπολιτικό επίπεδο η πολιτική του Τραμπ απειλεί ν’αφησει την Γερμανία ορφανή της ιστορικής προστασίας κι εγγυησης που θεμελιώθηκε με το τέλος του πολέμου . Ενώ η ειρηνική βάση που δομήθηκε η Γερμανία τραυματίζεται από τις τρομοκρατικες επιθέσεις και την πίεση Ρωσίας , Τουρκίας. Της μενει η Ευρώπη η οποία ομως έχει αδυναμίες λόγω Brexit αλλά και της απώλειας της παραγωγικής δύναμης της Γαλλίας. Η Γερμανία φοβάται έτσι μήπως πληρώσει περισσοτερα απ’ολους για τις απαιτούμενες Ευρωπαϊκές αλλαγές .
Παραμένει ομως αναντίρρητα μια ισχυρη χώρα .
Η επανεκκίνηση η η αποδόμηση της Ευρώπης παίζεται γύρω από την διαχείριση του μεταναστευτικού και τον έλεγχο των συνόρων της Ευρώπης. Το πρόβλημα για τον Γερμανικο ρόλο βρίσκεται στο ότι η Μερκελ αδυνατει όπως παλιότερα να παρει την ηγετικη θεση που είχε . Κι αυτό γιατί αμφισβητείται έντονα και τα λάθη της γίνονται τροφή των λαϊκιστών , ενώ η μέθοδος της, αυτή των μικρών βημάτων μοιαζει να μην ανταποκρίνεται στην ταχύτητα των αλλαγών κι αναγκών του σήμερα . Μήπως είμαστε μπροστά στο τέλος του ήδη γνωστού μοντέλου Γερμανικης πολιτικής διακυβέρνησης που γνωρίσαμε;
Δημοσθενης Δαββετας
Καθηγητης φιλοσοφιας της Τέχνης, ποιητής, εικαστικός.;
Στάλθηκε από το iPhone μου