Πολιτική ανεξαρτησία κι αυτογνωσία . Η περίπτωση Καταλωνιας.
Ο όρος “αυτονομία” προϋποθέτει ότι αυτός που την έχει, είναι ικανός να κάνει χρήση της έτσι ώστε να οδηγηθεί σ’ανεξαρτησια στις κινήσεις του . Αυτό αφορά την προσωπική μας ζωή ( από την εφηβική ηλικία ως την ωριμότητα) , αλλά και την συμπεριφορά μιας ομάδας η άλλων συλλογικών κοινωνικών μορφών . Μ’αλλα λόγια η αυτονομία πρέπει ναχει σύμμαχο την αυτογνωσία ώστε ναναι θετικός κι όχι αρνητικός παράγοντας εξέλιξης . Διαφορετικά ( δηλαδή χωρίς αυτογνωσία) παύει να οδηγεί σ’ανεξαρτησια και ωθεί σ’αυτο -καταστροφική ανωριμότητα. Ο Αριστοτελης μας έχει μάθει πολλά πάνω σ’αυτο το ζήτημα.
Αν τώρα μεταφέρουμε αυτή την συλλογιστική σε πολιτικό επίπεδο και πιο συγκεκριμένα στην περίπτωση της Καταλωνιας , τότε μπορούμε να βρεθούμε αντιμέτωποι με μια σειρά σκέψεων και προβληματισμών . Και συγκεκριμένα : η Καταλωνια , είχε πολιτιστική , γλωσσική διοικητική και άλλων μορφών αυτονομία . Είχε ανθηρή οικονομία και σε γενικές γραμμές έλεγχε την παιδεία των νέων της . Το ότι λογικά αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μια μορφή σταδιακής αλλά ουσιαστικής ανεξαρτησίας είναι και πάλι κατανοητό . Αυτό όμως που δεν είναι κατανοητό είναι η χρονική στιγμή της απόσχισης από την Ισπανία που θα οδηγούσε σ’ανεξαρτησια . Γιατί αν ο Καταλανός ηγέτης Puigdemont είχε την αναγκαία κι απαραίτητη αυτογνωσία δεν θα προχωρούσε σε τέτοιες κινήσεις που θα προκαλούσαν ιςχυρη αποσταθεροποίηση σ’Ισπανια κι Ευρώπη. Σε μια κρίσιμη στιγμή όπου η ισλαμική τρομοκρατία , η άναρχη μετανάστευση , η μαζική ανεργία κι ο ευρωσκεπτικισμός είναι σ’ακραιο επίπεδο , κάθε αποσχιστική προσπάθεια της Καταλωνιας θα δημιουργούσε προβλήματα τεράστια στην Ισπανία σαν ενωμένη χώρα , αλλά και θα μπορούσε να γίνει παράδειγμα αποσταθεροποίησης γι’αλλες χώρες , όπως πχ η Σκωτία , η Κορσικη κλπ. Άλλωστε τα ίδια τα γεγονότα το αποδεικνύουν προβληματίζοντας . Γιατί ,ενώ ο Καταλανός ηγέτης είχε κερδίσει αρχικά τις εντυπώσεις μετά την βία της ισπανικής αστυνομίας κατά την διάλυση της διαδήλωσης της 1ης Οκτωβρίου κι οι εικόνες είχαν λειτουργήσει υπέρ του αγώνα του , λίγες μέρες αργότερα ήρθε μια άλλη διαδήλωση από τους Καταλανούς . Εντυπωσιακά μαζική αυτή ζητούσε την ένωση κι όχι την απόσχιση με την Ισπανία. Γιατί ας μην γελοιομαστε η Καταλωνια δεν είναι κατειλημμένη ούτε αποικιοκρατουμενη χώρα . Έχει όπως ήδη είπαμε αυτονομία . Άρα μάλλον βιάστηκε ο Καταλανός πρόεδρος γιατί οδηγεί τον Rajoy σε τυπικά σκληρή εφαρμογή του συνταγματικού δικαίου που περιλαμβάνει ακόμα σ’ειδικη περίπτωση και την άρση της ήδη υπάρχουσας αυτονομίας. Το πείσμα δε του Puigdemont είναι τέτοιο που παγιδεύεται σ’εγωισμο κι όχι σε πολιτικό ρεαλισμό., Γιατί επιμένοντας μπορεί να οδηγήσει σε βία και τις δυο πλευρές . Εκτός κι αν έχει αποφασίσει να θυματοποιησει τον αγώνα του . Οι Καταλανοί ως “θύματα” βίας ίσως πιστεύει ότι γοητεύουν το διεθνές κοινο. Μεγάλο ρίσκο όμως. Γιατί ήδη και η Ευρωπαϊκή Ένωση κι όλα τ’αλλα κράτη δείχνουν απρόθυμα ν’ακολουθησουν την Καταλωνια στον αποσχιστικό της δρόμο . Η θυματοποίηση άλλωστε δεν αποδίδει πάντα . Κάτι ήξερε ο Δαλαι Λάμα με την Σοφία του που αρνήθηκε τον αυτόπυρπολισμό των βουδιστών μοναχών του . Έστω κι αν χρειαστεί πολυς χρονος η λύση πρέπει ναναι ειρηνική και πολιτική. Τα προβλήματα στον πολιτισμένο κόσμο πρέπει να λύνονται ειρηνικά , με αυτογνωσία ακόμη κι αν η λύση τους είναι κουραστικά μακρόχρονη.
Δημοσθένης Δαββετας
Καθηγητης φιλοσοφιας της Τέχνης , ποιητής, εικαστικός.