Ο Προμηθεας , η Ταυτότητα κι η Δημοκρατία .
Σύμφωνα με τον Πλατωνα ο Προμηθεας τιμωρήθηκε από τους θεούς γιατί έκλεψε την φωτιά και την Τέχνη από βασίλειο τους και την έδωσε στους ανθρώπους για να τα χρησιμοποιήσουν για την καλυτέρευση της ζωης τους . Έτσι οι άνθρωποι με οδηγό το μυαλό και την ελευθερία τους θα μπορούσαν να προστατεύσουν η να καταστρέψουν τα πάντα , μιας και ενώ η τέχνη έχει πάντα κάτι το δημιουργικό , έχει γόνιμο νου ( προέρχεται από το εχ-νοι έχει νου λέει ο πλατωνας στον διαλογο του Κρατυλος ) , η φωτιά μπορεί από την μια να προστατεύσει αλλά και να κάψει καταστρέφοντας . Αυτή η διαχρονική αρχή μπορεί κάλλιστα να εφαρμοστεί και στην προσωπική μας ζωή αλλά και στην συλλογική μας . Ειδικά στην πολιτική έχουμε διαρκή παραδείγματα δημιουργίας και καταστροφής . Ο Αριστοτελης ονόμαζε στα ηθικά του Νικομάχεια την Πολιτική ύψιστη των τεχνών . Αυτή η ύψιστη των τεχνών λοιπόν , η πολιτική είναι εξ ορισμού στην υπηρεσία του πολίτη και της πόλης . Κι αυτό οδηγεί στον πολιτισμο ,πουναι γόνος της τέχνης και της καλής χρήσης της φωτιάς . Τι γίνεται όμως όταν κάνουμε κακή χρήση της φωτιάς ; Όταν δηλαδή καταστρέφουμε τον εαυτό μας και μοιραία το συλλογικό μας πρόσωπο ; Αυτά τα δυο είναι άρρηκτα δεμένα μεταξύ τους . Το αυτόν , ο εαυτος μας , η ταυτότητα μας ( όλα αυτά οδηγούν στο ίδιο ) είναι η προϋπόθεση για την δημιουργική λειτουργία του συνόλου . Χωρίς ταυτότητα δεν νοούνται κράτη και έθνη . Όταν από-ταυτοποιούνται τότε έχουμε σύγχυση , έλλειψη προσανατολισμού , χάος κινήσεων και μοιραία εγκατάλειψη της προσωπικής μας τύχης στα χέρια και τα συμφέροντα των ισχυρών . Τον τελευταίο καιρό ζούμε μια τέτοια κατάσταση από-ταυτοποίησης στην χώρα μας . Τα μέτρα των υπουργών παιδείας ειδικά της σημερινής κυβέρνησης είναι “ταυτοκτονικα” δηλαδή σκοτώνουν σταθερά την ταυτότητα μας . Η διαρκής αποκοπή από την κλασσικη μας παιδεία είναι δόλια ταυτοκτονικη . Στόχο έχει να φτωχοποιήσει πολιτισμικά τον Έλληνα και να τον κάνει να ζει διχως πολιτισμικά σημεία αναφοράς , ως σύγχρονος με το ζόρι νομαδας, σε μια έρημη ανθρωπιστικά τεχνική περιφερειακή πατρίδα . Οι νέοι μας είναι πιο αδύναμοι στον πολιτισμο και την παιδεία άρα ευάλωτοι στους πειρασμούς της εύκολης λογικής της επιβίωσης που θα επιβάλλει το χρήμα και η ταυτοκτονια . Η Δημοκρατία απειλείται γιατί ο θάνατος των ταυτοτήτων οδηγεί στον σταδιακό απο-δημοκρατισμο των κοινωνιών προς όφελος των οικονομικών ελίτ που κρατούν γι’αυτο την δυνατότητα εκπαίδευσης και μόρφωσης και την στερούν από τον καθημερινό πολίτη . Προχθές βράδυ βρέθηκα σε Σπιτι φίλων . Και μου έθεσαν την ερώτηση πιο νέοι σε ηλικία παρευρισκόμενοι : μα πιστεύετε πραγματικά ότι οι σημερινοί Έλληνες έχουν κάποια σχέση με τους κλασικούς ; Και τους απάντησα διχως δισταγμό : ναι μέσω της γλώσσας . Οι οποίες μεταβολές είναι φυσιολογικές λόγω της αλλαγής της κοινωνίας . Όμως η ουσία της ταυτότητας βρίσκεται στην γλώσσα και στα πολιτισμικά σημεία αναφοράς της διαρκούς ιστορίας μας . Με κυταξαν μ’εκπληξη κι απορια. Και τότε τους είπα: ναι την γλώσσα και την ιστορία χτύπουν οι ταυτοκτονοι. Από τα θεμέλια σας θέλουν να σας ρίξουν για να σας ελέγξουν καλύτερα . Απελευθερώσετε τον Προμηθεα από τα δεσμά του ολοκληρώστε το έργο του . Γιατί αν στο πρώτο στάδιο ο Προμηθεας σας πρόσφερε τέχνη και φωτιά , εσείς λευτερωστε τον από τα δεσμά του μέσα σας έτσι ώστε να συνεχίσει το έργο του : να σπείρει παντού την τέχνη ως δημιουργική φωτιά της πολιτικής . Να γίνει η πολιτική σκέψη και πράξη ένας δρόμος όπου το εφικτό ταυτίζεται με το ποιοτικό . Και για να μην μείνει αυτό μόνο ως ουτοπία η όνειρο αρνηθείτε να χάσετε την ταυτότητα σας .
Δημοσθένης Δαββετας
Καθηγητης φιλοσοφιας της τέχνης , ποιητής , εικαστικός.