Πνευματική μιζέρια και παραεμποριο τέχνης .
Το ότι το νομοσχέδιο για τα πνευματικά δικαιώματα δεν στηρίζει τους καλλιτέχνες το βλέπει κάποιος διαβάζοντας το . Μ’αφορμη όμως το γεγονός θαθελα να μιλησω για ένα φαινόμενο κερδοσκοπίας που χτυπά την δημιουργία σήμερα, την εποχή της σύγχρονης τέχνης κι αναπτύσσεται έντονα τελευταία στην Ελλάδα. Οι εκδότες και οι γκαλερίστες ( η αλλά ιδιωτικά ιδρύματα ) για να εκδώσουν η να εκθέσουν κάποιον νέο καλλιτέχνη ,του ζητούν να πληρώσει εξ αρχής με τον α η β τρόπο την συμμετοχή του . Λειτουργούν δηλαδή αντιστρόφως των ως τώρα ισχυόντων κανόνων της δημιουργικής πορείας , όπου κατ’αυτην πρώτα ο καλλιτέχνης δημιουργεί το έργο και στην συνέχεια ο Εκδοτης η ο γκαλερίστας το εκδίδουν η εκθέτουν, με σκοπό την καλλιέργεια του κοινού και βέβαια το φυσιολογικό κέρδος από τις πωλήσεις. Στην κλασσικη πορεία που μόλις προανάφερα το ρίσκο είναι ανάλογο : ο δημιουργός πρέπει να δημιουργήσει ποιοτικό έργο έτσι ώστε αυτό να διακινηθεί με ποιοτική κι εμπορική επιτυχία . Ανάλογα ο εκδότης η γκαλερίστας παίρνει το ρίσκο να επιλέξει τον δημιουργό , να στηρίξει το έργο του και τέλος ναχει την χαρά της επιτυχημένης επιλογής του. Από τον δημιουργό ξεκινά το έργο . Σήμερα έχουμε το αντίθετο : ο εκδότης η ο γκαλερίστας δεν βάζει τα ποιοτικά κριτήρια ( υπάρχουν και σημαντικές βέβαια εξαιρέσεις) και δεν παίρνει ρίσκο . Κοιτα απλά να μην χάσει τα έξοδα παραγωγής του . Έτσι ο νέος δημιουργός μαθαίνει εξ’αρχης ότι αν πληρώσει θα κάνει πράξη τον ναρκισσισμό του . Ω τι μιζέρια ενός αυτοθαυμασμού που δεν έχει την ποιότητα ενός Ντοριαν Γκρει! Για να εκδώσει η να εκθέσει ένα έργο διχως κριτήρια αξιών ( αλλά κύριως με κριτήρια οικονομικά) δεν εισχωρεί στην βασανιστική ,αλλά μεθυστικά ηδονική χαρά της καινοτομικής κι αυτό ερευνητικής περιπέτειας και προτιμά την ευκολία ενός ψεύτο λαμπερού παρόντος διχως ρίζες γόνιμου μέλλοντος. Αυτή η στάση ( κι από τις δυο πλευρές ) οδηγεί στην βίαιη και στείρα μετατροπή του έργου σε αγοραστικό μόνο καταναλωτικό προϊόν. Το εμπόριο κι οι αγορές αλλά κι η συνενοχή των νέων καλλιτεχνών ( και πάλι θα πω ευτυχώς υπάρχουν κι εξαιρέσεις) σε τέτοια φαινόμενα παρακμής και πνευματικής μιζέριας , οδηγούν στον τραυματισμό ( κι όχι στον θάνατο ) της δημιουργικής πράξης και στην τόνωση ενός επικοινωνιακού ναρκισσισμού . Να ξέρουν όμως αυτοί οι νέοι ότι όπως οι αγορές τους υποδέχονται εύκολα κι ανώδυνα άλλο τόσο όταν δεν τους χρειαστούν ( κι αυτό συμβαίνει πάντα) θα τους αντικαταστήσουν το ίδιο εύκολα, γιατί το σύστημα εμπορίου στηρίζεται στην γρήγορη και διαρκή αλλαγή προϊόντων . Και τότε αυτό που θα βιώσουν θάναι επώδυνο. Ο μονος δρόμος που υπάρχει για τους (νέους η όχι ) δημιουργούς είναι η επίπονη κι όχι πάντα ευχάριστη πορεία της γόνιμης κι αυτό γνωσιακής τους ανακάλυψης.
Δημοσθένης Δαββετας
Καθηγητης φιλοσοφιας της τέχνης , ποιητής , εικαστικός.