Η ασθενής κυρία των εξήντα ετών
Πριν από εξήντα χρόνια, έξη ανεπτυγμένες χώρες υπέγραφαν μία συμφωνία περί «κοινής αγοράς» που υπετίθετο ότι θα διασφάλιζε την ανάπτυξη και την ευημερία. Το σύμφωνο της Ρώμης τον Μάρτιο του 1957 θεμελίωνε μία ευρωπαϊκή οικονομική κοινότητα, η οποία λειτούργησε ως «δόγμα». Ήταν αδιανόητο ν’ αμφισβητηθεί ή ν’ ακτινογραφηθεί ειλικρινά μιας κάθε φορά που έμπαιναν τέτοιου είδους ζητήματα η απάντηση ήταν οι τεράστιες καταστροφές που θα προκαλούσε η έξοδος από το ευρώ, με την ελπίδα πως ο φόβος του χάους θα σταματούσε τους ψηφοφόρους να ψηφίσουν κόμματα σαν της Λεπέν. Άρα η πολιτική συνοψιζόταν μόνο στην λογική: εμποδίζουμε τα’ ακροδεξιά κόμματα. Και η πραγματική κριτική, η ανάλυση με στοιχεία, οι εναλλακτικές λύσεις που βοηθούν στη βελτίωση του πραγματικού προβλήματος, πού πάνε; Τα εξήντα χρόνια μιας πραγματικής οικοδόμησης που οδήγησαν σε εκ βαθέων απόρριψη από τον κόσμο της υποσχεθείσαςευμάρειας που μετατράπηκε σε κόλαση από παράδεισο, η ανεργία των νέων, όλα αυτά μένουν αναπάντητα;
Μερικοί λένε: η Γερμανία όμως τα βγάζει πέρα με επιτυχία. Κι επικροτούν με έμφαση οι θιασώτες ης ανταγωνιστικότητας Η απάντηση σ’ αυτούς υπάρχει. Κι είναι η ίδια η πραγματικότητα όπως μας τη δίνουν οι πιο έγκυρες στατιστικές. Για να επιτύχει η Γερμανία, έπρεπε ν’ αποτύχουν οι άλλες χώρες και πολλοί γείτονές της. Η εμπορική της επιτυχία στηρίζεται στην αποτυχία των άλλων. Έτσι στηρίζονται οι τεράστιες διαφορές. Κι όμως, στο αρχικό σύμφωνο της Ρώμης τα πράγματα ήταν διαφορετικά γιατί κάθε χώρα λειτουργούσε ανάλογα με το σύστημα των δικών της προϊόντων. Από το 1986, με την ενιαία ευρωπαϊκή δράση που επιβάλλει την ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων και εργατικών χεριών ο πλούτος συγκεντρώνεται γύρω από τον ευρωπαϊκό άξονα, Γερμανία, Κάτω Χώρες, Αυστρία, που πίνουν το αίμα των χωρών της περιφέρειας. Η τελευταία πράξη του δράματος; Η διεύρυνση. Που οδηγεί στην απώλεια ενός εκατομμυρίου θέσεων εργασίας μέσα σε δεκαπέντε χρόνια, την ερήμωση των ακριτικών περιοχών, την ανισορροπία κέρδους μεταξύ κερδισμένων στις μεγαλουπόλεις και χαμένων στην επαρχία και οδηγεί τους εργάτες να ψηφίζουν στην πλειοψηφία τους αντι-ευρωπαϊκά.
Κι όμως, οι πολίτες αγαπούν την ευρωπαϊκή ιδέα. Αυτό που αρνούνται είναι να βλέπουν την ήπειρό τους να μετατρέπεται σε μια τεράστια ρευστή αγορά που οδηγείται από χρηματοπιστωτικά κέντρα κι όχι από την θέληση των λαών. Βλέπουν την Ευρώπη να διοικείται από τη νέα Αγία Τριάδα: ευρωπαϊκή επιτροπή, κεντρική ευρωπαϊκή τράπεζα, ευρωπαϊκό δικαστήριο. Η Ευρώπη είναι ένας κοινός πολιτισμός κι όχι μια εμπορική μηχανή. Σήμερα, για να επιβιώσεις στην γηραιά ήπειρο πρέπει να μιλάς «γερμανικά», να’ σαι οπαδός του ηθικο-φιλελευθερισμού του Σόιμπλε και να φτιάχνεις τους νόμους της ζωής στα πλαίσια του μοντέλου της Μέρκελ. Το να λες στον κόσμο ότι όλοι πρέπει να κάνουμε μέτωπο αντι-ακροδεξιό, δεν φτάνει. Οι πολίτες δεν πείθονται πια στην πλειοψηφία τους με σλόγκαν φόβου. Θέλουν μια άλλη πολιτική, μια άλλη Ευρώπη, πιο ειρηνική κι αναλογικά δίκαιη. Ας το εμπεδώσουν επιτέλους οι «Ευρωκράτες» πριν να είναι αργά.
Δημοσθένης Δαββέτας,
Καθηγητής Φιλοσοφίας της Τέχνης στο Παρίσι, ποιητής, εικαστικός.