Εθνική ταυτότητα: ας αγαπήσουμε τους εαυτούς μας
Εδώ και μία πενταετία είμαστε αντιμέτωποι με ένα κύμα τρομοκρατίας στην Ευρώπη που μας κάνει να διαπιστώνουμε ότι ο πιο επικίνδυνος εχθρός δεν είναι έξω από την γηραιά ήπειρο, αλλά μέσα σ’ αυτήν. Οι πιο αιμοσταγείς τρομοκράτες δολοφόνοι είναι γεννημένοι και μεγαλωμένοι στις ευρωπαϊκές χώρες. Τίθεται λοιπόν το ακόλουθο ερώτημα: πώς θα αντιμετωπιστεί αυτό το φαινόμενο; Πρωταρχικά, με τη δύναμη στρατού, αστυνομίας και υψηλής τεχνολογίας, γενικώς με την προστασία των πολιτών. Στη συνέχεια, με τη δικαιοσύνη: προληπτικές δράσεις υπόπτων, αλλά και σκληρή τιμωρία ενόχων, εφαρμόζοντας τους υπάρχοντες νόμους ή φτιάχνοντας καινούργιους προσαρμοσμένους στην δεδομένη κατάσταση. Φτάνουν όμως αυτά τα μέτρα για να αντιμετωπιστεί η τρομοκρατία; Γιατί αυτά τα τέρατα που κόβουν κεφάλια μέσα σ’ εκκλησίες ή πυροβολούν τυφλά στο πλήθος είναι δικά μας «τέρατα», είναι παιδιά της δικής μας κοινωνίας, μεγαλωμένα στην διπλανή μας πόρτα. Όσο κι αν δέχτηκαν προπαγάνδα από τους φανατικούς της θρησκείας τους, άλλο τόσο έκαναν ό, τι έκαναν γιατί βρήκαν πρόσφορο έδαφος από εμάς τους ίδιους, από την αδιαφορία που δείχνουμε εδώ και δεκαετίες εμείς για τις πολιτισμικές μας ρίζες. Ανεχτήκαμε την περιφρόνηση, αλλά περιφρονήσαμε σε πολλές περιπτώσεις κι εμείς οι ίδιοι τις αξίες του πολιτισμού μας. Δεν εξηγήσαμε γιατί δεν κατανοήσαμε ή αδιαφορήσαμε για τη σοβαρή διαφορά μεταξύ ενός Ισλάμ σαν θρησκευτική πίστη και ενός Ισλάμ σαν πολιτικό όραμα. Γιατί εάν το πρώτο υπάρχει ειρηνικά, το δεύτερο όλο και αυξάνει την επιθετικότητά του και θέλει να εξουσιάσει. Το πρώτο έχει θέση ανάμεσά μας. Το δεύτερο είναι εχθρός μας. Πώς να αντιμετωπίσουμε αυτό το κακό στη ρίζα του και να το νικήσουμε, εκτός από ποινικά και δικαστικά μέτρα; Πιστεύω ότι υπάρχουν τρεις λέξεις-κλειδιά: εκπαίδευση-μετάδοση-πολιτισμική υπερηφάνεια. Το πρώτο πρέπει να γίνεται στα σχολεία με το ανάλογο κύρος και όχι να διαταράσσεται. Η αξιοκρατία πρέπει να επιβληθεί. Η κοσμική αγωγή πρέπει να μην παραποιείται από θρησκευτικές ακρότητες. Το δεύτερο έχει να κάνει με το χρέος (πνευματικό κι ιστορικό) της οικογένειας και του σχολείου να μεταδώσει τις αξίες του πολιτισμού και της Ιστορίας μας στους μαθητές μας. Η ελευθερία τηςσκέψης, ο σεβασμός στη θρησκεία, η ισότητα των φύλων, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου πρέπει όχι μόνο να κατοχυρωθούν στην εκπαίδευσή μας, αλλά και να μεταδίδονται μέσω της αγωγής προς τους νέους για την ποιοτική βελτίωση και ανάπτυξη της προσωπικότητας τους. Οι μετανάστες οφείλουν να μάθουν την Ιστορίας μας, γιατί ζουν στην χώρα μας, στην ήπειρό μας και πρέπει να σεβαστούν την κουλτούρα μας. Το τρίτο έχει να κάνει με την περήφανη αποδοχή της Ιστορίας μας. Δεν είναι εθνικισμός το να ξέρεις και να είσαι υπερήφανος για τις ρίζες σου. Δεν σημαίνει ότι θα κάνεις πόλεμο στους άλλους. Το αντίθετο: σημαίνει ότι, γνωρίζοντας το ποιος είσαι εσύ σαν χώρα και έχοντας ξύπνια την πολιτισμική σου μνήμη, μπορείς να έχεις μια εθνική ταυτότητα που, επειδή θα είναι αυτογνωσιακά θεμελιωμένη, μπορεί να είναι ανεκτική και ανοιχτή σε διάλογο με διαφορετικές αξίες και πολιτισμούς. Ας σταματήσουμε να σχετικοποιούμε τις πολιτισμικές μας βάσεις. Ας δεχτούμε την Ελληνικότητά μας και την Χριστιανοσύνη μας, για να μπορέσουμε να δεχτούμε και τις διαφορετικές κουλτούρες.
Δημοσθένης Δαββέτας
Καθηγητής φιλοσοφίας της τέχνης-Εικαστικός-Συγγραφέας-Ποιητής-Γεωπολιτιστικός Αναλυτής
