Το τέλος της παλαιάς πολιτικής;
Η πρόσφατη επιστροφή του Νικολά Σαρκοζί στην πολιτική σκηνή δεν έγινε όπως συνηθιζόταν ως τώρα μέσα από μία συνέντευξη τύπου ή τηλεοπτική εκπομπή, αλλά μέσα από το Facebook. H προτίμηση του κοινωνικού δικτύου για ένα τέτοιο σοβαρό (για τον ίδιο πρώτα κι έπειτα για τους Γάλλους) γεγονός, σηματοδοτεί μία σειρά από συλλογισμούς που δείχνουν την σημαντική αλλαγή που συντελείται σ επίπεδο επικοινωνίας των πολιτικών αρχηγών και leaders. H επιλογή του facebook δείχνει την στρατηγική του Σαρκοζί: πρώτα απευθύνομαι στους φίλους μου, σ’ αυτούς που εξ αρχής θα με υποδεχτούν θετικά μέσα από τα «like» τους. (Δεν υπάρχει περίπτωση να έχω αρνητική αποδοχή μιας και μπορεί να σβήσω στο face book κάθε αρνητικό σχόλιο). Οι «φίλοι» δεν είναι υποχρεωτικά Γάλλοι, αλλά απ’ όλο τον κόσμο. Είναι αυτοί που έγιναν αποδεκτοί ως τέτοιοι. Δεν πρόκειται για συμπατριώτες. Ο πρώην Γάλλος πρόεδρος δεν απευθύνεται εξ αρχής σ’ όλους τους συμπατριώτες του γιατί εκεί μπορεί να εισπράξει και δυσαρέσκεια. Άλλωστε η πατρίδα δεν είναι κάτι το προσωπικό, ξεπερνά το συναισθηματικό, ψυχολογικό ή συγκινησιακό των προσωπικών στιγμών. Η πατρίδα είναι πολιτικό και θεσμικό σπίτι, συσπειρώνει εθνικό και ιστορικό στοιχείο, αγκαλιάζει τον λαό στη διαφορετικότητα του (δεξιοί- αριστεροί, πλούσιοι- φτωχοί, νέοι- γέροι, αλλά και πολίτες διαφορετικών κοινοτήτων, θρησκευτικών τάσεων και καταγωγών). Το να ξεκινάς όμως την επιστροφή σου μέσω «φίλων» σημαίνει ότι έχεις ανάγκη στήριξης, ενός θετικού ισχυροποιητικού μηνύματος. Αυτό αφορά τον εαυτό σου και την εικόνα σου προς τα έξω. Κι αυτό προτίμησε ο Σαρκοζί. Απευθύνεται προς τους υποστηρικτές για να δείξει στον ίδιο και στους άλλους ότι παραμένει ισχυρός. Το face book είναι μονόδρομος αυτής της λογικής. Η επιλογή της συγκεκριμένης πολιτικής επιστροφής ξεκινά αρνούμενη το «I don’t like» (δεν μ’ αρέσει) και επιλέγει το «like» (μ’ αρέσει). Πρόκειται για μία εικονική και πραγματική ταυτόχρονα φιλία και συμπάθεια. Γιατί όσο αλήθεια είναι όλοι αυτοί οι «φίλοι» άλλο τόσο η εκλογή καλών «φίλων» προς τα έξω αγγίζει τα όρια της εικονικής πραγματικότητας. Αυτή αφορά και τον ίδιο και τους «φίλους» ταυτόχρονα. Τον ίδιο γιατί αυτοενθαρρύνεται και τους φίλους γιατί έχουν την αίσθηση να’ ναι οι προνομιούχοι μιας οικογένειας εκλεκτών, μιας ομάδας αδελφών, μιας παρέας ευτυχισμένων και προνομιούχων. Η λογική του παγκοσμιοποιημένου θεάματος, της επικοινωνίας της παγκοσμιοποίησης, είναι μπροστά μας και πανίσχυρη όσο ποτέ. Έχει κατακτήσει τον πλανήτη μας. Γοητεύει για να επιβάλλει τους κανόνες της. Η ζωή του γεγονότος που έλεγε ο Αριστοτέλης, δεν συντελείται από μόνη της αλλά μέσα από οργάνωση των συμβάντων γεγονότων. Το συμβάν- γεγονός, επιβάλλεται έτσι πια της Ιστορίας, και της ουσίας του μηνύματος. Το μήνυμα σαν τεχνική γλώσσας, σαν άμεση προσωπική ανάγκη, γρήγορης συγκίνησης, επιβάλλεται της σκέψης, του ορθολογισμού και της μαχητικής ώριμης στοχασμού έκφρασης, που ήταν ως τώρα η πολιτική δράση. Η εικονική πλέον στράτευση, η σελίδα του profil, όλα τα κόλπα του NET αντικαθιστούν την παραδοσιακή πολιτική, την ως τώρα αιτία ύπαρξης της.
Δημοσθένης Δαββέτας
Καθηγητής Πανεπιστημίου, εικαστικός, ποιητής
Σύμβουλος του Πρωθυπουργού, Αντώνη Σαμαρά σε θέματα πολιτισμού