Συνέντευξη στο ΣΚΑΙ Πάτρας 18 Σεπτεμβρίου 2013

ΣΚΑΙ ΠΑΤΡΑΣ

O ταλαντούχος κ. Δημοσθένης Δαββέτας

Τετάρτη, 18 Σεπτέμβριος 2013 18:56

Από κείνους τους Έλληνες που διαπρέπουν στο εξωτερικό, που δεν τους χαρίστηκε τίποτα , με περγαμηνές που αποκτήθηκαν αφού προσπάθησαν πολύ και με άνισους όρους πολλές φορές.

Ο κ. Δαββέτας βρέθηκε για λίγο στην Πάτρα αρχές Σεπτεμβρίου, για τα εγκαίνια της ατομικής του έκθεσης στην γνωστή gallery, της Πάτρας, Cube, η οποία με αυτή την έκθεση εγκαινίασε τις εκδηλώσεις της για την περίοδο 2013-2014.

Μια συζήτηση λοιπόν με έναν τέτοιο καλλιτέχνη που επιπλέον έχει χρεωθεί έστω ατύπως, μέρος του βάρους της διαχείρισης των πολιτιστικών πραγμάτων της χώρας μας, αποκτούσε μια πρόσθετη πρόκληση…
Το πρωί λοιπόν, μετά τα εγκαίνια της προηγουμένης, συνεχίσαμε την κουβέντα μας, που όπως αποδείχτηκε, από την διατύπωση των απαντήσεών του, έχει αρχίσει πολύ καιρό πριν και θα ευχόμουν να συνεχισθεί τόσο νοερά, όσο και πραγματικά, για πολύ ακόμα.

Θα ήθελα να ξεκινήσουμε με την ‘’Ελύτεια’’ ανθρωποσύνη

Όλη η ιστορία του ελληνικού πολιτισμού βρίσκεται στον Ανθρωπισμό, όχι σαν κίνημα πανεπιστημιακό, ιστορικό όπως αναπτύχθηκε στη Δύση, του 16ου αιώνα, αλλά περισσότερο με την έννοια των κλασσικών πρωταρχικών ιδεών του ουμανισμού.

Ο άνθρωπος στην αρχή ξεκίνησε να χτίζει την κοινωνία μέσα από τον εσωτερικό κόσμο, την εσωτερική ζωή, με την ανάπτυξη της φιλίας, του έρωτα, της αγάπης, των σχέσεων, της κοινωνίας, της πόλης, μετά από όλα αυτά ήρθαν οι Λατίνοι , οι Δυτικοί, τα πήραν και τα ανήγαν σε θεωρία. Στο ξεκίνημά τους όλα τούτα δεν ήσαν θεωρία, ήταν τρόπος ζωής.

Οι Έλληνες, οι οποίοι τα πρότειναν, δεν τα σκέφτηκαν, έτσι ζούσαν. Πρώτα έζησαν και μετά έγιναν θεωρία. Εκεί ακριβώς βρίσκεται η ανθρώπινη πλευρά των σχέσεων. Αντί να έχω, δηλαδή, κάποιο κατασκεύασμα στο μυαλό μου, πλησιάζοντας κάποιον δεν έχω την έννοια του φόβου και της ενοχής, τον πλησιάζω σαν άνθρωπο, προσπαθώντας να δω πως σκέφτεται, τι προτείνει και ποιο είναι το ‘’δια ταύτα’’ του.

Άρα σας προκύπτει και η αλληλεγγύη μέσα από κει.. και η αναγκαιότητα, ενδεχομένως…

Είναι εκ των πραγμάτων, αλλά η αναγκαιότητα με ποια έννοια, την κοινωνική, την οικονομική;

Άς μείνουμε στην κοινωνική. Ας το περιορίσουμε, στην κοινωνική τουλάχιστον για τώρα.

Ο άνθρωπος είναι φύσει πολιτικό και κοινωνικό ον, άρα εκ φύσεως ο άνθρωπος θέλει να συναγελάζεται με άλλους ανθρώπους, άρα η έννοια της κοινωνικότητας είναι μέρος του , η ανάγκη να φτιάξει κοινωνία, που να μην είναι σχήμα, αλλά πραγματικά σχέσεις, όπου η ενέργεια και η ανθρωπιά να έχουν ένα είδος κινητικότητας ανάμεσά τους, ε, αυτό είναι σύμφυτο με τον άνθρωπο.

Θέλω να πω δηλαδή ότι ο άνθρωπος είναι κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση της φύσης, επειδή είναι αυταπόδεικτα μέρος της. Άρα η κοινωνικότητα είναι μέρος μας, πλευρά μας .Από κει και πέρα η κοινωνικότητα σα φυσικό στάδιο δεν μας αρκεί για να μπορέσουμε να οναματιστούμε πολιτισμένοι, γιατί ο πολιτισμός είναι ένα εξελικτικό στάδιο της φυσικής λειτουργίας, άρα χρειάζεται εκπαίδευση, χρειάζεται παιδεία, χρειάζεται καλλιέργεια.

Αυτό το πλέγμα που μόλις αναφέρατε δημιούργησε το σύστημα αξιών σας; Και αυτό το αξιακό σύστημα σε ποιο βαθμό το υπηρετήσατε και που είναι ανολοκλήρωτο;

Οι ρίζες της οικογένειας βρίσκονται στην Κέρκυρα, και την Ολυμπία, αλλά μεγάλωσα στην Αθήνα. Η ουσία είναι η εξής: Και οι δύο γονείς μου ήσαν θεολόγοι, τον πατέρα τον χάσαμε νωρίς οπότε η απουσία του δημιούργησε ένα διαρκή σεισμό μέσα μου, γύρω στα δεκάξη μου δεκα επτά, όπου ακόμα και τώρα υπάρχουν μετασεισμικές δονήσεις. Κατά συνέπεια μεγάλωσα με τη μητέρα και δύο μικρότερες αδελφές.

Οι αξίες που πήρα από τους γονείς μου, το σύστημα αξιών, αν θέλετε, είναι ένα μείγμα θρησκείας και επιστήμης, το οποίο αποδείχτηκε πολύ ισχυρό σαν καλλιέργεια και μου βγήκε αργότερα.

Και θα σας εξηγήσω γιατί: ζώντας με τη μητέρα και τις αδελφές μου και αρνούμενος πολύ γρήγορα να ‘’παίξω’’ το ρόλο του πατέρα, αρνήθηκα να πάρω τη θέση του, αρνήθηκα γιατί ήθελα να μεγαλώσω, ήθελα να φύγω, παρ΄ όλο ότι τα πάντα και όλοι με ωθούσαν να παίξω αυτό το ρόλο. Ήθελα να φύγω για να αναγνωρίσω την αξία του πατέρα και της θέσης μου μέσα από την ωρίμανση της ζωής.

Είναι δηλαδή, αυτό που περιγράφει ο Σεφέρης ‘’ότι τα πράγματα συμβαίνουν υπόγεια, αόρατα και ένα πρωί, είναι εκεί ορατά και στην επιφάνεια’’, κατάκτησή μας;
Ισχύει σ΄ ένα βαθμό, είναι πράγματα που τα ανακαλύπτεις στην καθημερινότητα,

Εσείς όμως είσαστε 17-18

Εκεί ακριβώς είχα το μεγάλο ερώτημα. Οι παρέες μου εκείνης της ηλικίας είχαν ένα στοιχείο άμεσης ευχαρίστησης. Δεν το αρνούμην. Ίσως εκεί όμως, το θεολογικό στοιχείο νάπαιξε κάποιο ρόλο.
Βάζατε ερωτηματικά; Δεν μπορώ να σας φανταστώ ‘’ήσυχο’’
Πάντα ήμουν ανήσυχος, εξάλλου έχω πάρει διαζύγιο με τον ύπνο από πολύ μικρή ηλικία. Προσπαθούσα πάντα, να καταλάβω, να εξηγήσω τον κόσμο και επειδή, λόγω της απουσίας του πατέρα, έτοιμες απαντήσεις δεν είχα, προσπαθούσα μέσα από τα βιβλία. Προσπαθούσα, διαβάζοντας ποιητές.

Στους ποιητές πως φτάσατε;

Δεν με ώθησε ούτε η μητέρα μου, ούτε κάποιος άλλος. Έφτασα γιατί εκείνο τον καιρό είχα ένα πρώτο έρωτα και ο πρώτος έρωτας αυτός, ήταν μια νεαρή κοπέλα που μάθαινε μουσική και η οποία μια ωραία μέρα έβαλε στο τραπέζι κάποια βιβλία, λέγοντάς μου ‘’διάβασέ τα’’. Ένα από τα βιβλία ήταν το ‘’Γράμματα σ΄ ένα νέο ποιητή’’ του Ρίλκε.

Εκεί βρήκα μια εκπληκτική απάντηση: Μιλούσε ο Ρίλκε στο νέο ποιητή λέγοντας ‘’μη σε φοβίζει ο πόνος όταν πονάς ,γνώρισε τον πόνο θα σου έλεγα μάλιστα να τον αφήσεις να εισχωρήσει στα πιο βαθειά ίχνη της ύπαρξής σου. Αν τον γνωρίσεις θα βγείς διπλάσια δυνατός, δεν θα σε φοβίζει, θα συμφιλιωθείς μαζί του και θα μπορέσεις και να εξοικειωθείς. Αυτό μ’ εντυπωσίασε. Αποφάσισα να το κάνω πράξη.

Άρα τις πρακτικές και τις ασκήσεις τις βάζατε εσείς.

Ναι. Μόνος μου. Τι σημαίνει όμως αυτό; Σημαίνει ότι είχα ανάγκη και την πράξη αλλά και διψούσα για απαντήσεις.

Έχετε παρατηρήσει πως πολλές φορές η πληροφορία που μας στηρίζει έρχεται πιο έντονη, ίσως λίγο πιο αργά, αλλά είναι εκεί πια, δική μας για πάντα;

Ότι κατάκτησα στη ζωή μου είναι βιωματικό. Κατά ένα περίεργο τρόπο, ήθελα να τολμήσω τα πάντα, αλλά δεν άφηνα ποτέ να τολμήσουν την καταστροφή μου. Δεν ξέρω αν είναι θέμα αγωγής-πιστεύω πως σ΄ ένα βαθμό είναι-σίγουρα έχει να κάνει και με κάποια περιστατικά στη ζωή. Συνέβησαν κάποια γεγονότα, γνώρισα πολύ νωρίς το θάνατο, την ιδέα του θανάτου.

Σε πολύ μικρή ηλικία πέθανε η γιαγιά μου στα χέρια μου, θα πείτε ενδεχομένως, ΄΄και σ΄ άλλους έχει συμβεί΄΄ για μένα απόκτησε σημασία γιατί ξαφνικά είδα ότι ένα αγαπημένο πρόσωπο, που πριν από δευτερόλεπτα μιλούσε ,δεν είναι πια εδώ, έχει φύγει… Τόχω χάσει… Τι είναι αυτό; Το περιστατικό το ξαναβρήκα αργότερα διαβάζοντας την ιστορία του Βούδα, την ιστορία του Σιντάρτα.

Και έμεινα άναυδος, γιατί είχε συμβεί και σε μένα. Όπως το βασιλόπουλο, ο Σιντάρτα, έτσι και γω ζούσα αποκομμένος, προστατευμένος, χωρίς καμιά εμπειρία από τη ζωή, ήμουν 15-16χρονών και ζούσα σ΄ ένα παραμύθι. Ήμουν ένας επικίνδυνα αθώος άνθρωπος. Αποτέλεσμα; να βγαίνω έξω να συμβαίνουν διάφορα και να λέω ‘’μα αυτό είναι το σωστό’’ και οι άλλοι να με κοιτάζουν αναρωτώμενοι ‘’μα που ζεις εσύ;’’

Δεν νοιώθατε άβολα;

Ε΄ βέβαια. Κάπως έτσι λοιπόν διάβασα την ιστορία του Σιντάρτα

Και μπήκαν οι βάσεις του αξιακού σας συστήματος, για να γυρίσουμε στο αρχικό ερώτημα;

Πρώτο στοιχείο ο πόνος. Ο πόνος, η αρρώστια. Δεύτερο στοιχείο τα γηρατειά. Τρίτο ο θάνατος . Να οι τρείς αξιακοί κώδικες οι οποίοι μ’ έσπρωξαν να ξαναδιαβάσω τον εαυτό μου και τη ζωή.

Πως συνδιαλλαγήκατε με την οριστικότητα του θανάτου, ή δεν το έχετε καταφέρει ακόμα;

Τόχω καταφέρει μέσα απ’ τη φιλοσοφία. Ξεκίνησα απ’ την ποίηση. Σ’ αυτό δε με βοήθησε η ποίηση, μάλλον όχι, με βοήθησε όχι να ξεπεράσω, αλλά να συμφιλιωθώ και να αποδεχτώ την περατότητά μου. Και μετά έφτασα στη φιλοσοφία, πιο αργά, μετά τα 30, όταν πια είχα αρχίσει να ωριμάζω , εκεί γνώρισα τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη, την προσωκρατική σκέψη και διάφορους σύγχρονους φιλοσόφους.

Σας έχει συμβεί αυτό που λέγεται ότι συμβαίνει, δηλαδή ότι σ’ όποιο επίπεδο συνειδητοποίησης βρίσκεται κάποιος και ξαναδιαβάζοντας ακριβώς τα ίδια κείμενα, κατανοεί άλλα και ‘’διαβάζει’’, άλλα;

Βέβαια. Και έχω και εμπειρίες να σας αναφέρω. Η μία αφορά στον Καζαντζάκη και η άλλη στον Ντοστογιέφσκι. Όταν διάβασα τον Καζαντζάκη ήμουν νέος. Συγκλονίστηκα και με φόβισε. Όταν διάβασα τον Ντοστογιέφσκι, τόβαλα στα πόδια, τρομοκρατήθηκα. Είπα στην αρχή ‘’αυτός είναι τρελός, δεν έχει καμιά σχέση με τη ζωή’’, μη ξεχνάμε πως ζούσα προστατευμένος… και ο άλλος ερχόταν να μου ισοπεδώσει όσα ήξερα… και πως ‘’ο εσωτερικός κόσμος’’ είναι ένα συνεχές πηγαινέλα …όταν λοιπόν τα ξαναδιάβασα στα 30-33, από τα 14-15 που ήταν η πρώτη επαφή, και είχα πια αρχίσει το ουσιαστικό διάβασμα, τότε μου αποκαλύφθηκε, σαν μια απέραντη ομορφιά.

Όσο για τον Καζαντζάκη, μου αποκαλύφθηκε σαν τεράστιος συγγραφέας ο οποίος αποδεικνύεται μέσα από τα πράγματα, όπως και ο Καβάφης, διαχρονικός και το βλέπω ακόμα περισσότερο στο εξωτερικό, που παρότι δεν υπάρχει καμιά προσπάθεια από κρατική ή πολιτιστική αρχή, ανά πάσα στιγμή, στο συλλογικό ασυνείδητο, ο Νίκος Καζαντζάκης ξαναβγαίνει και ‘’χρησιμοποιείται’’…

Η μάχη, άρα, ήταν η πορεία σας

Ναι! Μέσα από το βίωμα έφτασα, όπου έφτασα. Θυμάμαι μια φράση του: ‘’νάσαι στη Ρώμη και να νοιώθεις να πάλλεται στο στήθος σου όλη η ομορφιά του κόσμου’’. Αυτό το διάβασα στα 16. Στα 25, το ένοιωσα. Ήμουν στα 25 μου στη Ρώμη, ήμουν στα 25 μου στο Παρίσι και ένοιωθα ότι είμαι βασιλιάς ,κυριολεκτικά βασιλιάς, γιατί ζούσα! Όχι μόνον γιατί ήμουν σ’ αυτούς τους τόπους, αλλά γιατί ένοιωθα τον όλο παλμό της ζωής να διαπερνά το σώμα μου, τη χαρά της ύπαρξης.

Εκείνη τη στιγμή είπα: είθε να μην τελειώσει ποτέ. Αλλά ξέρω ότι θα τελειώσει… εκεί άρχισε και η αντίστροφη μέτρηση για να μπορώ να αποδεχτώ, να κατανοήσω, την περατότητά μου. Αυτό το θαύμα, είπα στον εαυτό μου, ζήστο όσο πιο έντονα μπορείς.

Τι θα πει ζω όσο πιο έντονα;

Όχι βέβαια ότι πηγαίνω κάθε μέρα στα clubs να πίνω και να ξενυχτάω

Μα για κάποιους μπορεί να είναι ακριβώς αυτό

Ναι , αλλά αυτό δεν φτάνει. Δεν είμαι άβγαλτος. Πέρασα και γω απ’ αυτά, δεν είμαι άγιος, ειδικά τα καλοκαίρια, στην Κέρκυρα της δεκαετίας του ΄80, στα χρόνια της ανεμελιάς της χώρας, οφείλουμε όμως να στεκόμαστε στοχαστικά, αλλά όχι αποστασιοποιημένα.

Κατά μια περίεργη συγκυρία ενώ ήμουν ακόμα και πρωταγωνιστής στα γλέντια ή και σε κάποιες ‘’ακρότητες’’ της εποχής, αν θέλετε. Κάτι γινόταν όμως και ξαναγύριζα προς τα ‘’μέσα μου’’ κάτι με τραβούσε μακρυά απ’ αυτά.

Με τι έχει να κάνει αυτό; Με το αξιακό σας σύστημα, τα διαβάσματά σας;

Έχει να κάνει και με τα δυό. Το διάβασμα λειτούργησε όπως το νερό στα φυτά. Τα διαβάσματα πότισαν το αξιακό σύστημα, για να αναπτυχθεί, να μεγαλώσει, να γίνει δέντρο, να δώσει καρπούς.

Σήμερα που βρίσκεσθε που θεωρείτε ότι έχετε πετύχει και που θέλετε να βρεθείτε;

Αρκετά απ’ αυτά που επιθύμησα τα έκανα πράξη, μάλιστα μέσα από μία αρχή που την κρατάω πάντα: θέλω να τα κάνω πράξη χωρίς να νοιώσω ότι γονάτισα. Αν γονατίσω, θα γονατίσω γιατί θέλω να προσευχηθώ. Δεν θέλω να γονατίσω γιατί κάποιοι με υποχρεώνουν βίαια να γονατίσω και να δεχτώ κάτι. Ότι έκανα το έκανα με μια ισορροπία ανάμεσα στην εσωτερική μου επιθυμία και την εξωτερική ανάγκη.

Πιστεύετε ότι η ζωή σας χάρισε πράγματα;

Μου δώρισε τη μάχη για την κατάκτησή τους. Άλλα δεν μου χάρισε. Το λέω χωρίς καμιά πικρία . Μου δώρισε μια γενναιόδωρη μητέρα, η οποία ακόμη μέχρι και τώρα είναι διατεθειμένη, κατά το πρότυπο των παλαιών μαμάδων, να στερηθεί τα πάντα, για μένα , παρ’ ότι καλλιεργημένη, καθηγήτρια και ένα πατέρα που η απουσία του, τελικώς, υπήρξε ‘’ευεργετική’’.

Και αυτό γιατί προσπαθώντας να ανακαλύψω τον πατέρα, ανακάλυπτα τον εαυτό μου. Στο χώρο των εκδόσεων πάλι, κατάφερα να γίνω αποδεκτός σαν μια πολύμορφη προσωπικότητα, ξέρετε, όταν ήμουν μικρός, μου βάζαν ζητήματα οι γύρω μου, λέγοντάς μου , ή το ένα ή το άλλο. Μισώ αυτό το ‘’η’’ το διαζευκτικό. Το μισώ βαθύτατα!. Έβλεπα ότι μπορώ να κάνω και το ένα και το άλλο, αλλά με υποχρέωναν να κάνω ή το ένα ή το άλλο.

Χρειάστηκε να πάω στο εξωτερικό, να με αποδεχτούν οι ξένοι-δύσκολα-για το και, και, και… τώρα με αποδέχονται και οι συμπατριώτες μου για όλα μου τα ‘’και’’. Και ποίηση γράφω και διήγημα γράφω και μυθιστόρημα και ζωγραφίζω. Είναι ηθελημένο αυτό που κάνω.

Ας έρθουμε στη ζωγραφική, αφού τα εγκαίνια της ατομικής σας έκθεσης σάς έχουν φέρει στην Πάτρα. Αυτό που είδα στους πίνακές σας μου δίνει χαρά, πρώτον για το χρώμα δεύτερον για την αναζήτηση και τρίτον για τη χαρά της ζωής, αλλά με πολλά ερωτηματικά. Είναι, όλα, οι διαστάσεις του ψαξίματος, στο οποίο έχετε αναφερθεί;

Θα συμφωνήσω μαζί σας αλλά, προσέξτε τα ποιήματα που συνοδεύουν τα έργα δεν μπαίνουν από δίπλα αλλά, είναι μέσα στο έργο, είναι μέρος του έργου. Η ζωγραφική για μένα είναι πολύ κοντά στην ποιητική μου πράξη, δηλαδή έχει κάτι το άμεσο. Αυτό που νοιώθω, το βγάζω. Κυρίως όταν νοιώθω ένα βάρος μέσα μου, τότε αμέσως πηγαίνω ή να γράψω ή να ζωγραφίσω… ή και τα δύο. Έχω πάντα ένα μπλοκάκι πάνω μου.

Έχετε πάρει μαθήματα ζωγραφικής;

Αυτοδίδακτος τελείως.

Οι πίνακές σας μου δείχνουν μεγάλη πειθαρχία

Και πειθαρχία και γνώση. Γνώση εικαστική, την οποία δεν απέκτησα σε καμία σχολή καλών τεχνών, αλλά δίπλα σε μεγάλους ζωγράφους του κόσμου. Francis Bacon, Andy Warhol , Joseph Beuys , Georg Baselitz, Helmut Newton,σας αναφέρω μερικά από τα κορυφαία ονόματα, που γνωρίζει το πλατύ κοινό. Αυτούς τους ανθρώπους τους γνώρισα, με μερικούς που είναι ακόμα εν ζωή, επικοινωνώ, έχουμε σχέσεις.

Το 1982, άρχισα να δουλεύω στην εφημερίδα Libetation ως δημοσιογράφος. Εργαζόμενος θέλησα να κάνω μόνον αυτό που μου αρέσει.

Ζούσατε πάντα μόνον με τα δικά σας χρήματα, αυτά που κερδίζατε από την εργασία σας;

Ναι.!Πάντα! Πάντα. Πάντα. Ούτε δάνεια, ούτε κάρτες. Ζούσα με λίγα.

Το ‘’ολίγον’’ του Ελύτη;

Ναι , ναι και τον γνώριζα τον Ελύτη και είχαμε μια ιδιαίτερη επικοινωνία. Στη ζωγραφική λοιπόν, μαθήτευσα δίπλα, στα σπίτια αυτών των μεγάλων και μαθήτευσα όχι μια φορά που πήρα μια συνέντευξη. Αλλά με ερωτήσεις. Οι ερωτήσεις που υπέβαλα μπορεί να ήσαν για τους αναγνώστες, αλλά αφορούσαν εμένα. Θεωρούσα, με την νεανική μου αναίδεια, ότι καθετί που ρωτούσα αφορούσε και όλο τον κόσμο.

Αποδείχτηκε ότι αυτό ήταν αλήθεια!.Απόκτησα έτσι ένα προσωπικό ύφος, το αποδέχτηκαν οι Γάλλοι και για 12 χρόνια αυτή ήταν η κύρια εργασία μου. Δηλαδή επί μια 12ετία μαθήτευσα σε μεγάλους δημιουργούς. Όλο αυτό συν την επιθυμία μου να σχεδιάζω και να ζωγραφίζω από μικρό παιδί έγινε ένα δημιουργικό άλεσμα με αποτέλεσμα να γίνει και ζωγραφική εκτός από γραφή.

Πόσα χρόνια ζωγραφίζετε; Αυτά που εκτίθενται στην gallery cube είναι πρόσφατα ή κάποιων χρόνων;

Ζωγραφίζω πολλά χρόνια. Αυτά που εκτίθενται τώρα και μέχρι 5 Οκτωβρίου στην gallery cube είναι πολύ πρόσφατα, των τεσσάρων τελευταίων ετών. Στην Πάτρα είναι η πρώτη ατομική μου έκθεση, και χαίρομαι πάρα πολύ που το κάνω και με τόσο ικανούς συνεργάτες, όπως η κ. Λιάνα Ζωζά.

Ξέρετε με νοιάζουν οι προσπάθειες που γίνονται στην περιφέρεια πάρα πολύ. Η Πάτρα είναι μια πανέμορφη πόλη, έχω και συγγενείς εδώ. Η κ. Ζωζά είναι ένας ευαίσθητος και ενθουσιώδης άνθρωπος- ο ενθουσιασμός περιέχει το θείον-λέει πολλά, σημαίνει πολλά.

Αλήθεια με τις λέξεις έχετε πολύ καλή σχέση και δεν στέκεστε στην επιφάνεια .

Είμαι Καθηγητής Φιλοσοφίας, πέρα από το γεγονός ότι γράφω. Άρα ως καθηγητής υποχρεώθηκα και να τις διαβάσω τις λέξεις, τις αγαπάω και τις βιώνω.

Ας ‘’παίξουμε’’ λίγο. Αυθαιρεσία. Τι σας λέει;

Με παραπέμπει στον αυταρχισμό ενός ανθρώπου που δεν γνωρίζει τον εαυτό του και κυρίως ένας άνθρωπος που φοβάται. Φοβούμενος δε, δεν μπορεί να υπηρετήσει τις ανθρώπινες σχέσεις.

Και αν έτσι μαθαίνει;

Ένας που αυθαιρετεί δεν ξέρω αν μαθαίνει. Ένας που κάνει λάθη μαθαίνει. Ο αυθαιρετών, πιστεύω ότι έχει αφαιρέσει από μέσα του και την έννοια του λάθους.

Το ελληνικό γούστο;

Να θυμηθούμε ότι προέρχεται από τη λέξη γεύση, το ελληνικό γούστο έχει να κάνει με την ελληνική αισθητική και στηρίζεται σε μια λέξη κλειδί της ελληνικής κοινωνίας τη λέξη ‘’σχέση’’ γιατί ο Έλληνας είτε ντύνεται ,είτε τρώει, σκέφτεται και το γείτονα και αν θα του αρέσει.

Υπάρχει τελικά ελληνικό γούστο; Και όλη αυτή η ασχήμια τριγύρω;

Ασχήμια υπάρχει γιατί δεν ακούμε το γούστο. Ακούμε τα πολιτικάντικα συμφέροντα. Αν ακούγαμε το γούστο που είναι πηγαίο, θα φτιάχναμε πράγματα στα μέτρα του ανθρώπου.

Είναι ο ελληνισμός σαν τρόπος ζωής στα μέτρα του Ανθρώπου;

ΝΑΙ! Είναι ο κατ εξοχήν και ο μόνος ανθρωπιστικός πολιτισμός. Η λέξη άνθρωπος είναι κλειδί και σε άλλους. Θα το δούμε και στην αγία γραφή και στον βουδισμό και στον ινδουισμό με μια διαφορά: σ΄ όλα αυτά τα συστήματα ο Θεός έπλασε τον άνθρωπο. Στον ελληνικό πολιτισμό, ο άνθρωπος έφτιαξε τον Θεό.

Παράδεισος τι μπορεί να είναι;

Η καλή σχέση με τον εαυτό μας. Η ισορροπία με τον εαυτό μας.

Η υστεροφημία σας απασχολεί;

Με απασχολεί στο πλαίσιο μόνον του νοικοκυρεμένου και του οργανωμένου, για να μπορέσει το έργο ακόμα και μετά τον βιολογικό αφανισμό, να συνεχίσει να λειτουργεί πολιτιστικά. Παράδειγμα ο Χατζιδάκις. Φρόντισε για την υστεροφημία του. Όχι με την έννοια ενός αθεράπευτου νάρκισσου, αλλά της δημιουργίας και βλέπουμε νέους να τραγουδάνε Χατζιδάκι, να απολαμβάνουν τη μουσική του… Ε αυτή η υστεροφημία με ενδιαφέρει.

Θα ήθελα να κλείσουμε, αφού σας ευχαριστήσω πολύ για αυτή την κουβέντα, με το ελληνικό Φως και τι είναι το ελληνικό Φως και η χαρά για σας.

Το ελληνικό Φως και η χαρά, είναι η δυνατότητα να ανακαλύπτεις την υπέρτατη γνώση μέσα σου.